Viêm khớp sụn sườn: Nguyên nhân, Triệu chứng và Phương pháp điều trị

Viêm khớp sụn sườn là một tình trạng viêm nhiễm ở các khớp nối giữa sụn sườn và xương ức, thường gây đau và khó chịu vùng ngực. Bệnh này có thể ảnh hưởng đến khả năng hít thở sâu và gây đau khi cử động, làm giảm chất lượng cuộc sống. Viêm khớp sụn sườn không chỉ gặp ở người già mà còn có thể xuất hiện ở người trẻ, đặc biệt là những người có thói quen vận động quá mức hoặc có các bệnh lý nền như viêm khớp dạng thấp. Điều trị bệnh có thể bao gồm thuốc giảm đau, kháng viêm và các biện pháp vật lý trị liệu để giảm triệu chứng và ngăn ngừa tái phát.

Định nghĩa và phân loại viêm khớp sụn sườn

Viêm khớp sụn sườn là một tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại các khớp nối giữa sụn sườn và xương ức, thường gây ra cảm giác đau nhức và khó chịu ở vùng ngực. Đây là bệnh lý không phải hiếm gặp, tuy nhiên nhiều người thường nhầm lẫn với các bệnh lý khác như viêm cơ hoặc viêm màng phổi do sự tương đồng về triệu chứng. Viêm khớp sụn sườn có thể xảy ra ở cả người trẻ và người lớn tuổi, nhưng thường gặp hơn ở những người có tiền sử các bệnh lý viêm khớp, cũng như ở những người có thói quen vận động mạnh hoặc bị chấn thương.

Bệnh có thể được phân loại thành hai dạng chính: viêm khớp sụn sườn cấp tính và mãn tính. Viêm khớp sụn sườn cấp tính thường xảy ra đột ngột, có thể do tác động bên ngoài như chấn thương hoặc viêm nhiễm cấp tính. Còn viêm khớp sụn sườn mãn tính phát triển dần theo thời gian, thường liên quan đến các bệnh lý nền như viêm khớp dạng thấp, lupus hay gout, hoặc do sự lão hóa của cơ thể. Việc phân loại chính xác sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Triệu chứng của viêm khớp sụn sườn

Triệu chứng của viêm khớp sụn sườn có thể thay đổi tùy vào mức độ viêm và nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, đau ngực là dấu hiệu điển hình nhất, thường xuất hiện ở các khớp nối giữa sụn sườn và xương ức. Đau có thể tăng lên khi người bệnh hít thở sâu, ho, hoặc khi thực hiện các động tác xoay người hoặc cúi xuống. Đặc biệt, cơn đau có thể tỏa ra vùng sau lưng hoặc lan xuống phần dưới của ngực, gây nhầm lẫn với các bệnh lý tim mạch hoặc phổi.

Ngoài đau, người bệnh còn có thể cảm thấy khó chịu hoặc căng tức vùng ngực. Trong trường hợp viêm khớp sụn sườn mãn tính, các triệu chứng có thể xuất hiện lặp đi lặp lại và kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động bình thường của người bệnh. Một số bệnh nhân cũng có thể gặp phải hiện tượng sưng hoặc nóng tại khu vực bị viêm, dù không phải lúc nào cũng rõ ràng. Trong các trường hợp nghiêm trọng, viêm khớp sụn sườn có thể làm giảm khả năng vận động của cơ thể, dẫn đến khó khăn trong việc thực hiện các công việc hàng ngày.

Nguyên nhân gây viêm khớp sụn sườn

Viêm khớp sụn sườn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Chấn thương hoặc va đập: Các chấn thương trực tiếp vào vùng ngực như tai nạn giao thông, va chạm thể thao, hoặc lực tác động mạnh có thể gây ra tổn thương tại các khớp sụn sườn, dẫn đến viêm.

