Chàm Thể Tạng Là Gì? Những Điều Cần Biết Về Bệnh

Bệnh chàm thể tạng là gì?

Chàm thể tạng, còn được gọi là viêm da cơ địa, là một bệnh viêm da mãn tính, đặc trưng bởi các đợt bùng phát với triệu chứng ngứa ngáy dữ dội, da khô, ửng đỏ và nứt nẻ. Nói một cách đơn giản, chàm thể tạng giống như một "trục trặc" trong hệ thống miễn dịch, khiến da trở nên nhạy cảm quá mức với các tác nhân kích thích từ môi trường.

Khác với chàm tiếp xúc, chàm thể tạng không phải do tiếp xúc trực tiếp với chất gây dị ứng. Tuy nhiên, có nhiều yếu tố có thể kích hoạt bệnh hoặc làm cho triệu chứng trở nên nặng nề hơn.

Cách nhận biết bệnh chàm thể tạng theo từng độ tuổi

Các triệu chứng của chàm thể tạng thường khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là các biểu hiện chính:

• Ngứa dữ dội: Đây là triệu chứng nổi bật nhất, thường xuất hiện trước khi các tổn thương da xuất hiện. Ngứa ngáy khiến người bệnh gãi nhiều, gây trầy xước da, tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Da khô, bong tróc: Da mất đi độ ẩm tự nhiên, trở nên khô ráp, sần sùi, thậm chí nứt nẻ, gây đau rát.
• Nổi mẩn đỏ: Các mảng da ửng đỏ, có thể kèm theo sưng phù.
• Mụn nước: Trong giai đoạn cấp tính, trên da có thể xuất hiện các mụn nước nhỏ, chứa dịch.
• Dày da, liken hóa: Ở giai đoạn mãn tính, da vùng bị chàm có thể dày lên, sẫm màu, tạo thành các rãnh da giống như vỏ cây.

Vị trí thường gặp:

• Trẻ sơ sinh: Khuôn mặt, vùng da đầu và toàn bộ cơ thể.
• Trẻ em: Khuỷu tay, khoeo chân, cổ tay, cổ chân.
• Người lớn: Bàn tay, bàn chân, mặt, cổ.

Các nguyên nhân chính gây bệnh chàm thể tạng

Nguyên nhân chính xác gây ra chàm thể tạng vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng bệnh có liên quan đến sự kết hợp của nhiều yếu tố:

• Yếu tố di truyền: Nếu bố mẹ bị chàm thể tạng, con cái có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Rối loạn chức năng hàng rào bảo vệ da: Khi lớp hàng rào bảo vệ da bị tổn thương hoặc suy giảm, các yếu tố kích thích từ môi trường bên ngoài có thể dễ dàng thâm nhập, dẫn đến tình trạng viêm da.
• Rối loạn hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch hoạt động quá mức, gây ra phản ứng viêm ở da.
• Yếu tố môi trường: Khí hậu khô hanh, tiếp xúc với các chất kích ứng (xà phòng, bụi bẩn, lông thú vật,...), stress, thực phẩm,... có thể làm bùng phát hoặc nặng thêm triệu chứng chàm.

Chàm thể tạng có nguy hiểm không?

Chàm thể tạng tuy không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống và gây ra một số biến chứng:

• Nhiễm trùng da: Do gãi ngứa nhiều, da bị trầy xước tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus xâm nhập.
• Rối loạn giấc ngủ: Ngứa ngáy khiến người bệnh khó ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý.
• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Chàm thể tạng gây mất thẩm mỹ, khiến người bệnh tự ti, ảnh hưởng đến học tập, công việc và các mối quan hệ xã hội.
• Hen suyễn, viêm mũi dị ứng: Người bị chàm thể tạng có nguy cơ cao mắc các bệnh dị ứng khác như hen suyễn, viêm mũi dị ứng.

Chẩn đoán bệnh chàm thể tạng như thế nào?

