Y TẾ THÁI NGUYÊN
Các phương pháp trị ho có đờm bằng bài thuốc dân gian được coi là an toàn, tiện lợi và chi phí thấp, phù hợp với nhiều người bệnh. Những bài thuốc này thường sử dụng các nguyên liệu dễ tìm hay các loại thảo dược có đặc tính kháng viêm, giảm ho, tiêu đờm, giúp giảm ho tự nhiên. Dưới đây là 13 phương pháp hiệu quả đang được nhiều người tin dùng.
13 cách trị ho có đờm bằng bài thuốc dân gian dễ kiếm
Ho có đờm là một biểu hiện phổ biến khi đường hô hấp bị nhiễm trùng. Tình trạng này thường đi kèm với các triệu chứng như đau cổ họng, khó thở, thở khò khè, gây ra sự mệt mỏi cho người bệnh. Dưới đây là một số phương pháp dân gian có thể giúp giảm bớt những khó chịu do ho có đờm gây ra.
1. Bài thuốc dân gian chữa ho có đờm từ lá húng chanh
Lá húng chanh là một thảo dược an toàn được nhiều người sử dụng để trị ho có đờm. Theo y học cổ truyền, loại lá này có tính ấm, vị cay, giúp làm ấm cơ thể, tiêu đờm và giảm ho hiệu quả, đặc biệt trong các trường hợp viêm họng, cảm lạnh, cảm cúm, và viêm phế quản.
Nghiên cứu hiện đại cho thấy, lá húng chanh chứa nhiều tinh dầu quý như phenolic, chavicol, eugenol và salicylat. Những hợp chất này có tác dụng chống oxy hóa, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và virus, đồng thời làm loãng đờm, giảm co thắt đường hô hấp và giảm phản xạ ho.
- Cách 1: Rửa sạch một nắm lá húng chanh tươi, sau đó vò nát và hãm với nước sôi như pha trà. Sau 15 phút, vớt lá ra, thêm 2 – 3 thìa mật ong, khuấy đều và uống khi nước còn ấm. Phương pháp này giúp giảm cảm giác khó chịu ở cổ họng và làm giảm ho có đờm.
- Cách 2: Dùng khoảng 10 lá húng chanh, xắt nhuyễn và hấp cách thủy với một ít đường phèn. Đun cho đến khi đường tan hoàn toàn và hỗn hợp tiết ra nhiều nước. Uống nước hấp này 2 – 3 lần mỗi ngày và ăn cả lá húng chanh để tăng hiệu quả trị liệu.
2. Cách trị ho có đờm bằng mật ong
Mật ong là một phương pháp dân gian phổ biến để điều trị ho có đờm, nhờ vào hàm lượng vitamin E và chất chống oxy hóa dồi dào. Với khả năng kháng khuẩn, giảm viêm, và tiêu đờm, mật ong giúp làm dịu các kích ứng trong cổ họng và giảm ho, dù là ho khan hay ho có đờm, cho cả người lớn và trẻ em. Ngoài ra, mật ong còn cung cấp đường tự nhiên, axit amin, và nhiều khoáng chất quan trọng. Việc sử dụng mật ong thường xuyên không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể, tăng cường hệ miễn dịch mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp và tiêu hóa.
Cách thực hiện:
- Cách 1: Ngậm một thìa mật ong trong miệng, để mật ong tan dần và nuốt từ từ. Thực hiện cách này 2-3 lần mỗi ngày để giảm ho có đờm.
- Cách 2: Pha một thìa mật ong với 30ml nước ấm, uống từ từ cho đến khi hết.
- Cách 3: Kết hợp hai thìa mật ong với nước cốt của nửa quả chanh và 100ml nước sôi, khuấy đều và chờ hỗn hợp nguội bớt trước khi uống khi còn ấm. Uống hỗn hợp này hai lần mỗi ngày, sau bữa sáng và tối khoảng 1 giờ.
Lưu ý: Không sử dụng mật ong để trị ho có đờm cho trẻ dưới 1 tuổi.
3. Dùng củ cải trắng chữa ho có đờm
Thêm một cách trị ho có đờm bằng thuốc dân gian đơn giản để bạn tham khảo đó là dùng bài thuốc từ củ cải trắng. Chứa nguồn dưỡng chất phong phú, củ cải trắng được ví như nhân sâm nhờ có nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe, đặc biệt là cho các trường hợp đang bị ho có đờm.
