Viêm Da Cơ Địa Ở Người Lớn: Dấu Hiệu Và Cách Điều Trị

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm da cơ địa ở người lớn

Viêm da cơ địa người lớn thường khởi phát và diễn tiến theo từng giai đoạn. Ở mỗi giai đoạn thì sẽ có triệu chứng, dấu hiệu nhận biết khác nhau. Phạm vi ảnh hưởng, mức độ tổn thương da còn phụ thuộc nhiều vào cơ địa, độ tuổi, hệ miễn dịch của từng người bệnh.

Viêm da cơ địa người lớn ở giai đoạn cấp tính

Người bệnh viêm da cơ địa ở giai đoạn cấp tính thường có triệu chứng như:

• Xuất hiện các vết ban màu đỏ hoặc hồng, có hình dáng và kích thước đa dạng.
• Tổn thương da khá bằng phẳng, không quá rõ ràng so với vùng da xung quanh.
• Trên da nổi các mụn nước hoặc các nốt sẩn nhỏ. Sau một thời gian, mụn nước có xu hướng tự vỡ, rỉ dịch trong suốt.
• Vùng da tổn thương có hiện tượng phù nề, sưng, nóng rát, dịch tiết khô lại đóng thành lớp vảy tiết, bong tróc.
• Người bệnh cảm thấy ngứa ngáy âm ỉ trên da.

Viêm da cơ địa người lớn ở giai đoạn mãn tính

Trường hợp viêm da cơ địa người lớn ở giai đoạn mãn tính thường có triệu chứng tổn thương da nghiêm trọng hơn:

• Vùng da tổn thương bị thâm sạm, xơ cứng, tạo thành lớp dày sừng bị liken hóa, có giới hạn rõ ràng so với vùng da xung quanh.
• Mảng lichen hóa tập trung chủ yếu ở khu vực bàn tay, bàn chân.
• Bề mặt da xuất hiện nhiều nếp nhăn, khô ráp, nứt nẻ.
• Ngứa da dữ dội, khiến người bệnh phải chà xát, gãi cào tạo thành những tổn thương hở trên da.
• Nếu bệnh xảy ra ở nữ giới thì có thể gây viêm môi và viêm núm vú.

Các tổn thương do viêm da cơ địa thường tập trung chủ yếu tập trung ở chân, tay, ngực, lưng, bụng, đầu,... và có tính chất đối xứng nhau, khu trú tại một vùng da nhất định. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp viêm nhiễm nặng, tổn thương da có thể lan ra các vùng da xung quanh như toàn bộ thân trên hoặc thân dưới, toàn bộ phần chi,...

Nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa người lớn

Hiện nay, nguyên nhân gây viêm da cơ địa ở người lớn vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học về căn bệnh này đã chỉ ra cơ chế khởi phát của bệnh có liên quan đến yếu tố cơ địa và hoạt động quá mẫn của hệ miễn dịch.

Bên cạnh đó, một số nguyên nhân làm bùng phát mạnh bệnh viêm da cơ địa, bao gồm:

• Yếu tố di truyền từ người cận huyết: Theo số liệu thống kê, có đến khoảng 60% các trường hợp mắc viêm da cơ địa thì trong gia đình có bố mẹ mắc bệnh lý này hoặc các bệnh lý cũng liên quan đến yếu tố thể tạng như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, sốt cỏ khô.
• Người có cơ địa nhạy cảm: Sự bất thường về bộ gen và vai trò của kháng thể IgE khiến cơ địa trở nên nhạy cảm hơn, dễ khởi phát viêm da cơ địa.
• Dị ứng: Đây là một trong những yếu tố có mối liên hệ mật thiết với việc khởi phát viêm da cơ địa. Các phản ứng dị ứng chủ yếu khởi phát do người bệnh thường xuyên tiếp xúc với hóa chất, tác dụng phụ của thuốc điều trị, nấm mốc, thay đổi thời tiết đột ngột, nọc độc côn trùng,...
• Tâm lý căng thẳng, làm việc quá sức: Tình trạng tâm lý căng thẳng kéo dài, áp lực tinh thần cũng là một trong những nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ mắc viêm da cơ địa ở người lớn.

Viêm da cơ địa người lớn có nguy hiểm không?

