Cây Nhọ Nồi: Đặc Điểm, Thành Phần Hoạt Chất Và Công Dụng

Giới thiệu về cây nhọ nồi

Cây nhọ nồi, hay còn được dân gian gọi là cây cỏ mực, có tên khoa học là Eclipta prostrata. Đây là loại cây thân thảo, mọc bò lan trên mặt đất, thuộc họ Cúc (Asteraceae). 

Đặc điểm sinh trưởng

Để nhận diện nhọ nồi, bạn có thể dựa vào những đặc điểm sau:

• Thân: Thân cây nhọ nồi nhỏ, mảnh mai, có màu xanh hoặc hơi tím đỏ, thường mọc bò lan trên mặt đất, có lông nhỏ bao phủ.
• Lá: Lá cây mọc đối xứng, hình bầu dục hoặc hình mũi mác, mép lá có răng cưa nhỏ. Khi vò nát lá, sẽ thấy có dịch màu đen tiết ra, giống như màu mực tàu.
• Hoa: Hoa nhọ nồi nhỏ, màu trắng, mọc thành cụm ở đầu cành hoặc kẽ lá.
• Quả: Quả nhỏ, màu đen.

Cây nhọ nồi ưa ẩm, ưa sáng, thường mọc hoang ở những nơi đất ẩm ướt như ven đường, bờ ruộng, bãi cỏ...  Loài cây này phân bố rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Thành phần hóa học

Cây cỏ mực chứa nhiều thành phần hóa học có lợi cho sức khỏe, bao gồm:

• Coumarin: Có tác dụng chống viêm, giảm đau, kháng khuẩn.
• Tanin: Cho khả năng cầm máu, se vết thương.
• Saponin: Giúp long đờm, tiêu viêm.
• Flavonoid: Hỗ trợ chống lại các biểu hiện oxy hóa, bảo vệ tế bào.
• Vitamin K: Có tác dụng cầm máu, tăng cường sức khỏe xương.

Công dụng của cây cỏ mực

Theo Y học cổ truyền, cây cỏ mực có vị ngọt, tính mát, có tác dụng lương huyết, chỉ huyết, bổ thận, ích âm. Công dụng chi tiết của cây thuốc này như sau:

Cầm máu, chữa lành vết thương

• Nhọ nồi có tác dụng cầm máu hiệu quả, thường được dùng để chữa các trường hợp chảy máu cam, ho ra máu, đại tiện ra máu...
• Ngoài ra, nhọ nồi còn giúp mau lành vết thương, thường được dùng để điều trị vết thương ngoài da, vết bỏng, vết loét...

Hỗ trợ điều trị bệnh gan

• Nhọ nồi có tác dụng bảo vệ gan, giúp hạ men gan, hỗ trợ điều trị viêm gan, xơ gan.
• Các hoạt chất trong nhọ nồi giúp tăng cường chức năng gan, thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào gan.

Tốt cho hệ tiêu hóa

• Nhọ nồi giúp kích thích tiêu hóa, tăng cường chức năng dạ dày, giảm triệu chứng đầy bụng, khó tiêu.
• Ngoài ra, nhọ nồi còn có tác dụng chữa tiêu chảy, kiết lỵ.

Làm đẹp da, tóc

• Nhọ nồi giúp dưỡng da, làm đen tóc, ngăn ngừa rụng tóc.
• Có thể dùng nước ép nhọ nồi để rửa mặt, gội đầu hoặc đắp mặt nạ.

Hỗ trợ điều trị các bệnh khác

Nhọ nồi còn được dùng để hỗ trợ điều trị các bệnh như viêm họng, viêm phế quản, cao huyết áp, tiểu đường...

Cách sử dụng cỏ nhọ nồi

Cây nhọ nồi có thể được sử dụng dưới nhiều hình thức khác nhau, trong đó chủ yếu là các cách sau:

Dùng tươi:

• Giã nát: Lấy cây nhọ nồi tươi, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước uống hoặc đắp lên vùng da bị tổn thương. Thường dùng để trị mụn nhọt, rôm sảy, vết côn trùng cắn.
• Nấu canh: Nấu canh nhọ nồi với thịt băm, tôm hoặc cá để thanh nhiệt, giải độc cơ thể.

Sắc uống:

Lấy khoảng 30-50g cây nhọ nồi khô, sắc với nước uống hàng ngày. Có thể kết hợp với các vị thuốc khác tùy theo chỉ định của thầy thuốc.

Dùng ngoài:

• Rửa vết thương: Lấy nước sắc nhọ nồi để rửa vết thương, giúp sát khuẩn, mau lành.
• Xông hơi: Dùng lá nhọ nồi tươi đun sôi với nước, xông hơi để trị cảm cúm, sổ mũi.

Mua cỏ nhọ nồi bao nhiêu tiền?

Có nhọ nồi rất dễ tìm mua ngoài thị trường với mức giá tham khảo sau:

Cỏ nhọ nồi tươi:

• Chợ truyền thống: 15.000 - 30.000 đồng/kg.
• Siêu thị, cửa hàng online: 25.000 - 40.000 đồng/kg.

Cỏ nhọ nồi khô:

• Chợ, cửa hàng bán dược liệu: 60.000 - 100.000 đồng/kg.
• Cửa hàng online: 80.000 - 120.000 đồng/kg.

Lưu ý khi sử dụng cây thuốc

Cây cỏ nhọ nồi rất lành tính, nhưng vẫn nên chú ý thêm một số điều dưới đây khi sử dụng:

• Nguồn gốc: Nên sử dụng cỏ nhọ nồi mọc ở khu vực sạch, tránh sử dụng cỏ mọc ở những nơi ô nhiễm.
• Vệ sinh: Rửa sạch cỏ nhọ nồi trước khi sử dụng.
• Liều lượng: Sử dụng cỏ mực với liều lượng vừa phải, không nên lạm dụng.
• Đối tượng: Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.