Gan Nhiễm Mỡ Độ 3 Là Gì? Biến Chứng Và Cách Điều Trị

Gan nhiễm mỡ độ 3 là gì?

Gan nhiễm mỡ độ 3, hay còn gọi là gan nhiễm mỡ nặng, là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong gan, chiếm hơn 30% trọng lượng gan. Lúc này, các tế bào gan đã bị bao phủ bởi một lượng mỡ lớn, gây cản trở quá trình hoạt động bình thường của gan và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Triệu chứng

Ở giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ độ 3 thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển đến một giai đoạn nào đó, người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng sau:

• Mệt mỏi, suy nhược cơ thể: Đây là triệu chứng thường gặp nhất, do chức năng gan bị suy giảm, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa và cung cấp năng lượng cho cơ thể.
• Có cảm giác đau hoặc khó chịu ở vùng bụng phải: Gan bị sưng to do tích tụ mỡ có thể gây đau hoặc cảm giác khó chịu ở vùng hạ sườn phải.
• Vàng da, vàng mắt: Khi chức năng gan suy giảm nghiêm trọng, bilirubin (sắc tố mật) không được chuyển hóa hiệu quả, gây vàng da, vàng mắt.
• Chán ăn, buồn nôn, nôn: Gan nhiễm mỡ ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, gây chán ăn, buồn nôn, nôn.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân: Do chán ăn và rối loạn chuyển hóa, người bệnh có thể sụt cân mặc dù không có ý định giảm cân.
• Phù chân: Gan suy giảm chức năng tổng hợp protein, dẫn đến giảm albumin máu và gây phù chân.
• Xuất huyết dưới da, chảy máu cam: Gan còn có chức năng tổng hợp các yếu tố đông máu. Khi gan bị tổn thương, quá trình đông máu bị ảnh hưởng, dễ gây xuất huyết dưới da, chảy máu cam.

Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ độ 3, trong đó phổ biến nhất là:

• Lạm dụng rượu bia: Uống nhiều rượu bia trong thời gian dài là nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm mỡ, xơ gan và suy gan.
• Béo phì, thừa cân: Tình trạng thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ trong gan.
• Tiểu đường: Người bệnh tiểu đường thường có rối loạn chuyển hóa lipid, dễ dẫn đến gan nhiễm mỡ.
• Rối loạn lipid máu: Nồng độ cholesterol và triglyceride cao trong máu cũng góp phần gây gan nhiễm mỡ.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, cholesterol, đường và ít rau xanh, trái cây cũng làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.
• Ít vận động: Lối sống ít vận động góp phần gây béo phì, thừa cân và gan nhiễm mỡ.
• Một số thuốc và hóa chất: Một số loại thuốc như corticoid, thuốc trị lao, và tiếp xúc với một số hóa chất độc hại cũng có thể gây gan nhiễm mỡ.

Biến chứng

Gan nhiễm mỡ độ 3 có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh:

• Xơ gan: Gan nhiễm mỡ nặng có thể tiến triển thành xơ gan, khi các tế bào gan bình thường bị thay thế bởi các mô sẹo. Và sau đó xơ gan có thể tiến triển thành suy gan và ung thư gan.
• Suy gan: Suy gan là tình trạng gan mất khả năng hoạt động bình thường, gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng như vàng da, phù não, xuất huyết và có thể dẫn đến tử vong.
• Ung thư gan: Gan nhiễm mỡ độ 3 làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan.
• Các biến chứng khác: Gan nhiễm mỡ còn có thể gây ra các biến chứng như tăng huyết áp cửa, xuất huyết tiêu hóa, viêm tụy, nhiễm trùng,...

Chẩn đoán

Trong giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ độ 3 thường sẽ không có triệu chứng rõ ràng. Do đó, việc chẩn đoán thường dựa trên kết hợp nhiều phương pháp:

• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm chức năng gan (AST, ALT, GGT) có thể tăng cao, nhưng không phải lúc nào cũng chính xác.
• Siêu âm gan: Đây là phương pháp phổ biến nhất để chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Siêu âm có thể phát hiện lượng mỡ trong gan, đánh giá kích thước và cấu trúc của gan.
• Chụp CT hoặc MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về gan, giúp đánh giá mức độ nhiễm mỡ và phát hiện các biến chứng như xơ gan.
• Sinh thiết gan: Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất, nhưng thường chỉ được thực hiện khi cần thiết để xác định mức độ tổn thương gan và loại trừ các bệnh lý gan khác.