• Bệnh lý viêm khớp: Các bệnh lý viêm khớp tự miễn như viêm khớp dạng thấp hay lupus có thể làm tăng nguy cơ viêm các khớp, bao gồm cả khớp sụn sườn. Trong trường hợp này, hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các mô khớp, gây viêm.

• Nhiễm trùng: Mặc dù ít gặp hơn, các nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus cũng có thể gây viêm khớp sụn sườn, đặc biệt là khi nhiễm trùng lan từ các khu vực khác trong cơ thể hoặc do phẫu thuật.

• Lão hóa: Theo thời gian, cơ thể sẽ trải qua quá trình thoái hóa, các sụn và khớp có thể mất đi tính đàn hồi và dễ bị viêm, làm tăng nguy cơ viêm khớp sụn sườn ở người cao tuổi.

• Hoạt động thể chất quá mức: Các vận động mạnh, đặc biệt là những người có công việc đòi hỏi cử động lặp lại liên tục hoặc vận động gắng sức, có thể khiến khớp sụn sườn bị căng thẳng, từ đó dẫn đến tình trạng viêm.

• Rối loạn chuyển hóa: Một số bệnh lý như gout (bệnh thống phong) có thể gây ra tình trạng viêm ở nhiều khớp trong cơ thể, bao gồm cả khớp sụn sườn.

Đối tượng dễ mắc viêm khớp sụn sườn

Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể mắc phải viêm khớp sụn sườn, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn. Các yếu tố này có thể làm tăng khả năng phát triển bệnh:

• Người cao tuổi: Quá trình lão hóa tự nhiên khiến các khớp sụn dễ bị thoái hóa, làm gia tăng nguy cơ viêm khớp sụn sườn ở nhóm đối tượng này.

• Người có bệnh lý viêm khớp: Những người mắc các bệnh lý viêm khớp tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hay bệnh vảy nến có nguy cơ cao bị viêm khớp sụn sườn do cơ chế viêm trong cơ thể.

• Người tham gia thể thao mạnh: Các vận động viên hoặc những người tham gia vào các môn thể thao đòi hỏi vận động mạnh như bóng đá, bóng rổ, hoặc võ thuật có thể dễ bị chấn thương vùng ngực, dẫn đến viêm khớp sụn sườn.

• Người có lối sống ít vận động: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng những người có lối sống ít vận động hoặc ngồi nhiều sẽ dễ gặp phải các vấn đề về khớp, bao gồm viêm khớp sụn sườn.

• Phụ nữ: Phụ nữ, đặc biệt là ở độ tuổi trung niên, có xu hướng mắc các bệnh lý về khớp cao hơn so với nam giới, do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt là trong giai đoạn mãn kinh.

• Những người có tiền sử chấn thương vùng ngực: Những người từng trải qua chấn thương ngực, chẳng hạn như gãy xương sườn, có thể có nguy cơ cao bị viêm khớp sụn sườn sau này do vùng sụn sườn bị tổn thương.

Các yếu tố nguy cơ này cần được lưu ý để có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời, giúp giảm thiểu tác động của bệnh lý.

Biến chứng của viêm khớp sụn sườn

Viêm khớp sụn sườn nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp:

• Giảm khả năng vận động: Viêm khớp sụn sườn có thể gây ra tình trạng cứng khớp và hạn chế khả năng di chuyển, đặc biệt là khi bệnh phát triển thành mãn tính. Người bệnh có thể gặp khó khăn khi hít thở sâu hoặc thực hiện các động tác vặn xoắn cơ thể.

• Đau mạn tính: Nếu không được điều trị đúng cách, viêm khớp sụn sườn có thể chuyển thành cơn đau mạn tính kéo dài. Cơn đau có thể tái phát nhiều lần và gây khó chịu, làm ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày và gây căng thẳng tinh thần cho người bệnh.

• Hạn chế chức năng hô hấp: Các cơn đau do viêm khớp sụn sườn có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi người bệnh hít thở sâu. Điều này có thể dẫn đến việc giảm khả năng hô hấp, ảnh hưởng đến hoạt động thể chất và khả năng thở khi gắng sức.