Một số tài liệu trong Đông y có chia sẻ, củ cải trắng là dược liệu có tính mát. Nó có tác dụng long đờm, giảm ho, cầm máu, chữa khàn tiếng, mất tiếng do ho quá nhiều. Ngoài ra, loại củ này còn cung cấp nhiều nước, chất xơ, vitamin A, C giúp làm ẩm niêm mạc họng, xoa dịu kích ứng, giảm đau rát họng, kích thích tái tạo tổn thương bên trong đường thở khi bị virus, vi khuẩn tấn công.
Ngoài việc thêm củ cải trắng vào chế độ ăn, bạn có thể kết hợp loại củ này chung với mật ong và gừng để bào chế thuốc trị ho có đờm. Bài thuốc này thích hợp cho trẻ từ 1 tuổi trở lên và người lớn.
Cách thực hiện:
- Lấy 1 củ cải trắng đem gọt vỏ, rửa cho sạch sẽ rồi bỏ vào máy ép lấy nước cốt
- Gừng bỏ vỏ, băm nhỏ
- Bỏ nước củ cải vào nồi nấu chung với gừng
- Khi thấy nước trong nồi sôi được khoảng 10 phút thì thêm mật ong vào
- Khuấy đều tay và tiếp tục đun sôi để hỗn hợp hòa tan.
- Vớt bỏ xác gừng, phần nước để nguội và bỏ vào chai để ngăn mát tủ lạnh dùng dần.
- Trẻ em mỗi lần uống 3ml, người lớn uống 5ml. Nếu đã để tủ lạnh thì nên pha chung với một ít nước ấm uống để không gây kích ứng cho cổ họng.
- Chăm chỉ dùng bài thuốc này mỗi ngày 2 lần trong ít nhất 3 ngày để tình trạng ho có đờm được cải thiện.
4. Trị ho có đờm bằng bài thuốc dân gian từ rau diếp cá
Rau diếp cá là một loại thực phẩm khá quen thuộc, thường được sử dụng làm rau sống ăn kèm với các thực phẩm khác. Bên cạnh đó, đây còn là một vị thuốc thể tác dụng chữa được nhiều bệnh, chẳng hạn như viêm họng, táo bón, viêm da, đau dạ dày, viêm loét dạ dày và cả chứng bệnh ho có đờm.
Sở hữu đặc tính kháng sinh tự nhiên, rau diếp cá có khả năng ức chế sự phân chia tế bào của vi khuẩn, tiêu diệt các tác nhân gây hại cho đường hô hấp, đồng thời làm giảm hiện tượng sưng phù, tiết dịch bên trong vùng niêm mạc họng bị tổn thương.
Tác dụng chữa ho có đờm của rau diếp cá cũng được y học cổ truyền công nhận. Thảo dược này có thể giúp giải nhiệt, trừ đờm, giảm ho, tiêu thũng, tăng cường chức năng hoạt động của hệ miễn dịch.
- Cách 1: Chuẩn bị 1 nắm rau diếp cá đem rửa sạch sẽ và khử khuẩn bằng cách ngâm vào nước muối 15 phút. Bỏ lá vào máy xay sinh tố xay lấy nước uống mỗi ngày 2 lần.
- Cách 2: Dùng 1 nắm diếp cá đã được rửa sạch đem xay nhuyễn. Sau đó bỏ vào nồi nấu chung với 1 bát nước gạo được lấy từ lần vo gạo thứ 2. Đun sôi hỗn hợp, chờ cho nguội bớt hãy lọc lấy nước chia làm 2 phần uống hết ngay trong ngày. Thực hiện bài thuốc dân gian trị ho có họng từ rau diếp cá và nước vo gạo trong 5 – 7 ngày liền để cắt đứt cơn ho và loại bỏ hết đờm nhầy vướng víu trong cổ họng.
5. Hành tây trị ho có đờm đơn giản
Hành tây vốn được sử dụng phổ biến như một loại củ gia vị nhưng lại có nhiều tác dụng trị bệnh tốt. Bạn có thể tận dụng loại củ này để chữa ho có đờm tại nhà. Đây là bài thuốc dân gian đang được nhiều người áp dụng.
Theo nghiên cứu hiện đại, trong hành tây chứa hoạt chất kháng sinh thực vật. Khi sử dụng, chất này sẽ hoạt động bằng cách kìm hãm sự phát triển của virus, vi khuẩn gây bệnh, làm giảm hiện tượng nhiễm trùng, sưng viêm trong đường hô hấp, qua đó cải thiện tình trạng ho và vướng víu đờm nhầy trong cổ họng.Do có vị cay nên hành tây thường được dân gian kết hợp với đường phèn hoặc mật ong để trị ho có đờ. Trường hợp áp dụng cho trẻ dưới 12 tháng tuổi, bạn nên dùng đường phèn thay thế cho mật ong nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bé.
