Cây Ổi Có Tác Dụng Gì? Cách Dùng, Bài Thuốc Trị Bệnh Hiệu Quả

Thông tin chung về cây ổi

Cây ổi (danh pháp khoa học: Psidium guajava) là một loài cây ăn quả thuộc họ Đào kim nương (Myrtaceae), có nguồn gốc từ Trung Mỹ và hiện nay được trồng phổ biến ở nhiều nước nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới.

Đặc điểm thực vật: Cây ổi là cây thân gỗ nhỏ, cao trung bình từ 3-10m. Thân cây có vỏ nhẵn, màu nâu xám, cành non có 4 cạnh. Lá ổi hình bầu dục, mọc đối, có mùi thơm đặc trưng. Hoa ổi màu trắng, mọc thành chùm. Quả ổi hình tròn hoặc bầu dục, khi chín có màu xanh hoặc vàng, thịt quả mềm, ngọt, có nhiều hạt.

Bộ phận dùng: Trong y học cổ truyền, hầu hết các bộ phận của cây ổi đều được sử dụng làm thuốc, bao gồm: Lá ổi, búp ổi non, quả ổi (chín và xanh), vỏ thân, rễ. Tuy nhiên, lá và búp ổi là hai bộ phận được sử dụng phổ biến nhất.

Thu hái và sơ chế:

• Lá: Thu hái quanh năm, tốt nhất vào mùa xuân và mùa hè. Lá ổi sau khi thu hái được rửa sạch, phơi hoặc sấy khô.
• Búp: Hái những búp non, chưa nở hoa.
• Quả: Thu hoạch khi quả chín.

Thành phần hóa học:

Lá và quả ổi chứa nhiều thành phần có hoạt tính sinh học, bao gồm:

• Vitamin: Vitamin C, vitamin A, các vitamin nhóm B
• Khoáng chất: Kali, magie, canxi, photpho
• Tanin: Hàm lượng tanin cao, đặc biệt là trong ổi xanh
• Flavonoid: Quercetin, kaempferol, myricetin
• Carotenoid: Lycopene, beta-carotene
• Tinh dầu: Chứa trong lá ổi, có tác dụng kháng khuẩn

Phân bố chính: Ổi có nguồn gốc từ Trung Mỹ và được trồng phổ biến ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có Việt Nam.

Bảo quản: Ổi tươi nên bảo quản ở nhiệt độ mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Lá ổi khô bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.

Tác dụng dược liệu của cây ổi

Theo y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền, lá ổi có vị chát, tính ấm, có tác dụng:

• Tiêu chảy: Lá ổi có tác dụng làm se, giảm nhu động ruột, giúp cầm tiêu chảy hiệu quả.
• Kiết lỵ: Ổi xanh được sử dụng để chữa kiết lỵ, nhờ tác dụng kháng khuẩn và làm se.
• Đau bụng kinh: Lá ổi giúp giảm đau bụng kinh, điều hòa kinh nguyệt.
• Rôm sảy: Lá ổi có tác dụng kháng viêm, giảm ngứa, giúp điều trị rôm sảy.
• Viêm họng: Nước sắc lá ổi có tác dụng sát khuẩn, giảm viêm, giúp điều trị viêm họng, ho.
• Chữa vết thương: Lá ổi giã nát đắp lên vết thương giúp cầm máu, kháng viêm, mau lành.
• Hạ sốt: Nước sắc lá ổi có tác dụng hạ sốt, giải cảm.

Theo y học hiện đại

Các nghiên cứu hiện đại đã chứng minh nhiều tác dụng của cây ổi đối với sức khỏe:

• Chống oxy hóa: Ổi giàu vitamin C và các chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tác hại của gốc tự do.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Vitamin C trong ổi giúp tăng cường sức đề kháng, phòng ngừa bệnh tật.
• Ổn định đường huyết: Ổi có chỉ số đường huyết thấp, giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
• Tốt cho hệ tiêu hóa: Chất xơ trong ổi giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón.
• Hỗ trợ giảm cân: Ổi ít calo, giàu chất xơ, tạo cảm giác no lâu, hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
• Tốt cho tim mạch: Ổi giúp giảm cholesterol xấu, bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Chỉ định, chống chỉ định

