Trào Ngược Dạ Dày Khi Ngủ: Nguyên Nhân, Cách Điều Trị

Trào ngược dạ dày khi ngủ là tình trạng phổ biến, gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ của người bệnh. Hiện tượng này xảy ra khi acid dạ dày trào ngược lên thực quản trong lúc nằm, dẫn đến các triệu chứng như ợ nóng, khó thở và ho khan. Nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày khi ngủ có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây của Thainguyen Medical sẽ cung cấp cho bạn những thông tin quan trọng về nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng ngừa hiệu quả để cải thiện tình trạng này.

Trào ngược dạ dày khi ngủ là gì?

Trào ngược dạ dày khi ngủ là hiện tượng axit dạ dày trào ngược lên thực quản khi bạn đang ngủ. Thông thường, có một cơ vòng ở cuối thực quản có tác dụng ngăn chặn axit dạ dày trào ngược. Tuy nhiên, khi cơ vòng này bị yếu hoặc giãn ra, axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, ợ chua, đau rát ngực, khó nuốt, ho khan, thậm chí là khó thở.

Nguyên nhân khi ngủ bị trào ngược dạ dày

Khi ngủ bị trào ngược dạ dày có thể do những nguyên nhân sau đây:

• Tư thế nằm: Khi nằm, trọng lực không giúp ngăn chặn acid dạ dày trào ngược lên thực quản như khi đứng hoặc ngồi. Điều này làm tăng nguy cơ trào ngược, đặc biệt khi nằm thẳng.
• Rối loạn chức năng cơ vòng thực quản: Cơ vòng giữa thực quản và dạ dày (cơ tâm vị) không hoạt động hiệu quả có thể dẫn đến việc không đủ sức để ngăn chặn acid dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Ăn quá no: Tiêu thụ một lượng lớn thức ăn trước khi đi ngủ có thể làm tăng áp lực trong dạ dày, dẫn đến trào ngược.
• Thực phẩm gây kích thích: Một số thực phẩm như cà phê, chocolate, thức ăn chiên rán hoặc gia vị cay có thể kích thích dạ dày và làm tăng nguy cơ trào ngược.
• Thời gian ăn uống không hợp lý: Ăn gần giờ đi ngủ khiến dạ dày chưa kịp tiêu hóa hết thức ăn, làm tăng khả năng trào ngược khi nằm.
• Thừa cân hoặc béo phì: Mỡ bụng tạo áp lực lên dạ dày, làm gia tăng nguy cơ trào ngược và sẽ nghiêm trọng khi nằm xuống.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc, bao gồm thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) và thuốc thư giãn cơ, có thể làm yếu cơ vòng thực quản, dẫn đến trào ngược.
• Hút thuốc lá: Nicotine trong thuốc lá có thể làm giảm áp lực của cơ vòng thực quản, khiến acid dễ dàng trào ngược lên thực quản.
• Stress và lo âu: Căng thẳng tâm lý có thể làm tăng sản xuất acid dạ dày và ảnh hưởng đến cơ vòng thực quản, làm gia tăng nguy cơ trào ngược.
• Các vấn đề sức khỏe: Các bệnh lý như bệnh tiểu đường, bệnh lý thần kinh, hoặc các rối loạn tiêu hóa có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày.
• Sự thay đổi hormone: Ở phụ nữ, thay đổi hormone trong thời kỳ mang thai hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt có thể làm tăng nguy cơ trào ngược.

Triệu chứng trào ngược dạ dày khi ngủ

Trào ngược dạ dày khi ngủ có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như:

• Cảm giác nóng rát ở ngực, thường xảy ra sau khi ăn hoặc khi nằm xuống. Đây là triệu chứng điển hình khi acid dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Acid dạ dày có thể kích thích cổ họng và phế quản, gây ra cảm giác khó thở, đặc biệt là trong khi nằm ngủ.
• Ho khan hoặc ho mãn tính, có thể xảy ra khi acid dạ dày kích thích đường hô hấp, đặc biệt là vào ban đêm.