Cách sử dụng:
- Chuẩn bị 1 củ hành tây to, lột bỏ lớp vỏ khô bên ngoài, rửa dưới vòi nước cho sạch
- Cắt củ hành thành hình hạt lựu, bỏ vào trong chén sành
- Đường phèn giã nhuyễn, trộn chung với hành cho đều. Nếu không dùng đường phèn thì có thể thay bằng mật ong ở bước này.
- Bỏ chén thuốc vào nồi cơm hay nồi nước đang sôi hấp cách thủy cho chín. Hỗn hợp sẽ tiết ra nước đặc giống như siro ngọt.
- Gạn nước này uống mỗi lần 1 – 2 thìa x 3 lần trong ngày.
- Dùng vài ngày liên tục để giảm ho, tiêu đờm một cách tự nhiên.
6. Mẹo dân gian trị ho có đờm với gừng tươi
Sử dụng gừng là một phương pháp dân gian đơn giản, dễ thực hiện và phù hợp với nhiều đối tượng để trị ho có đờm. Gừng chứa nhiều hợp chất có lợi, đặc biệt là Gingerol, một chất chống oxy hóa mạnh với khả năng kháng khuẩn, giảm viêm và giảm đau hiệu quả. Gừng còn có tác dụng giúp giãn nở mạch máu, tăng cường tuần hoàn máu đến các cơ quan hô hấp, hỗ trợ quá trình lành tổn thương trong đường thở. Tính ấm tự nhiên của gừng cũng giúp giảm ho và làm tan đờm, giúp đường hô hấp thông thoáng hơn.
- Cách 1: Hãm gừng tươi hoặc gừng khô với nước sôi để uống thay trà hàng ngày. Bạn có thể uống mỗi ngày từ 2 – 3 chén nhỏ. Bạn có thể thêm mật ong vào trà để giảm vị cay và tăng tác dụng sát trùng cho cổ họng.
- Cách 2: Thái mỏng gừng và trộn với muối. Khi bị ho hoặc đau họng, ngậm một lát gừng trong miệng khoảng 5 phút. Nhai và nuốt bã gừng sẽ giúp tăng hiệu quả.
- Cách 3: Hấp gừng cùng với lê và đường phèn. Ăn lê và uống nước hấp từ hỗn hợp này liên tục trong vài ngày để giảm ho và loại bỏ đờm.
- Cách 4: Giã nát một nhánh gừng, đun với 2 lít nước. Đun sôi trong 10 phút, sau đó dùng nước này để xông hơi hoặc ngâm chân mỗi ngày một lần.
7. Cách giảm ho có đờm bằng lá hẹ
Lá hẹ được dân gian sử dụng làm thuốc trị ho có đờm tại nhà vì những lý do sau:
- Thảo dược này cung cấp nhiều hoạt chất kháng sinh tự nhiên. Trong đó các chất allicin, odorin hay sunfit chiếm tỷ lệ nhiều nhất. Chúng giúp tiêu diệt vi khuẩn, nấm hay virus gây nhiễm trùng đường hô hấp, qua đó giảm viêm, xoa dịu cơn ho, ức chế sản xuất đờm nhầy.
- Thành phần saponin chiết xuất từ lá hẹ cũng hoạt động tích cực trong việc trừ đờm, làm giảm độ đặc quánh của đờm, đồng thời kháng viêm, cải thiện tình trạng phù nề, sưng đỏ trong đường thở.
Cách sử dụng:
- Cách 1: Thái nhỏ 1 nắm lá hẹ, trộn với đường phèn và bỏ vào chén hấp cách thủy 20 phút. Để trị ho có đờm, lấy nước hấp uống 2- 3 thìa x 3 lần/ngày tùy theo đối tượng bị bệnh.
- Cách 2: Dùng lá hẹ nấu cháo ăn để trị ho có đờm cho người lớn và trẻ nhỏ. Món ăn này rất dễ nuốt, vừa giúp giảm đau cổ họng, vừa cung cấp các hoạt chất có lợi để giảm ho, long đờm.