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh

Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ độ 3 bao gồm:

• Người béo phì, thừa cân
• Người mắc tiểu đường
• Người rối loạn lipid máu
• Người lạm dụng rượu bia
• Người có chế độ ăn uống tùy tiện, không lành mạnh
• Người ít vận động
• Người tiếp xúc tiếp xúc với môi trường có các chất độc hại

Phòng ngừa

Phòng ngừa gan nhiễm mỡ độ 3 bao gồm các biện pháp sau:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Luôn cố gắng giữ mức cân nặng hợp lý, bạn sẽ cần giảm cân nếu bạn đang thừa cân hoặc béo phì.
• Chế độ ăn uống lành mạnh:
  • Hạn chế dùng thực phẩm có chất béo bão hòa.
  • Tăng cường sử dụng các loại thực phẩm rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
  • Kiểm soát lượng đường.
• Tăng cường vận động: Vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần.
• Hạn chế rượu bia: Nam giới không nên uống quá 2 đơn vị cồn/ngày, nữ giới không quá 1 đơn vị cồn/ngày.
• Kiểm soát các bệnh lý nền: Kiểm soát tốt tiểu đường, rối loạn lipid máu và các bệnh lý nền khác.
• Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện các xét nghiệm chức năng gan và siêu âm gan định kỳ để phát hiện sớm gan nhiễm mỡ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ độ 3 hoặc gặp phải các triệu chứng sau, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức:

• Có các biểu hiện mệt mỏi kéo dài, không giải thích được
• Người bệnh cảm thấy đau hoặc khó chịu ở vùng bụng phải
• Vàng da, vàng mắt
• Chán ăn, buồn nôn, nôn
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Phù chân
• Có các biểu hiện xuất huyết dưới da, chảy máu cam

Phương pháp điều trị

Gan nhiễm mỡ độ 3, giai đoạn "cảnh báo đỏ" của sức khỏe lá gan, khiến nhiều người bệnh lo lắng và hoang mang. Bên cạnh Tây y, Đông y và các phương pháp điều trị tại nhà cũng mang đến những giải pháp hữu ích, giúp hỗ trợ điều trị, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh,

Điều trị bằng Tây Y

1. Điều trị bệnh lý nền:

Gan nhiễm mỡ độ 3 thường liên quan mật thiết đến các bệnh lý nền như tiểu đường, rối loạn lipid máu, bệnh lý tuyến giáp,... Do đó, việc kiểm soát tốt các bệnh lý này là bước đầu tiên và quan trọng trong điều trị.

• Tiểu đường: Người bệnh cần sử dụng thuốc hạ đường huyết theo chỉ định của bác sĩ, cùng với đó là kết hợp với chế độ ăn uống và vận động hợp lý để duy trì đường huyết ổn định.
• Rối loạn lipid máu: Sử dụng thuốc nhóm statin, fibrate hoặc các loại thuốc khác theo chỉ định của bác sĩ để kiểm soát mỡ máu, giảm cholesterol xấu (LDL-cholesterol) và tăng cholesterol tốt (HDL-cholesterol).
• Các bệnh lý khác: Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ đối với các bệnh lý nền khác, để giảm thiểu tác động tiêu cực lên gan.

2. Thuốc điều trị gan nhiễm mỡ:

Mặc dù chưa có thuốc đặc trị hoàn toàn gan nhiễm mỡ độ 3, nhưng một số loại thuốc sau đây có thể được bác sĩ chỉ định để hỗ trợ điều trị, giảm mỡ trong gan và ngăn ngừa biến chứng:

• Vitamin E: Đây là chất được biết đến có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương. Một số nghiên cứu cho thấy vitamin E có thể cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu.
• Thiazolidinediones (pioglitazone, rosiglitazone): Thuốc nhóm này thường được sử dụng để điều trị tiểu đường tuýp 2, nhưng cũng có tác dụng cải thiện độ nhạy insulin và giảm mỡ trong gan.
• Thuốc giảm acid mật: Có thể giúp cải thiện chức năng gan và giảm viêm trong gan nhiễm mỡ.
• Các thuốc đang nghiên cứu: Hiện nay, nhiều loại thuốc mới đang được nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng để điều trị gan nhiễm mỡ, hứa hẹn mang lại nhiều kết quả khả quan trong tương lai.

