Gan Nhiễm Mỡ Là Gì? Biểu Hiện Và Cách Điều Trị Hiệu Quả

Bệnh gan nhiễm mỡ là gì? Phân loại bệnh

Gan nhiễm mỡ, hay còn gọi là bệnh gan thoái hóa mỡ, là tình trạng tích tụ quá nhiều mỡ Gan nhiễm mỡ, hay còn gọi là bệnh gan thoái hóa mỡ, là tình trạng tích tụ quá nhiều mỡ trong tế bào gan. Thông thường, một lượng nhỏ mỡ trong gan là bình thường. Tuy nhiên, khi lượng mỡ tích tụ vượt quá 5-10% trọng lượng gan, nó được coi là gan nhiễm mỡ.

Phân loại gan nhiễm mỡ:

• Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Đây là loại phổ biến nhất, thường liên quan đến béo phì, tiểu đường, và hội chứng chuyển hóa.
• Gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD): Xảy ra do tiêu thụ quá nhiều rượu. Tình trạng này có thể tiến triển từ gan nhiễm mỡ đơn thuần đến viêm gan do rượu, xơ gan, và suy gan.

Triệu chứng gan nhiễm mỡ

Mặc dù gan nhiễm mỡ thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn khởi phát, nhưng khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp phải một số biểu hiện lâm sàng đáng chú ý như:

• Cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi
• Đau nhiều hoặc khó chịu ở vùng bụng trên bên phải
• Vàng da hoặc vàng mắt
• Sưng bụng (cổ chướng)
• Chân và mắt cá chân sưng phù
• Ngứa da
• Mất cảm giác ngon miệng
• Giảm cân không rõ nguyên nhân

Nguyên nhân chính gây bệnh

• Béo phì: Thừa cân hoặc béo phì tăng nguy cơ tích tụ mỡ trong gan.
• Đái tháo đường týp 2: Kháng insulin, một đặc trưng của bệnh tiểu đường týp 2, có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ.
• Hội chứng chuyển hóa: Một nhóm các tình trạng bao gồm béo bụng, huyết áp cao, đường huyết cao, và mức cholesterol bất thường, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.
• Lạm dụng rượu: Uống quá nhiều rượu có thể gây tổn thương gan và dẫn đến gan nhiễm mỡ do rượu.
• Một số loại thuốc: Một số loại thuốc bạn đang sử dụng có thể gây tác dụng phụ là gan nhiễm mỡ.
• Các yếu tố khác: Yếu tố di truyền, giảm cân nhanh, suy dinh dưỡng và nhiễm một số loại virus như viêm gan C cũng có thể góp phần gây gan nhiễm mỡ.

Biến chứng nguy hiể của bệnh

• Viêm gan: Tình trạng viêm gan có thể gây tổn thương gan và dẫn đến xơ gan.
• Xơ gan: Xơ gan là tình trạng sẹo hóa gan, làm suy giảm chức năng gan, gây ra nhiều biến chứng như vàng da, cổ chướng, chảy máu đường tiêu hóa thậm chí là suy gan.
• Suy gan: Đây là giai đoạn cuối của bệnh gan, khi gan không còn hoạt động bình thường.
• Ung thư gan: Gan nhiễm mỡ làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan, một loại ung thư ác tính có tiên lượng xấu.
• Các vấn đề sức khỏe khác: Gan nhiễm mỡ cũng có liên quan đến tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như tiểu đường tuýp 2, bệnh tim mạch, đột quỵ, và hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Cách chẩn đoán bệnh chính xác

