Viêm Đại Tràng Ở Trẻ Em: Nguyên Nhân Và Cách Phòng Ngừa

Viêm đại tràng ở trẻ em là gì?

Viêm đại tràng ở trẻ em là tình trạng viêm nhiễm xảy ra trong ruột già, tương tự như ở người lớn. Mặc dù bệnh này hiếm gặp ở trẻ nhỏ, nhưng khi xuất hiện, nó có thể kéo dài suốt đời do tính chất mãn tính. Các triệu chứng của viêm đại tràng thường dai dẳng, gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển thể chất của trẻ.

Viêm đại tràng ở trẻ em là tình trạng không phổ biến nhưng đang có xu hướng gia tăng, nhất là ở độ tuổi từ 3 đến 5. Nguyên nhân chính thường liên quan đến thói quen ăn uống không lành mạnh và việc tiếp xúc với thực phẩm không an toàn. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, nguy cơ hình thành khối polyp, ung thư đại tràng hoặc những biến chứng nghiêm trọng khác.

Triệu chứng viêm đại tràng ở trẻ em

Khi trẻ gặp phải tình trạng viêm đại tràng, phụ huynh có thể nhận biết dễ dàng qua những triệu chứng sau:

• Đau bụng và khó chịu: Trẻ thường xuyên quấy khóc do đau bụng, cảm giác chướng bụng và khó chịu trong hệ tiêu hóa.
• Sút cân và xanh xao: Do tình trạng thiếu máu và dinh dưỡng kém, trẻ có thể bị sụt cân nhanh chóng, da trở nên xanh xao và cơ thể yếu ớt.
• Rối loạn tiêu hóa: Trẻ có thể đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày hoặc táo bón. Phân có thể có màu đen, lẫn chất nhầy hoặc máu.
• Biểu hiện ngoài da: Một số trẻ có thể xuất hiện mẩn đỏ, loét da hoặc loét miệng do tác động của viêm nhiễm.
• Sốt và biếng ăn: Trẻ bị sốt nhẹ, biếng ăn hoặc từ chối ăn do tiêu hóa kém, kèm theo tình trạng ói mửa và tiêu chảy gây mất nước.
• Biến chứng khác: Trong trường hợp nghiêm trọng, viêm đại tràng có thể gây đau khớp, ảnh hưởng đến chức năng thận, gan và làm tăng nguy cơ loãng xương.

Các triệu chứng viêm đại tràng ở trẻ có thể khác nhau tùy vào nguyên nhân, nhưng cha mẹ cần chú ý đến những dấu hiệu như đau bụng, đầy hơi, phân có máu và sụt cân. Nếu phát hiện sớm, việc điều trị có thể ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân khiến đại tràng của trẻ bị viêm

Tình trạng viêm đại tràng ở trẻ em xảy ra do nhiều nguyên nhân cấu thành, điển hình nhất có thể kể tới như sau:

• Di truyền: Khoảng 20% trường hợp viêm đại tràng ở trẻ em có liên quan đến yếu tố di truyền, đặc biệt khi trong gia đình có người mắc bệnh này.
• Nhiễm khuẩn: Vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng có thể tấn công niêm mạc đại tràng khi hệ miễn dịch của trẻ suy yếu hoặc hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng, dẫn đến viêm nhiễm.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Trẻ em ăn nhanh, tiêu thụ thức ăn chế biến sẵn, nhiều gia vị hoặc thức ăn ôi thiu, không đảm bảo vệ sinh cũng dễ mắc viêm đại tràng.
• Tác dụng phụ của thuốc: Sử dụng kháng sinh hoặc các loại thuốc ức chế miễn dịch trong thời gian dài có thể gây loạn khuẩn, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển trong ruột già và dẫn đến viêm.
• Căng thẳng: Stress kéo dài do áp lực học hành hoặc gia đình có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, gây ảnh hưởng đến đường ruột và phát triển viêm đại tràng.

Biến chứng nguy hiểm

Nếu viêm đại tràng ở trẻ em không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Suy dinh dưỡng: Viêm kéo dài làm suy giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến suy dinh dưỡng, chậm phát triển ở trẻ.
• Mất nước và điện giải: Tiêu chảy liên tục gây mất nước và rối loạn cân bằng điện giải, ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.
• Thiếu máu: Chảy máu mạn tính do viêm loét đại tràng có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt.
• Viêm khớp: Một số trẻ có thể bị đau và sưng khớp do biến chứng viêm khớp.
• Vấn đề về da: Viêm đại tràng có thể liên quan đến các bệnh da liễu như chàm, viêm da dị ứng hoặc vảy nến.
• Biến chứng nguy hiểm: Trong những trường hợp nghiêm trọng, viêm đại tràng có thể gây ra thủng đại tràng, giãn đại tràng cấp tính hoặc thậm chí tăng nguy cơ ung thư đại tràng.

Chẩn đoán viêm đại tràng

Để xác định trẻ có mắc viêm đại tràng, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị theo các phương pháp sau:

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra mức độ hồng cầu và bạch cầu để phát hiện thiếu máu hoặc vấn đề miễn dịch.
• Nội soi đại tràng: Giúp bác sĩ quan sát và phát hiện tổn thương trong đại tràng.
• Chụp X-quang: Đánh giá tình trạng đại tràng qua hình ảnh chi tiết.
• Xét nghiệm phân: Kiểm tra có máu, vi khuẩn và ký sinh trùng hay không.