• Viêm lan rộng: Trong một số trường hợp, viêm khớp sụn sườn có thể lan sang các vùng xung quanh, gây viêm nhiễm ở các mô mềm khác hoặc thậm chí lan đến các khớp khác trong cơ thể. Điều này có thể khiến bệnh trở nên phức tạp và khó kiểm soát.

• Sự phát triển của các bệnh lý liên quan: Viêm khớp sụn sườn không điều trị có thể làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp, gout, hay các bệnh viêm khớp tự miễn khác. Việc không kiểm soát bệnh sẽ dẫn đến sự tích tụ các tổn thương trong cơ thể, gây khó khăn trong việc điều trị.

Chẩn đoán viêm khớp sụn sườn

Chẩn đoán viêm khớp sụn sườn cần phải được thực hiện kỹ lưỡng, kết hợp giữa khai thác triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng để xác định vị trí đau và mức độ ảnh hưởng của cơn đau. Bằng cách ấn vào các vùng xương ức và các sụn sườn, bác sĩ có thể xác định liệu có tình trạng viêm hay không. Cơn đau tăng lên khi ấn vào các khu vực này là dấu hiệu quan trọng trong việc chẩn đoán.

• Chẩn đoán hình ảnh: Các kỹ thuật hình ảnh như X-quang hoặc siêu âm có thể giúp bác sĩ quan sát các dấu hiệu viêm và các biến đổi tại khớp sụn sườn. Tuy nhiên, những phương pháp này thường chỉ phát hiện được viêm hoặc tổn thương ở giai đoạn muộn.

• MRI (Cộng hưởng từ): MRI có thể được chỉ định để cung cấp hình ảnh chi tiết về các tổn thương ở các mô mềm, đặc biệt là khi các chẩn đoán hình ảnh thông thường không thể phát hiện rõ ràng sự thay đổi ở khớp sụn sườn.

• Xét nghiệm máu: Một số xét nghiệm máu như tốc độ lắng máu (ESR), protein phản ứng C (CRP), hoặc các xét nghiệm kháng thể có thể được sử dụng để đánh giá tình trạng viêm trong cơ thể. Tuy nhiên, những xét nghiệm này không đặc hiệu chỉ cho viêm khớp sụn sườn, mà có thể cho thấy tình trạng viêm toàn thân.

• Thử nghiệm loại trừ: Việc loại trừ các bệnh lý khác như viêm màng phổi, bệnh tim mạch hoặc các vấn đề về cơ xương khớp khác là cần thiết để xác định đúng nguyên nhân gây đau. Đôi khi, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm thêm để xác định chẩn đoán chính xác.

Việc chẩn đoán viêm khớp sụn sườn là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp giữa các phương pháp lâm sàng và cận lâm sàng để đưa ra kết luận chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp.

Khi nào cần gặp bác sĩ về viêm khớp sụn sườn

Việc nhận biết khi nào cần gặp bác sĩ là rất quan trọng để tránh tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Nếu gặp phải những dấu hiệu sau, bạn nên thăm khám bác sĩ ngay:

• Đau ngực dữ dội và kéo dài: Cảm giác đau ngực kéo dài hoặc tái phát nhiều lần có thể là dấu hiệu của viêm khớp sụn sườn. Đặc biệt khi cơn đau không thuyên giảm sau khi nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc giảm đau, bạn cần gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.

• Khó thở hoặc đau khi hít thở sâu: Nếu cơn đau gây khó khăn cho việc hít thở sâu, điều này có thể ảnh hưởng đến chức năng hô hấp và là dấu hiệu của tình trạng viêm nặng. Việc thăm khám sớm giúp tránh những biến chứng liên quan đến hô hấp.