• Acid dạ dày có thể ảnh hưởng đến thanh quản, dẫn đến cảm giác khàn giọng hoặc mất tiếng, thường xảy ra vào buổi sáng sau khi thức dậy.
• Một số người có thể cảm thấy buồn nôn hoặc nôn, đặc biệt là sau khi ăn hoặc khi nằm.
• Cảm giác đầy bụng hoặc chướng bụng có thể gây khó chịu và làm người bệnh cảm thấy không thoải mái khi nằm ngủ.
• Acid dạ dày trào ngược có thể gây kích thích và viêm cổ họng, dẫn đến đau họng, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Nhiều người bị trào ngược dạ dày khi ngủ thường cảm thấy khó chịu và không thể có giấc ngủ sâu, dẫn đến sự tỉnh dậy thường xuyên trong đêm.
• Một số người có thể trải qua cảm giác hồi hộp hoặc nhịp tim nhanh do kích thích từ trào ngược acid.
• Triệu chứng khác như khó tiêu, ợ chua hoặc cảm giác như có thức ăn ở cổ họng cũng có thể xuất hiện.

Trào ngược dạ dày khi ngủ có nguy hiểm không?

Trào ngược dạ dày khi ngủ, tuy là một hiện tượng phổ biến, nhưng không nên xem thường. Nếu xảy ra thường xuyên và không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Chẳng hạn như:

Ảnh hưởng đến giấc ngủ

• Gây mất ngủ, ngủ không ngon giấc: Các triệu chứng như ợ nóng, ho, khó thở,… khiến bạn khó đi vào giấc ngủ, thức giấc nhiều lần trong đêm, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
• Mệt mỏi, uể oải vào ban ngày: Thiếu ngủ do trào ngược dạ dày khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải vào ban ngày, giảm năng suất làm việc và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Tổn thương thực quản

• Viêm thực quản: Axit dạ dày tấn công niêm mạc thực quản gây viêm, loét, gây đau rát, khó nuốt.
• Hẹp thực quản: Viêm thực quản mãn tính có thể gây sẹo và hẹp thực quản, làm khó khăn khi nuốt thức ăn.
• Barrett thực quản: Đây là một biến chứng nguy hiểm của trào ngược dạ dày thực quản, trong đó các tế bào bình thường của thực quản bị thay thế bằng các tế bào bất thường. Barrett thực quản làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.

Các vấn đề về hô hấp

• Ho khan, khàn giọng: Axit dạ dày kích thích niêm mạc họng và dây thanh quản.
• Hen suyễn: Trào ngược dạ dày có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng hen suyễn.
• Viêm phế quản, viêm phổi: Axit dạ dày trào lên phổi gây kích ứng và viêm nhiễm đường hô hấp.
• Ngưng thở khi ngủ: Trào ngược dạ dày có thể làm tăng nguy cơ ngưng thở khi ngủ, một tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến các vấn đề về tim mạch và đột quỵ.

Các vấn đề về răng miệng

• Mòn men răng: Axit dạ dày làm mòn men răng, gây ê buốt và tăng nguy cơ sâu răng.
• Hôi miệng: Do axit dạ dày trào ngược lên thực quản và miệng.

Cách điều trị trào ngược dạ dày khi ngủ

Thông thường, để cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày trong lúc ngủ, bệnh nhân sẽ được khuyến cáo nên áp dụng các biện pháp điều trị sau:

Sử dụng thuốc

• Thuốc kháng axit: Trung hòa axit dạ dày, giúp giảm triệu chứng ợ nóng, ợ chua. Có thể sử dụng các loại thuốc không kê đơn như Maalox, Mylanta,…
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giảm sản xuất axit dạ dày bằng các loại thuốc PPI phổ biến bao gồm Omeprazole, Lansoprazole, Esomeprazole,…
• Thuốc ức chế thụ thể H2: Cũng có tác dụng giảm sản xuất axit dạ dày, nhưng tác dụng yếu hơn PPI. Các loại thuốc ức chế thụ thể H2 phổ biến bao gồm Ranitidine, Famotidine…
• Lưu ý: Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc không kê đơn.