8. Kết hợp hạt tiêu đen với sữa tươi điều trị ho có đờm
Hạt tiêu đen có công dụng sát trùng, tiêu viêm, làm ấm đường thở. Trong khí đó, sữa tươi lại cung cấp nhiều chất lỏng và các dưỡng chất có khả năng làm dịu cổ họng, giảm ho, hỗ trợ làm loãng đờm nhầy. Bạn có thể kết hợp hai nguyên liệu này với nhau để làm thuốc trị ho có đờm theo hướng dẫn dưới đây:
Chuẩn bị:
- Vài hạt tiêu đen
- 200ml sữa tươi
Cách sử dụng:
- Tiêu đen giã nhỏ
- Sữa tươi đem hâm nóng
- Cho một chút tiêu vào ly sữa nóng và khuấy đều
- Chờ đến khi sữa nguội còn hơi âm ấm rồi uống từ từ cho hết
- Sử dụng hỗn hợp này mỗi ngày 1 lần vào buổi tối trước khi đi ngủ khoảng 1 tiếng.
9. Bài thuốc từ chanh đào trị ho đờm
Nếu đang bị ho có đờm, bạn không nên bỏ qua bài thuốc từ chanh đào. Loại trái cây này chứa một lượng lớn vitamin C và axit citric. Khi tiếp xúc với niêm mạc họng, chúng sẽ phát huy tác dụng sát trùng, diệt khuẩn, làm giảm cảm giác ngứa ngáy, vướng víu trong cổ họng, qua đó làm dịu cơn ho và từ từ giảm bớt lượng đờm nhầy được tiết ra ở khu vực bị viêm trong đường hô hấp.
Ngoài ra, trong vỏ chanh đào còn chứa nhiều tinh dầu và các thành phần như vitamin A, B1, B2. Chúng có khả năng ức chế virus cảm cúm, giảm ho, tiêu đờm, chống sưng viêm, làm thông thoáng đường thở.Chính nhờ những tác dụng trên mà cách trị ho có đờm bằng bài thuốc dân gian từ chanh đào rất được ưa chuộng. Bạn cũng có thể ngâm sẵn một hũ chanh đào mật ong trong nhà để trị bệnh cho các thành viên trong gia đình khi cần.
Chuẩn bị:
- 1kg chanh đào chín vàng
- 1 lít mật ong nguyên chất
- 0,5 kg đường phèn tán nhuyễn
- 100 gram muối hạt
- Bình thủy tinh có miệng rộng dùng để ngâm chanh
- Vỉ bằng tre
Các bước thực hiện:
- Trước tiên rửa sạch chanh đào và ngâm với nước muối loãng 20 phút
- Dùng dao sắc cắt chanh thành nhiều miếng mỏng
- Lần lượt xếp các lát chanh vào trong bình. Cứ một lớp chanh lại rải xen kẽ với 1 lớp đường phèn
- Sau khi đã bỏ hết chanh vào bình thì đổ mật ong vào
- Cuối cùng lấy vỉ tre nén ở phía trên để chanh luôn ngập trong mật ong
- Để bình vào nơi thoáng mát ngâm càng lâu càng tốt. Thông thường sau khoảng 2 – 3 tháng bạn có thể lấy ra dùng.
- Trường hợp bị ho có đờm thì gạn nước ngâm uống 1 – 2 thìa/lần x 3 lần trong ngày. Kết hợp lấy lát chanh ngậm trong miệng và nuốt hết nước để tăng thêm công dụng trị ho.
10. Lá xương sông trị ho có đờm
Cách trị ho có đờm bằng bài thuốc dân gian từ lá xương sông đang được lưu truyền và áp dụng rộng rãi. Loại cây này còn được người dân một số vùng miền gọi là hoạt lộc thảo hoặc rau húng ăn gỏi. Cây thuốc họ cúc, có chiều cao trung bình từ 0,6 đến 2m. Lá hình trứng, dài, nhọn ở đầu và hai bên mép đều có răng cưa. Loại cây này có thể được tìm thấy ở các bìa rừng hay ven đường đi. Ngày nay, cây xương sông còn được người dân trồng trước nhà để lấy lá làm gia vị hoặc làm thuốc chữa bệnh.
Theo y học cổ truyền, lá xương sông có tác dụng bổ phế, làm tiêu đờm nhầy, đồng thời ức chế co thắt phế quản, giảm ho. Thảo dược này thích hợp cho các đối tượng bị ho có đờm do bệnh viêm họng cấp, cảm lạnh, viêm phế quản do phế nhiệt.
Chuẩn bị:
- Lá xương sông bánh tẻ
- Giấm nuôi từ quả chuối
Cách làm:
- Lá xương sông rửa sạch, ngâm với nước muối, thái nhỏ và dùng cối giã nát lá
- Bỏ lá vào trong chén, trộn thêm vào một ít giấm nuôi
- Lấy một ít hỗn hợp ngậm trong miệng và nuốt nước, sau đó nhả bã
- Lặp lại 3 – 4 lần mỗi ngày đến khi hết ho đờm
11. Cam thảo chữa ho có đờm
Rễ cam thảo là một nguyên liệu được biết đến với khả năng kháng viêm, giảm ho và làm dịu niêm mạc họng. Nó còn giúp làm giảm tắc nghẽn đờm trong đường hô hấp. Rễ cam thảo dễ dàng tìm thấy tại các hiệu thuốc nam và có vị ngọt thanh tự nhiên, rất thích hợp để sử dụng trong các bài thuốc trị ho có đờm.