• Đau lan rộng hoặc tỏa ra vùng khác: Khi cơn đau từ vùng ngực lan rộng ra sau lưng, vai, hoặc cánh tay, bạn cần gặp bác sĩ để kiểm tra vì đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng hơn như bệnh tim mạch hoặc viêm khớp sụn sườn.

• Sưng hoặc nóng tại khớp: Nếu bạn nhận thấy vùng khớp sụn sườn bị sưng, đỏ, nóng, đó là dấu hiệu của tình trạng viêm nghiêm trọng. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động và cần được điều trị kịp thời để ngăn ngừa tổn thương lâu dài.

• Các triệu chứng kéo dài hoặc tái phát nhiều lần: Nếu các triệu chứng viêm khớp sụn sườn không cải thiện sau một thời gian điều trị hoặc liên tục tái phát, bạn nên gặp bác sĩ để điều chỉnh phương pháp điều trị và tránh các biến chứng tiềm ẩn.

Phòng ngừa viêm khớp sụn sườn

Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn chặn mọi nguyên nhân gây viêm khớp sụn sườn, nhưng bạn có thể thực hiện các biện pháp để giảm thiểu nguy cơ mắc phải bệnh lý này. Dưới đây là một số cách phòng ngừa hiệu quả:

• Tăng cường hoạt động thể chất đều đặn: Tập thể dục thường xuyên giúp duy trì sức khỏe của các khớp và cơ bắp, đồng thời cải thiện sự linh hoạt của cơ thể. Tuy nhiên, bạn cần tránh các động tác vận động quá mạnh hoặc mang vác vật nặng, vì điều này có thể làm tăng áp lực lên vùng ngực và gây tổn thương khớp sụn sườn.

• Duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý: Cân nặng quá mức có thể tạo thêm áp lực lên các khớp và sụn, bao gồm cả khớp sụn sườn. Việc duy trì một trọng lượng cơ thể lý tưởng sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý khớp, trong đó có viêm khớp sụn sườn.

• Chú ý đến tư thế và thói quen vận động: Một tư thế tốt khi ngồi, đứng và khi vận động sẽ giúp giảm thiểu áp lực lên vùng ngực và cột sống. Ngoài ra, khi tham gia các môn thể thao, cần phải khởi động kỹ lưỡng và sử dụng kỹ thuật đúng để tránh các chấn thương.

• Hạn chế các chấn thương vùng ngực: Trong các hoạt động thể thao hoặc công việc có thể gây nguy cơ chấn thương, hãy luôn sử dụng bảo hộ đúng cách. Việc bảo vệ cơ thể tránh khỏi các va đập mạnh là cách phòng ngừa hiệu quả viêm khớp sụn sườn.

• Điều trị sớm các bệnh lý viêm khớp: Nếu bạn có tiền sử các bệnh lý viêm khớp như viêm khớp dạng thấp, lupus, hay gout, việc điều trị kịp thời và kiểm soát tình trạng viêm là rất quan trọng. Điều này giúp ngăn ngừa các biến chứng liên quan đến viêm khớp sụn sườn.

• Giữ cho cơ thể đủ nước và bổ sung dinh dưỡng hợp lý: Một chế độ ăn uống cân đối, giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là canxi và vitamin D, giúp duy trì sức khỏe xương khớp tốt. Đồng thời, uống đủ nước giúp bảo vệ các sụn khớp khỏi tình trạng khô cứng.

Phương pháp điều trị viêm khớp sụn sườn

Việc điều trị viêm khớp sụn sườn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến giúp giảm đau và cải thiện chức năng cho người bệnh.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Thuốc Tây y là phương pháp chính được sử dụng trong điều trị viêm khớp sụn sườn để giảm đau, giảm viêm và cải thiện triệu chứng. Dưới đây là các loại thuốc thường được bác sĩ chỉ định:

• Thuốc giảm đau: Các thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs) như ibuprofen (Advil, Motrin), naproxen (Aleve) là lựa chọn phổ biến trong điều trị viêm khớp sụn sườn. Những thuốc này giúp giảm đau và giảm viêm, mang lại sự thoải mái cho người bệnh.