Chẩn đoán chàm thể tạng chủ yếu dựa vào:

• Tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, thời gian xuất hiện, các yếu tố làm bệnh nặng lên,...
• Khám lâm sàng: Tiến hành quan sát kỹ các tổn thương da với những đặc điểm nổi bật.
• Xét nghiệm: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm dị ứng để loại trừ các bệnh da liễu khác.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh

Chàm thể tạng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường khởi phát ở trẻ nhỏ:

• Khoảng 60% trường hợp khởi phát trước 1 tuổi.
• Khoảng 85% trường hợp khởi phát trước 5 tuổi.

Những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Tiền sử gia đình có người bị chàm thể tạng, hen suyễn, viêm mũi dị ứng.
• Sống ở vùng khí hậu khô hanh, ô nhiễm.
• Tiếp xúc thường xuyên với các tác nhân gây kích ứng.

Biện pháp phòng ngừa chàm thể tạng

Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn chàm thể tạng, nhưng bạn có thể áp dụng một số biện pháp để giảm thiểu nguy cơ bùng phát và kiểm soát triệu chứng:

• Dưỡng ẩm cho da thường xuyên: Sử dụng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, không chứa hương liệu, ít nhất 2 lần/ngày.
• Tắm rửa đúng cách: Tắm nước ấm, sử dụng sữa tắm dịu nhẹ, không chà xát mạnh.
• Mặc quần áo bằng chất liệu cotton, thoáng mát: Tránh mặc quần áo len, sợi tổng hợp.
• Tránh các yếu tố kích thích: Như bụi bẩn, lông thú vật, mạt bụi, khói thuốc lá, xà phòng, nước hoa,...
• Kiểm soát căng thẳng: Thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền định đều đặn giúp cơ thể được thư giãn.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau củ quả, uống đủ nước, hạn chế đồ ăn cay nóng, đồ uống có cồn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ da liễu ngay khi:

• Trẻ có các triệu chứng nghi ngờ chàm thể tạng.
• Triệu chứng nặng, không đáp ứng với điều trị tại nhà.
• Xuất hiện dấu hiệu nhiễm trùng.
• Chàm ảnh hưởng đến giấc ngủ, sinh hoạt của trẻ.

Các phương án điều trị và dự phòng bệnh chàm thể tạng

Mục tiêu của điều trị chàm thể tạng là:

• Kiểm soát ngứa.
• Giảm viêm.
• Phục hồi hàng rào bảo vệ da.
• Ngăn ngừa bùng phát.

Có nhiều phương pháp điều trị chàm thể tạng, từ sử dụng thuốc đến liệu pháp tự nhiên. Tùy vào mức độ nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp phù hợp:

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc bôi steroid: Giảm viêm, ngứa và ngăn ngừa tổn thương lan rộng.
• Thuốc kháng histamine: Hỗ trợ giảm cảm giác ngứa ngáy, đặc biệt hiệu quả trong thời gian ban đêm.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Sử dụng trong các trường hợp bệnh nặng hoặc không đáp ứng với điều trị thông thường.

Liệu pháp ánh sáng (quang trị liệu)

• Phương pháp này sử dụng tia UV để giảm viêm và làm dịu các triệu chứng trên da. Tuy nhiên, cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.

Phương pháp tự nhiên hỗ trợ

• Tắm yến mạch: Làm dịu da và giảm ngứa một cách tự nhiên.
• Dầu dừa: Cung cấp độ ẩm và giảm nguy cơ nhiễm trùng cho vùng da bị tổn thương.
• Aloe vera: Gel lô hội có đặc tính làm mát, giảm viêm và làm lành da.

Lưu ý:

• Việc điều trị chàm thể tạng cần được cá nhân hóa, dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
• Kết hợp điều trị với phòng ngừa để đạt hiệu quả tốt nhất.

Chàm thể tạng là một bệnh lý mãn tính, đòi hỏi sự kiên trì và chăm sóc lâu dài. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh và sống một cuộc sống bình thường.