Nguyên liệu cần chuẩn bị:
- 2 thìa rễ cam thảo khô
- 100ml nước sôi
Cách sử dụng:
- Rửa sạch rễ cam thảo và cho vào ấm pha trà.
- Rót nước sôi vào ấm ngay sau khi nước sôi.
- Đậy nắp ấm và để ủ khoảng 15 phút rồi rót ra uống.
- Bạn nên uống 2 – 3 tách trà cam thảo mỗi ngày để giúp giảm ho có đờm, làm dịu cổ họng và giảm cảm giác đau rát, khó chịu.
12. Quất xanh chưng mật ong trị ho có đờm
Đây cũng là bài thuốc trị ho có đờm khá nổi tiếng trong dân gian. Hàm lượng vitamin C và tinh dầu dồi dào trong quả quất kết hợp với các dưỡng chất có lợi trong mật ong sẽ làm tăng công dụng sát khuẩn, giảm viêm nhiễm ở đường thở, giúp trừ đờm, xoa dịu cơn ho nhanh chóng hơn, đồng thời củng cố khả năng miễn dịch của cơ thể.
Chuẩn bị:
- 5 quả quất xanh
- 20 ml mật ong
Cách thực hiện:
- Quất xanh sau khi rửa sạch, đem cắt làm đôi, giữ lại cả hạt và vỏ
- Bỏ quất vào chén rồi thêm mật ong đã chuẩn bị vào
- Đem hấp cách thủy hỗn hợp này khoảng 30 phút, để nguội
- Lấy nước uống vài lần trong ngày và ăn cả cái. Trường hợp dùng cho trẻ sơ sinh bị ho có đờm, bạn nên dùng đường phèn hấp chung với quất.
13. Chữa ho có đờm với bài thuốc từ lá tía tô
Ngoài những cách trị ho có đờm bằng bài thuốc dân gian ở trên, bạn cũng có thể cân nhắc áp dụng mẹo chữa bệnh từ lá tía tô. Loại lá này có tính ấm, vị cay giúp giải nhiệt, tiêu trừ đờm nhầy, hạ khí, giảm ho có đờm, hạ sốt và cải thiện các triệu chứng khác đi kèm như hắt hơi, sổ mũi, đau họng…
Chuẩn bị:
- Lá tía tô, hoa cây đu đủ đực và hoa khế tươi mỗi thứ một ít
- Đường phèn
Cách sử dụng:
- Cả ba nguyên liệu trên rửa sạch, thái nhỏ
- Bỏ hết vào chén rồi thêm lượng đường phèn đủ dùng
- Hấp cách thủy chén thuốc trong vòng 20 phút
- Gạn nước uống 3 – 5ml/lần tùy theo độ tuổi.
Dùng bài thuốc dân gian chữa ho có đờm hiệu quả không?
Cách trị ho có đờm bằng bài thuốc dân gian khá lành tính và an toàn do thành phần bào chế hoàn toàn là thảo dược thiên nhiên. Tuy nhiên, chúng có dược tính nhẹ nên hiệu quả tương đối chậm, phải áp dụng lâu dài và có cơ địa đáp ứng tốt thì mới thấy kết quả rõ ràng. Chính vì vậy, việc dùng bài thuốc dân gian chữa ho có đờm chỉ được khuyến cáo áp dụng cho các trường hợp bị bệnh nhẹ, tần suất ho và lượng đờm không nhiều.
Đáng chú ý là các bài thuốc dân gian ở trên hầu hết được lưu truyền và áp dụng trong dân gian theo hình thức truyền miệng, người này chỉ cho người kia thực hiện theo kinh nghiệm của bản thân. Cần có thêm nhiều nghiên cứu từ y học hiện đại để chứng minh về hiệu quả thật sự cũng như tính an toàn của các bài thuốc dân gian trị ho có đờm đối với từng nhóm đối tượng sử dụng. Vì vậy, bệnh nhân được khuyến cáo nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa hô hấp trước khi áp dụng. Để đảm bảo xác định đúng nguyên nhân bệnh, bạn nên đến bệnh viện để thăm khám trước khi quyết định phương pháp điều trị.