3. Các phương pháp khác:

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng các phương pháp can thiệp khác như:

• Phẫu thuật giảm cân: Đối với người béo phì nặng, phẫu thuật giảm cân có thể giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ và các bệnh lý kèm theo.
• Ghép gan: Trong trường hợp gan nhiễm mỡ độ 3 tiến triển thành suy gan, ghép gan là biện pháp cuối cùng để cứu sống người bệnh.

Lưu ý:

• Tùy vào mức độ nhiễm mỡ, tình trạng sức khỏe tổng thể, bệnh lý kèm theo và phản ứng của người bệnh với điều trị sẽ có những phương pháp phù hợp với từng người.
• Các phác đồ điều trị của bác sĩ đưa ra người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ, thường xuyên tái khám và theo dõi các chỉ số gan để đánh giá hiệu quả điều trị.
• Bên cạnh việc dùng thuốc, thay đổi lối sống vẫn là yếu tố cốt lõi trong điều trị gan nhiễm mỡ độ 3.

Điều trị bằng Đông Y

Theo quan điểm Đông y, gan nhiễm mỡ độ 3 thường do tỳ vị hư nhược, khí huyết ứ trệ, đàm thấp nội sinh. Các bài thuốc Đông y tập trung vào việc kiện tỳ ích khí, hóa đàm trừ thấp, thông kinh hoạt lạc, giúp khôi phục chức năng gan và đào thải mỡ trong gan.

• Bài thuốc bổ khí huyết, hoạt huyết hóa ứ: Sử dụng các vị thuốc như đảng sâm, hoàng kỳ, đương quy, xuyên khung,... giúp bồi bổ khí huyết, thúc đẩy tuần hoàn máu, tăng cường chức năng gan.
• Bài thuốc thanh nhiệt giải độc, tiêu mỡ giảm béo: Kết hợp các vị thuốc như actiso, diệp hạ châu, rau má, chè vằng,... giúp thanh lọc cơ thể, giảm mỡ trong máu và gan.
• Bài thuốc kiện tỳ sơ can, hóa đàm trừ thấp: Sử dụng các vị thuốc như bạch truật, cam thảo, ý dĩ, trần bì,... giúp tăng cường chức năng tiêu hóa, loại bỏ đàm thấp, giảm gánh nặng cho gan.

Lưu ý:

• Việc sử dụng thuốc Đông y cần có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ có chuyên môn.
• Không nên tự ý mua thuốc Đông y và sử dụng.
• Kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt điều độ để nâng cao hiệu quả điều trị.

Điều trị tại nhà

Đây là yếu tố quan trọng nhất trong điều trị gan nhiễm mỡ độ 3. Các thay đổi lối sống bao gồm:

• Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, hãy lên kế hoạch giảm cân lành mạnh dưới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Mục tiêu là giảm ít nhất 7-10% trọng lượng cơ thể trong vòng 1 năm.
• Chế độ ăn uống khoa học:
  • Hạn chế chất béo bão hòa và cholesterol (có trong thịt đỏ, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn).
  • Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt (cung cấp chất xơ và vitamin).
  • Chọn các loại chất béo có lợi như omega-3 (có trong cá hồi, cá thu, quả bơ).
  • Kiểm soát đầu vào của lượng đường và carbohydrate tinh chế trong cơ thể.
  • Uống đủ nước.
• Tập thể dục thường xuyên: Hãy hoạt động thể chất ít nhất 150 phút/tuần với cường độ vừa phải hoặc 75 phút/tuần với cường độ cao. Bạn có thể chọn các hoạt động thể chất như đi bộ nhanh, chạy bộ, đạp xe, bơi lội,...
• Hạn chế rượu bia: Rượu bia là "kẻ thù" của lá gan. Nếu bạn đang uống rượu bia, hãy cố gắng cắt giảm hoặc bỏ hẳn.