Những xét nghiệm này giúp xác định chính xác bệnh và hướng điều trị phù hợp.

Biện pháp chăm sóc an toàn cho trẻ bị viêm đại tràng

Để chăm sóc trẻ bị viêm đại tràng an toàn, ngoài việc tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, phụ huynh cần chú ý những điểm sau:

• Cho trẻ ăn uống đúng giờ, chia nhỏ các bữa ăn, tránh tình trạng trẻ ăn quá no hoặc quá đói. Hạn chế các loại thực phẩm chưa được nấu chín kỹ, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ ngọt và nước có ga.
• Tránh cho trẻ tiêu thụ các loại thực phẩm có chất kích thích như đồ ăn cay nóng, trái cây khô, rau sống, các loại hạt, và thực phẩm chứa nhiều đường lactose.
• Khuyến khích trẻ ngồi yên khi ăn, tránh cho trẻ vừa ăn vừa xem tivi, chơi điện thoại, hoặc chạy nhảy.
• Chỉ sử dụng thuốc kháng sinh khi có chỉ định từ bác sĩ, tránh lạm dụng để không gây ra tình trạng kháng thuốc.
• Đảm bảo trẻ uống đủ nước, khoảng 1 – 1.5 lít mỗi ngày, để giúp duy trì hoạt động của cơ thể và ngăn ngừa mất nước, đặc biệt khi trẻ bị tiêu chảy.
• Tăng cường rau xanh và trái cây tươi trong chế độ ăn uống hàng ngày của trẻ.
• Khuyến khích trẻ rèn luyện thể dục thể thao từ nhỏ với các bài tập phù hợp để nâng cao sức khỏe và sức đề kháng.
• Thiết lập thói quen ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc để giúp trẻ phát triển toàn diện và hạn chế các bệnh lý về tiêu hóa.
• Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng/lần để theo dõi và phát hiện kịp thời các vấn đề về sức khỏe.

Khi nào nên gặp bác sĩ

Cha mẹ nên đưa trẻ đến khám bác sĩ ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ viêm đại tràng. Các triệu chứng cần được chú ý đặc biệt bao gồm:

• Tiêu chảy kéo dài nhiều ngày không thuyên giảm.
• Đau bụng dữ dội hoặc liên tục.
• Phát hiện máu trong phân.
• Trẻ bị sốt cao.
• Trẻ bị tụt cân nhanh chóng, không thể kiểm soát.

Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu cảnh báo cần sự can thiệp y tế sớm để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Phương pháp điều trị

Sau khi có kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ căn cứ vào các triệu chứng bé đang gặp phải và có thể áp dụng các phương pháp điều trị sau:

Dùng thuốc điều trị viêm đại tràng ở trẻ em

Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc để điều trị triệu chứng và nguyên nhân gây viêm đại tràng ở trẻ, nhóm thuốc phổ biến bao gồm:

• Thuốc chống tiêu chảy: Trẻ bị tiêu chảy do viêm đại tràng thường được chỉ định sử dụng thuốc như Loperamide, giúp làm chậm nhu động ruột và giảm tiêu chảy. Tuy nhiên, cần ngừng sử dụng ngay khi triệu chứng cải thiện để tránh gây táo bón hoặc các tác dụng phụ khác.
• Thuốc kháng sinh: Nếu viêm đại tràng do nhiễm trùng vi khuẩn, bác sĩ sẽ kê kháng sinh như Metronidazole, Biseptol hoặc Vancomycine để loại bỏ vi khuẩn gây bệnh.
• Thuốc kháng viêm: Như Mesalamine hoặc Sulfasalazine, giúp giảm viêm nhiễm ở niêm mạc đại tràng, đẩy nhanh quá trình hồi phục tổn thương.
• Thuốc nhuận tràng: Nếu trẻ bị táo bón kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhuận tràng như Bisacodyl hoặc Docusate sodium để hỗ trợ tiêu hóa.
• Thuốc giảm đau: Khi trẻ bị sốt hoặc đau bụng, các loại thuốc giảm đau như Paracetamol hoặc Efferalgan có thể được sử dụng để giảm bớt các triệu chứng khó chịu.

Điều trị viêm loét đại tràng cho trẻ bằng phẫu thuật cắt bỏ

Trong trường hợp viêm loét đại tràng đã tiến triển nặng và các phương pháp điều trị bằng thuốc không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ phần đại tràng. Một trong những phương pháp thường được áp dụng là cắt bỏ trực tràng và thực hiện thay thế hậu môn tự nhiên bằng hậu môn nhân tạo.

• Sau khi cắt bỏ trực tràng, bác sĩ sẽ tạo ra một lỗ mở ở đầu ruột non, nơi phân có thể thoát ra ngoài qua một lỗ nhỏ trên thành bụng.
• Trẻ sẽ cần sử dụng một túi nhỏ bên hông để chứa chất thải.

Bài viết đã cung cấp thông tin quan trọng về bệnh viêm đại tràng ở trẻ em, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng ngừa và chăm sóc an toàn. Qua đó, phụ huynh có thể nhận biết sớm dấu hiệu của bệnh, áp dụng các biện pháp dinh dưỡng và lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa của trẻ. Hãy theo dõi tình trạng sức khỏe của con thường xuyên và tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp khi cần thiết, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.