Chỉ định:

• Tiêu chảy, kiết lỵ
• Đau bụng kinh
• Rôm sảy, mẩn ngứa
• Cao huyết áp, tiểu đường

Chống chỉ định:

• Phụ nữ mang thai (sử dụng liều cao)
• Người bị táo bón

Liều dùng, cách sử dụng

• Lá ổi: Dùng 10-20g lá ổi khô sắc nước uống hoặc hãm với nước sôi như trà.
• Búp ổi: Dùng 5-10g búp ổi non, giã nát, vắt lấy nước uống.
• Quả ổi: Ăn trực tiếp hoặc ép lấy nước uống.

Bài thuốc kinh nghiệm từ cây ổi

Trong dân gian, cây ổi được sử dụng rộng rãi để chữa trị nhiều bệnh lý thường gặp. Dưới đây là một số bài thuốc kinh nghiệm từ cây ổi đã được lưu truyền và ứng dụng hiệu quả:

Chữa tiêu chảy:

• Bài thuốc 1: Lá ổi non 20g, gừng tươi 10g. Rửa sạch nguyên liệu, sắc với 500ml nước đến khi còn 200ml. Chia đều nước thuốc thành 2 phần, uống hết trong ngày.
• Bài thuốc 2: Lá ổi non 15g, vỏ quả măng cụt 10g, gạo rang vàng 10g. Sắc uống ngày 2 lần.
• Bài thuốc 3: Búp ổi non 1 nắm, sao vàng, sắc nước uống.

Chữa kiết lỵ:

• Bài thuốc 1: Ổi xanh ương 1 quả, nướng chín, ăn ngày 2 lần.
• Bài thuốc 2: Lá ổi non 30g, rau sam 20g. Sắc uống ngày 2 lần.

Chữa đau bụng kinh:

• Bài thuốc 1: Lá ổi non 15g, ngải cứu 10g, ích mẫu 10g. Sắc uống ngày 2 lần.
• Bài thuốc 2: Búp ổi non 1 nắm, sắc nước uống.

Chữa viêm họng, ho:

• Bài thuốc 1: Lá ổi non 20g, húng chanh 10g. Sắc uống ngày 2 lần.
• Bài thuốc 2: Nhai lá ổi non, nuốt nước dần.

Chữa rôm sảy, mẩn ngứa:

• Bài thuốc 1: Lá ổi non 1 nắm, nấu nước tắm.
• Bài thuốc 2: Lá ổi non, lá kinh giới, mỗi loại 1 nắm, nấu nước tắm.

Hỗ trợ điều trị tiểu đường:

• Bài thuốc 1: Lá ổi khô 10g, hãm với nước sôi uống thay trà hàng ngày.
• Bài thuốc 2: Ổi xanh 1 quả, ép lấy nước uống.

Giá bán và địa chỉ mua dược liệu uy tín

• Lá ổi khô: Giá bán khoảng 50.000 - 80.000 VNĐ/kg.
• Búp ổi: Thường được bán tươi tại các chợ.
• Quả ổi: Giá bán tùy thuộc vào mùa vụ và loại ổi.

Bạn có thể mua lá ổi khô tại các cửa hàng thuốc Đông y, các trang web bán dược liệu online uy tín. Quả ổi và búp ổi có thể mua dễ dàng tại các chợ, siêu thị.

Lưu ý khi sử dụng cây ổi

• Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y trước khi sử dụng dược liệu từ cây ổi để điều trị bệnh, đặc biệt là phụ nữ có thai, người đang cho con bú, trẻ em và người có bệnh lý nền.
• Tuân thủ liều lượng được khuyến cáo. Việc lạm dụng có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn như táo bón, khó tiêu.
• Không sử dụng lá ổi non cho trẻ em dưới 2 tuổi.
• Không nên ăn quá nhiều ổi xanh, đặc biệt là khi đói, vì có thể gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
• Kết hợp sử dụng cây ổi với chế độ ăn uống lành mạnh và lối sống khoa học để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.
• Quan sát phản ứng của cơ thể khi sử dụng cây ổi. Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần ngưng sử dụng và đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
• Chọn mua lá ổi, búp ổi từ những nguồn uy tín, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
• Bảo quản lá ổi khô nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc.