Bạch Đồng Nữ: Công Dụng Và 6 Bài Thuốc Trị Bệnh Hiệu Quả

Thông tin tổng quan về bạch đồng nữ

Bạch đồng nữ, còn được gọi là mò trắng, bấn trắng, lẹo trắng, có tên khoa học là Clerodendrum canescens Wall. ex Schauer, thuộc vào họ Cỏ roi ngựa. Đây là loại cây nhỏ, mọc hoang ở nhiều nơi trên đất nước ta.

Đặc điểm hình thái

Để nhận biết bạch đồng nữ sẽ cần chú ý đến những đặc điểm sau:

• Thân: Là cây thân bụi nhỏ, thường cao khoảng 1 - 2 mét, không phân nhánh. Thân cây non có một lớp lông mịn màng bao phủ.
• Lá: Lá mọc đối xứng nhau, dài từ 10 - 20cm, bề rộng từ 8 - 18cm, có hình dạng giống như quả trứng hoặc chiếc mác. Mép lá có răng cưa nhỏ, mặt trên có màu xanh đậm hơn so với mặt dưới. 
• Hoa: Hoa nhỏ, màu trắng, mọc thành chùm ở đầu cành, có mùi thơm nhẹ.
• Quả: Sau khi hoa tàn, cây sẽ kết quả mọng, hình cầu nhỏ, khi chín có màu đen bóng.

Phân bố địa lý

Bạch đồng nữ là loại cây ưa ẩm, ưa sáng, thường mọc hoang ở ven rừng, bờ suối, những nơi có độ ẩm cao. Dễ dàng gặp loại cây này ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Cao Bằng,...

Bộ phận sử dụng, thu hái và bào chế bạch đồng nữ

Trong Y học cổ truyền, thân, lá và rễ bạch đồng nữ là bộ phận được sử dụng chủ yếu để làm thuốc.

• Thu hái: Có thể thu hái quanh năm, nhưng tốt nhất là vào mùa hè thu, khi cây đang ra hoa, lúc này dược tính trong cây đạt mức cao nhất.
• Bào chế: Sau khi thu hái, đem rửa sạch, thái nhỏ, phơi hoặc sấy khô để dùng dần. Quá trình phơi sấy cần diễn ra trong bóng râm, tránh ánh nắng trực tiếp để giữ được dược tính của cây.

Tính vị và thành phần hóa học

Trong Y học cổ truyền, bạch đồng nữ được đánh giá cao với vị đắng, tính mát, quy vào kinh tâm và tỳ, giúp thanh nhiệt, giải độc, khu phong, trừ thấp, tiêu viêm.

Theo các nghiên cứu Y học hiện đại, bạch đồng nữ chứa các hoạt chất quan trọng như alkaloid, flavonoid, saponin và tinh dầu, giúp cây có tác dụng kháng viêm, chống oxy hóa, hạ sốt và giảm đau hiệu quả.

Công dụng của cây bạch đồng nữ đối với sức khỏe

Dược liệu được ứng dụng trong cải thiện nhiều vấn đề sức khỏe, cụ thể như sau:.

• Thanh nhiệt, giải độc: Bạch đồng nữ có tính mát, giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể, thường dùng trong các trường hợp sốt, mụn nhọt, viêm nhiễm.
• Khu phong, trừ thấp: Giúp điều trị các bệnh do phong thấp gây ra như đau nhức xương khớp, tê bì chân tay.
• Tiêu viêm: Có tác dụng giảm viêm, kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị các bệnh viêm nhiễm phụ khoa, viêm đường tiết niệu.
• Điều kinh, chữa bạch đới: Thường được sử dụng để điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh, chữa khí hư, bạch đới ở phụ nữ.
• Chữa ho, ho ra máu: Giúp làm dịu cổ họng, giảm ho, long đờm, cầm máu trong trường hợp ho ra máu.
• Hỗ trợ điều trị viêm gan vàng da: Có tác dụng bảo vệ gan, hỗ trợ điều trị viêm gan vàng da.

Đối tượng nên và không nên dùng bạch đồng nữ

Các nhóm đối tượng được khuyến nghị sử dụng hoặc không sử dụng dược liệu bạch đồng nữ như sau:

Nên dùng:

• Phụ nữ gặp các vấn đề về phụ khoa: Viêm nhiễm, khí hư, bạch đới, kinh nguyệt không đều, u xơ tử cung, u nang buồng trứng,...
• Người bị các bệnh về đường tiêu hóa: Viêm loét dạ dày, tá tràng, đau bụng, tiêu chảy, kiết lỵ,...
• Người bị các bệnh ngoài da: Mụn nhọt, lở ngứa, viêm da cơ địa, eczema,...
• Người bị bệnh gan: Bao gồm viêm gan, bệnh xơ gan, gan nhiễm mỡ,...