Nhìn chung, viêm da cơ địa người lớn là bệnh lý ngoài da khá lành tính, không quá nguy hiểm đến sức khỏe hay tính mạng. Đa phần, bệnh viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh thường có mức độ tổn thương da và biến chứng nghiêm trọng hơn so với bệnh viêm da cơ địa ở người lớn. Ở người trưởng thành, hệ miễn dịch đã hoàn thiện và sức đề kháng tốt nên các tổn thương chủ yếu tập trung ở da, rất hiêm gặp trường hợp viêm da cơ địa kích thích các bệnh cơ địa khác bùng phát.

Tuy nhiên, với tính chất dai dẳng và dễ tái phát nên viêm da cơ địa ở người lớn rất dễ tiến triển thành mãn tính. Nếu không có biện pháp chăm sóc và điều trị hợp lý, bệnh sẽ phát sinh các biến chứng, gồm:

• Viêm da cơ địa bội nhiễm: Đây là tình trạng tổn thương da ở mức độ nặng và nhiễm trùng do vi khuẩn xâm nhập. Hiện tượng bội nhiễm không chỉ gây tổn thương nghiêm trọng trên da mà còn làm tăng nguy cơ viêm mô tế bào và nhiễm trùng máu.
• Có nguy cơ mắc các bệnh cơ địa: Các trường hợp viêm da cơ địa mãn tính, tái phát nhiều lần trong năm sẽ có nguy cơ mắc bệnh hen suyễn, viêm mũi dị ứng, sốt cỏ khô cao hơn so với người bình thường.
• Ảnh hưởng đến sinh hoạt, tâm lý người bệnh: Các triệu chứng bệnh thường xuyên tái phát, gây ngứa ngáy khó chịu nên sẽ tác động xấu đến giấc ngủ, ăn uống, hiệu suất học tập và làm việc. Ngoài ra, các tổn thương da do bệnh thường để lại thâm sẹo, ảnh hưởng đến ngoại hình và tâm lý người bệnh.

Cách chữa viêm da cơ địa ở người lớn

Viêm da cơ địa người lớn là một trong những bệnh viêm da mãn tính, có liên quan trực tiếp đến yếu tố tự miễn, di truyền. Hiện nay, vẫn chưa có phương pháp nào điều trị bệnh viêm da cơ địa dứt điểm, khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu người bệnh tích cực điều trị bằng các phương pháp thích hợp, kết hợp với chế độ chăm sóc và sinh hoạt điều độ thì có thể làm thuyên giảm nhanh chóng tình trạng bệnh và kiểm soát tối đa nguy cơ tái phát trở lại.

Người bệnh viêm da cơ địa có thể lựa chọn nhiều biện pháp điều trị khác nhau như: sử dụng thuốc Tây y, dùng bài thuốc Đông y hoặc áp dụng mẹo chữa bệnh dân gian. Tốt hơn hết thì người bệnh nên đến thăm khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để có phương pháp điều trị thích hợp nhất. Tùy theo từng tình trạng bệnh lý và thể trạng của người bệnh mà bác sĩ có chỉ định cách điều trị thích hợp nhất.

Điều trị viêm da cơ địa ở người lớn bằng Tây y

Việc điều trị viêm da cơ địa ở người lớn trong Tây y thường sử dụng 2 dạng thuốc là: thuốc bôi ngoài da và thuốc uống. Tùy theo tình trạng bệnh lý, độ tuổi, khả năng đáp ứng thuốc của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ cân nhắc, chỉ định những loại thuốc thích hợp. Một số loại thuốc trị viêm da cơ địa ở người trưởng thành phổ biến như:

• Dung dịch sát trùng ngoài da (hồ nước, thuốc tím pha loãng, Jarish, nước muối sinh lý,...): thường được sử dụng trong giai đoạn viêm da cơ địa cấp tính. Nhóm thuốc này có tác dụng làm dịu da, sát trùng, ngăn ngừa viêm nhiễm.
• Thuốc bôi chứa corticoid (Desonid, Clobetason butyrat,...): Đây là loại thuốc được sử dụng khá phổ biến trong điều trị bệnh viêm da nói chung và viêm da cơ địa ở người lớn. Thuốc có tác dụng chống nhiễm khuẩn, giảm viêm ngứa trên da. Tuy nhiên, không nên sử dụng thuốc liên tục trong thời gian dài vì thuốc có thể gây ra tác dụng phụ như bào mòn da, nổi mụn trứng cá, teo da, rạn da,...
• Thuốc kháng sinh đường uống hoặc bôi (Erythromycin, Tetracylin,...): Thuốc kháng sinh được sử dụng trong trường hợp tổn thương da bị nhiễm trùng do tụ cầu vàng, biến chứng thành bệnh viêm da cơ địa bội nhiễm. Thông thường, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng thuốc kháng sinh liên tục trong vòng 7-10 ngày để ngăn ngừa tình trạng viêm ngứa, nhiễm trùng, sưng tấy trên da
•  Thuốc kháng histamin nhóm H1: Thường được sử dụng để làm giảm triệu chứng ngứa ngáy, dịu bớt tổn thương da.
• Thuốc bôi ức chế calcineurin: Loại thuốc này được chỉ định trong trường hợp người bệnh đáp ứng kém với thuốc corticoid hoặc có thể được sử dụng xen kẽ với thuốc corticoid dạng bôi. Nhóm thuốc này có tác dụng ức chế các chất gây viêm nhiễm, hạn chế triệu chứng tổn thương da như giảm đau rát, ngứa ngáy.
• Kem dưỡng ẩm: Do viêm da cơ địa gây ra tổn thương da như khô ráp, nứt nẻ, bong tróc nên người bệnh có thể tăng cường sử dụng kem dưỡng ẩm. Ngoài công dụng cấp ẩm, khiến da mềm mịn hơn, kem dưỡng ẩm còn giúp phục hồi lớp màng bảo vệ da, từ đó tăng cường đề kháng cho da, hạn chế tần suất tái phát bệnh. Một vài loại kem dưỡng ẩm lành tính có thể kể đến như: Eucerin, Laroche-posay, Bioderma, Aveneee,...

Điều trị viêm da cơ địa ở người lớn bằng Đông y

Đông y gọi viêm da cơ địa là bệnh can tiễn hoặc bệnh ngưu bì tiên. Theo các tài liệu Đông y, bệnh viêm da cơ địa ở người lớn là hệ quả của quá trình cơ thể bị phong hàn xâm nhập, lâu ngày mà sinh ra nhiệt độc, dẫn tới huyết táo, tà khí uất kết, không dưỡng được da, tích tụ độc tố dưới da. Thêm vào đó, chức năng can tỳ thận hoạt động kém dẫn tới tích tụ độc tố bên trong cơ thể, từ đó mà phát ra các triệu chứng bệnh như khô da, ngứa ngáy, viêm nhiễm trên da.

Do đó, Đông y chú trọng việc điều trị bệnh từ bên trong, tập trung giải quyết căn nguyên gây bệnh ở bên trong cơ thể bằng cách tăng cường thanh nhiệt, giải độc cho cơ thể, loại trừ phong hàn. Đồng thời, Đông y cũng chú trọng vào việc bồi bổ, điều dưỡng thân thể nhằm tăng cường khả năng đề kháng và hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Với cơ chế và nguyên lý điều trị bệnh như vậy thì hiệu quả điều trị viêm da cơ địa ở người lớn sẽ được triệt để và ổn định, lâu dài hơn.

Một số bài thuốc chữa viêm da cơ địa bằng Đông y cho người lớn có thể kể đến như:

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị bồ công anh, cây sài đất mỗi lại 12g; cam thảo 4g; kim ngân hoa, thương nhĩ tử mỗi loại 10g đem rửa sạch, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
• Bài thuốc 2: Chuẩn bị đương quy, huyết sâm, kinh giới mỗi loại 10g; hồi thảo, tri mẫu, đại đao tử, thạch cao mỗi loại 8g; thuyền thoái 6g; cam thảo 4g; kim ngân hoa, bồ công anh, sơn tinh, địa hoàng mỗi loại 12g; sài đất, rau má, thổ phục linh mỗi loại 12g đem rửa sạch, sắc uống mỗi ngày.
• Bài thuốc 3: Chuẩn bị rau má 30g, sài đất, xích sâm, đại liên tử mỗi loại 10g; trúc diệp, mạch đông mỗi loại 20g đem nấu thuốc uống hàng ngày.

Các bài thuốc Đông y chữa viêm da cơ địa ở người lớn thường là lựa chọn an toàn, lành tính của nhiều người bệnh. Tuy nhiên, do tác dụng của thuốc thường khá chậm nên người bệnh cần kiên trì sử dụng theo đúng hướng dẫn về lộ trình điều trị của bác sĩ để đạt được hiệu quả mong muốn.