Điều trị các bệnh lý nền

Nếu trào ngược dạ dày là kết quả của một bệnh lý nền như thoát vị hoành hoặc rối loạn chức năng cơ vòng thực quản, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật hoặc các phương pháp can thiệp khác để kiểm soát tình trạng này.

Phẫu thuật (trong trường hợp nghiêm trọng)

• Phẫu thuật Nissen fundoplication: Đây là phương pháp phẫu thuật phổ biến để điều trị trào ngược dạ dày nặng. Phẫu thuật giúp tăng cường cơ vòng thực quản và ngăn ngừa acid trào ngược.
• Phương pháp nội soi: Trong một số trường hợp, nội soi có thể được sử dụng để thắt chặt cơ vòng thực quản.

Các biện pháp khác

• Nhai kẹo cao su: Nhai kẹo cao su sau bữa ăn có thể giúp kích thích sản xuất nước bọt, trung hòa axit dạ dày.
• Uống trà gừng: Gừng có tác dụng chống viêm và giảm buồn nôn.
• Baking soda: Pha một thìa cà phê baking soda với nước ấm và uống có thể giúp trung hòa axit dạ dày nhưng không nên lạm dụng phương pháp này.

Biện pháp phòng ngừa trào ngược dạ dày khi ngủ

Trào ngược dạ dày khi ngủ có thể gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa tình trạng này bằng cách áp dụng những biện pháp đơn giản sau:

Điều chỉnh lối sống

• Tư thế ngủ: Nâng cao đầu giường khoảng 15 – 20 cm bằng cách kê thêm gối hoặc sử dụng nêm kê giường chuyên dụng. Tư thế này giúp ngăn axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Nằm nghiêng về bên trái cũng là một lựa chọn tốt.
• Không ăn khuya: Ăn tối ít nhất 2 – 3 giờ trước khi đi ngủ để dạ dày có thời gian tiêu hóa thức ăn.
• Hạn chế thực phẩm gây trào ngược: Hạn chế tiêu thụ đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, chua, chocolate, cà phê, rượu bia, nước ngọt có ga, các loại quả thuộc họ cam quýt…
• Mặc quần áo thoải mái: Tránh mặc quần áo bó sát, đặc biệt là khi đi ngủ.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì.
• Bỏ thuốc lá: Nicotine trong thuốc lá có thể làm giãn cơ vòng thực quản.
• Quản lý stress: Thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hít thở sâu để giảm stress.

Chế độ ăn uống lành mạnh

• Ăn chậm, nhai kỹ giúp thức ăn được tiêu hóa tốt hơn.
• Chia nhỏ bữa ăn trong ngày thay vì 3 bữa ăn lớn.
• Uống đủ nước, đặc biệt là giữa các bữa ăn.
• Bổ sung chất xơ, ăn nhiều rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt để tăng cường chất xơ, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
• Hạn chế các loại gia vị cay nóng như ớt, tiêu, tỏi… có thể kích thích dạ dày tiết nhiều axit.

Các biện pháp khác

• Nhai kẹo cao su không đường sau bữa ăn có thể giúp kích thích sản xuất nước bọt, trung hòa axit dạ dày.
• Uống trà gừng có tác dụng chống viêm và giảm buồn nôn.
• Không nằm ngay sau khi ăn, nên ngồi hoặc đi lại nhẹ nhàng khoảng 30 phút sau khi ăn.

Trào ngược dạ dày khi ngủ không chỉ làm giảm chất lượng giấc ngủ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe nếu không được kiểm soát. Việc thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống và áp dụng các biện pháp phòng ngừa thích hợp có thể giúp bạn hạn chế triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Nếu tình trạng này kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ để được hỗ trợ điều trị một cách hiệu quả và bảo vệ sức khỏe lâu dài.