Không nên dùng:

• Phụ nữ mang thai: Bạch đồng nữ có thể gây co bóp tử cung, ảnh hưởng đến thai nhi.
• Trẻ em dưới 5 tuổi: Do hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của trẻ nhỏ còn yếu, việc sử dụng các loại thảo dược này có thể gây kích ứng.
• Người có tiền sử dị ứng: Nếu có tiền sử dị ứng với các loại thảo mộc hoặc từng phản ứng với thành phần của bạch đồng nữ, cần kiểm tra và tham khảo ý kiến trước khi sử dụng.

6 bài thuốc sử dụng bạch đồng nữ hỗ trợ điều trị bệnh

Chuyên gia chia sẻ một số bài thuốc phổ biến từ bạch đồng nữ giúp phát huy tối đa tác dụng cải thiện tình trạng bệnh như sau:

Giảm khí hư, kinh nguyệt không đều và bạch đới

• Thành phần: 16g bạch đồng nữ, 16g ích mẫu, 12g ngải diệp, 12g hương phụ.
• Hướng dẫn sử dụng: Đun các thành phần với 1 lít nước, giảm nhỏ lửa và sắc đến khi còn khoảng 500ml thì chắt ra uống.

Giảm đau khớp, thấp khớp

• Thành phần: 80g bạch đồng nữ, 120g dây gắm, 8g cà gai leo, 8g tầm xuân, 8g đơn tướng quân, 8g đơn răng cưa, 8g đơn mặt trời, 8g cành dâu.
• Hướng dẫn sử dụng: Đun hỗn hợp với 1.5 lít nước, sắc đến khi còn khoảng 600 - 700ml. Uống 2 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 300ml.

Giúp loại bỏ hoại tử ở vết bỏng

• Thành phần: 1kg thân hoặc lá tươi của bạch đồng nữ.
• Hướng dẫn sử dụng: Đun thân hoặc lá với 3 lít nước, để lửa nhỏ trong 30 phút rồi lọc lấy nước. Ngâm vùng da bị bỏng trong nước này 2 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 1 giờ. Nếu không ngâm được, có thể nhỏ giọt lên vết bỏng liên tục.

Hỗ trợ làm giảm triệu chứng vàng da, niêm mạc vàng

• Thành phần: 80 - 100g rễ bạch đồng nữ.
• Hướng dẫn sử dụng: Sắc rễ với 1 lít nước, đun đến khi còn lại 500ml. Uống 2 lần trong ngày, mỗi lần khoảng 250ml.

Giúp tẩy giun tự nhiên

• Thành phần: 50g lá hoặc ngọn non bạch đồng nữ.
• Hướng dẫn sử dụng: Giã nát hoặc xay nhuyễn, ép lấy nước. Uống 4 thìa nước ép mỗi ngày, liên tục trong 4 ngày hoặc đến khi thấy kết quả.

Giảm đau dạ dày

• Thành phần: 16g lá bạch đồng nữ, 8g chồi lá ổi.
• Hướng dẫn sử dụng: Đun sôi 500ml nước với các thành phần trên, sắc còn khoảng 200ml. Uống mỗi lần 2 thìa, ngày 2 lần cho đến khi hết triệu chứng.

Giá bán bạch đồng nữ hiện nay bao nhiêu? Mua ở đâu?

Hiện nay, bạch đồng nữ khô được bán với giá dao động từ 150.000 - 200.000 đồng/kg, tùy thuộc vào các đơn vị cung cấp:

• Cửa hàng thuốc Đông y: Đây là địa chỉ uy tín, đảm bảo chất lượng và nguồn gốc rõ ràng.
• Chợ thuốc: Tại các chợ thuốc lớn có thể mua dược liệu với giá cả phải chăng.
• Trang web bán dược liệu uy tín: Nhiều trang web hiện nay chuyên cung cấp các loại dược liệu với mức giá hợp lý và chất lượng tốt.

Lưu ý khi dùng bạch đồng nữ

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng bạch đồng nữ để đảm bảo an toàn và hiệu quả như sau:

• Tuân thủ liều lượng: Bạch đồng nữ có dược tính mạnh, nên chỉ sử dụng theo liều lượng được khuyến nghị để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
• Kiểm tra dị ứng: Nếu là lần đầu sử dụng, hãy thử với liều nhỏ để kiểm tra xem có dấu hiệu dị ứng nào không. Nếu xuất hiện các triệu chứng như ngứa, nổi mẩn hoặc khó chịu cần ngừng sử dụng ngay.
• Tránh lạm dụng trong thời gian dài: Sử dụng bạch đồng nữ liên tục trong thời gian dài mà không có sự theo dõi của chuyên gia y tế có thể gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
• Tránh kết hợp với các thuốc khác khi chưa có tư vấn: Bạch đồng nữ có thể tương tác với một số loại thuốc Tây y hoặc thảo dược khác, vì vậy nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi kết hợp.
• Sử dụng đúng cách và bảo quản hợp lý: Khi sử dụng bạch đồng nữ tươi hoặc khô, cần bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát để tránh ẩm mốc và giảm chất lượng dược liệu.