• Tiền sử và khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ thu thập thông tin về các triệu chứng, tiền sử bệnh, lối sống và các yếu tố nguy cơ. Khám lâm sàng có thể phát hiện gan to, nhưng không phải lúc nào cũng đáng tin cậy.
• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm chức năng gan (ALT, AST, ALP, GGT, bilirubin), mỡ máu (cholesterol, triglyceride), và đường huyết sẽ được thực hiện.
• Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm là phương pháp phổ biến để phát hiện gan nhiễm mỡ. CT scan hoặc MRI cung cấp hình ảnh chi tiết hơn, giúp đánh giá mức độ mỡ và phát hiện các tổn thương khác. FibroScan đo độ cứng gan, chỉ ra khả năng xơ gan.
• Sinh thiết gan: Trong một số trường hợp, sinh thiết gan được thực hiện để xác định mức độ viêm và xơ hóa, đưa ra chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Đối tượng nguy cơ mắc bệnh cao

• Thừa cân hoặc béo phì
• Bị đái tháo đường týp 2
• Có hội chứng chuyển hóa
• Uống quá nhiều rượu
• Gia đình từng có người mắc bệnh gan nhiễm mỡ
• Đang sử dụng một số loại thuốc
• Tiếp xúc với một số chất độc

Người bệnh khi nào cần gặp bác sĩ?

• Người bệnh cảm thấy khó chịu hoặc đau nhiều, đau dữ dội ở vùng bụng trên bên phải
• Mệt mỏi kéo dài
• Vàng da hoặc vàng mắt
• Sưng bụng (cổ chướng) hoặc phù chân
• Các triệu chứng khác: ngứa da, chán ăn, buồn nôn, nôn, hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân

Phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ

Hiện tại không có thuốc đặc trị cho gan nhiễm mỡ không do rượu. Mục tiêu điều trị là kiểm soát các yếu tố nguy cơ và ngăn ngừa tiến triển bệnh. Một số phương pháp điều trị bao gồm:

Thay đổi lối sống

Đây là nền tảng trong điều trị gan nhiễm mỡ, đặc biệt là ở giai đoạn sớm. Đồng thời cũng là biện pháp phòng ngừa tích cực với gan nhiễm mỡ.

• Giảm cân: Đối với những bệnh nhân thừa cân hoặc béo phì, giảm cân được xem là ưu tiên hàng đầu. Mục tiêu giảm 5-10% trọng lượng cơ thể đã có thể cải thiện đáng kể tình trạng gan nhiễm mỡ.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc, đồng thời hạn chế đường, muối, chất béo đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát gan nhiễm mỡ.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục thường xuyên hỗ trợ giảm cân và cải thiện độ nhạy insulin, giảm mỡ trong gan và giảm viêm.
• Ngừng sử dụng rượu: Đối với gan nhiễm mỡ do rượu, ngừng uống rượu là điều bắt buộc.

Điều trị các bệnh lý nền

Kiểm soát tốt các bệnh lý đồng mắc như đái tháo đường, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp… cũng góp phần quan trọng trong việc cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ.

Dùng thuốc

Hiện chưa có thuốc đặc trị cho gan nhiễm mỡ, tuy nhiên một số loại thuốc đang được nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng cho thấy tiềm năng trong việc điều trị bệnh này. Một số loại thuốc có thể được bác sĩ chỉ định bao gồm:

• Vitamin E: Có thể có lợi cho bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu không có đái tháo đường.
• Pioglitazone: Một loại thuốc điều trị đái tháo đường, có thể cải thiện độ nhạy insulin và giảm viêm gan.
• Các thuốc khác: Một số thuốc khác đang được nghiên cứu bao gồm các chất chống oxy hóa, thuốc điều chỉnh lipid, và các thuốc nhắm mục tiêu vào các con đường sinh học liên quan đến gan nhiễm mỡ.

Ghép gan

Trong trường hợp gan nhiễm mỡ tiến triển thành xơ gan giai đoạn cuối hoặc suy gan, ghép gan có thể là lựa chọn điều trị duy nhất.

Gan nhiễm mỡ là một tình trạng phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và điều trị được. Bằng cách chủ động thay đổi lối sống và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, bạn có thể bảo vệ sức khỏe gan và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về gan nhiễm mỡ, hãy trao đổi với bác sĩ của bạn.