Điều trị bằng các mẹo dân gian

Bên cạnh việc sử dụng thuốc Tây y, người bệnh có thể áp dụng một số mẹo chữa viêm da cơ địa dân gian. Những phương pháp dân gian thường có khá nhiều ưu điểm như: sử dụng nguyên liệu tự nhiên nên khá an toàn, lành tính, hầu như không có tác dụng phụ, tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, các mẹo dân gian chữa bệnh viêm da cơ địa ở người lớn thường áp dụng với những trường hợp cấp tính, tổn thương da ở mức độ nhẹ. Dưới đây là một số cách chữa viêm da cơ địa tại nhà như:

• Chữa viêm da cơ địa bằng lá lốt: Lá lốt có tính ấm, vị hơi cay nồng, có khả năng sát trùng tốt. Người bệnh có thể sử dụng lá lốt để nấu nước ngâm rửa và tắm hàng ngày. Hoạt chất trong lá lốt sẽ giúp làm giảm các triệu chứng ngứa ngáy, viêm nhiễm trên da.
• Chữa viêm da cơ địa ở người trưởng thành bằng lá trà xanh: Hoạt chất EGCG và chất chống oxy hóa có trong lá trà xanh có công dụng sát trùng, giảm ngứa, tiêu viêm và hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào và mô da. Người bệnh có thể nấu nước lá trà xanh để ngâm rửa vùng da vị tổn thương kết hợp với uống nước trà xanh hàng ngày để thấy được hiệu quả.
• Trị bệnh viêm da cơ địa bằng lá trầu không: Tinh dầu trong lá trầu không có tác dụng sát trùng, giảm sưng ngứa và ngăn ngừa viêm nhiễm trên da. Người bệnh có thể nấu nước lá trầu không để ngâm rửa mỗi ngày sẽ làm giảm bớt tình trạng ngứa ngáy, viêm nhiễm và làm mờ sẹo thâm.

Một số lưu ý để kiểm soát bệnh viêm da cơ địa ở người lớn

Do có xu hướng kéo dài dai dẳng, dễ bùng phát nhiều lần nên người bệnh cần lưu ý một số vấn đề trong sinh hoạt để kiểm soát tình trạng bệnh hiệu quả:

• Xây dựng chế độ ăn uống, nghỉ ngơi khoa học, hợp lý như: ngủ sớm dậy sớm, ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin, hạn chế các loại thực phẩm nhiều gia vị, dầu mỡ,...
• Giữ tâm trạng ổn định, tích cực, thoải mái, tránh để tâm lý căn thẳng kéo dài.
• Loại bỏ yếu tố có thể làm bùng phát bệnh viêm da cơ địa như hóa chất, thực phẩm gây dị ứng, mỹ phẩm,...
• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, cố gắng duy trì 30 phút tập luyện thể thao mỗi ngày để nâng cao thể trạng, cải thiện sức đề kháng và hệ miễn dịch.
• Người bệnh viêm da cơ địa nên tắm rửa, vệ sinh cơ thể hàng ngày bằng nước ấm có nhiệt độ dao động từ 36-38 độ C vì nước ấm có thể làm mềm da, giãn nở các lỗ chân lông, giảm lớp dày sừng trên da. Tuy nhiên, thời gian tắm không nên quá 15 phút và nên thoa kem dưỡng ẩm ngay sau khi tắm xong.
• Uống đủ lượng nước mà cơ thể cần nạp vào mỗi ngày, với người trưởng thành lượng nước cần thiết từ 2-2,5 lít nước/ngày.
• Tạo thói quen dưỡng ẩm cho da tối thiểu 2 lần/ngày, đặc biệt khi thời tiết lạnh, hanh khô. Bên cạnh đó, người bệnh nên kết hợp sử dụng kem chống nắng và các biện pháp che chắn da khi đi ra ngoài.

Bệnh viêm da cơ địa ở người lớn thường không quá nguy hiểm so với trẻ em. Ở người trưởng thành, bệnh chủ yếu gây ra những tổn thương như sưng đỏ, viêm ngứa, bong tróc trên da, gây mất thẩm mỹ, khó chịu cho người bệnh. Do đó, khi có các dấu hiệu của bệnh, người bệnh nên chủ động đến thăm khám y tế để được điều trị chuyên sâu, tránh dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng khác.