• Thuốc corticosteroid: Đối với trường hợp viêm nặng hoặc khi NSAIDs không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc corticosteroid như prednisone để giảm nhanh cơn viêm. Corticosteroid giúp giảm tình trạng viêm mạnh mẽ, nhưng việc sử dụng lâu dài có thể gây tác dụng phụ.

• Thuốc giảm đau thần kinh: Trong một số trường hợp, khi viêm khớp sụn sườn gây ra đau kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau thần kinh như gabapentin (Neurontin) hoặc pregabalin (Lyrica). Các thuốc này giúp kiểm soát cơn đau mạn tính, đặc biệt là đau do các dây thần kinh bị kích thích.

• Thuốc ức chế TNF-α: Nếu viêm khớp sụn sườn là hậu quả của bệnh viêm khớp tự miễn, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc ức chế TNF-α như adalimumab (Humira) hoặc etanercept (Enbrel) để giảm tình trạng viêm, giúp kiểm soát bệnh lý từ gốc.

Điều trị vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc giảm đau và cải thiện chức năng vận động cho người bệnh viêm khớp sụn sườn. Dưới đây là các phương pháp vật lý trị liệu có thể áp dụng:

• Chườm nóng và lạnh: Chườm lạnh giúp làm giảm viêm và sưng tấy, trong khi chườm nóng giúp thư giãn các cơ và làm giảm đau nhức. Việc kết hợp chườm lạnh và nóng sẽ mang lại hiệu quả trong việc giảm triệu chứng của viêm khớp sụn sườn.

• Các bài tập thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện tính linh hoạt như các bài tập kéo giãn cơ lưng và ngực giúp giảm cứng khớp và cải thiện khả năng vận động. Người bệnh cần thực hiện các bài tập này dưới sự hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu để đảm bảo an toàn.

• Điều trị bằng siêu âm hoặc điện trị liệu: Phương pháp siêu âm và điện trị liệu có thể giúp giảm đau, giảm viêm và tăng cường lưu thông máu tại khu vực bị tổn thương. Đây là những phương pháp không xâm lấn nhưng có hiệu quả trong việc giảm triệu chứng của viêm khớp sụn sườn.

Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật chỉ được cân nhắc khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả và tình trạng viêm khớp sụn sườn đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động của người bệnh. Các phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm:

• Phẫu thuật cắt bỏ sụn bị viêm: Trong trường hợp viêm nặng và không thể kiểm soát bằng thuốc, phẫu thuật cắt bỏ phần sụn bị viêm hoặc hư hại có thể được thực hiện để giảm đau và cải thiện khả năng vận động.

• Phẫu thuật thay khớp: Đối với những trường hợp viêm khớp sụn sườn không thể điều trị bằng các phương pháp khác, thay khớp có thể là lựa chọn cuối cùng. Tuy nhiên, phẫu thuật thay khớp sụn sườn là một can thiệp phức tạp và chỉ được chỉ định trong các trường hợp đặc biệt.

Điều trị bằng Đông y

Trong y học cổ truyền, viêm khớp sụn sườn thường được xem là sự tích tụ của “hỏa độc” trong cơ thể. Việc điều trị sẽ tập trung vào việc cân bằng các yếu tố âm dương và giúp cơ thể tự điều hòa. Dưới đây là các phương pháp Đông y có thể áp dụng:

• Châm cứu: Phương pháp châm cứu có thể giúp giảm đau, giảm viêm và cải thiện lưu thông khí huyết tại khu vực khớp sụn sườn bị viêm. Các điểm châm cứu thường được chọn dựa trên từng trường hợp cụ thể.

• Sử dụng thảo dược: Các thảo dược như cây xấu hổ, ngải cứu, đinh lăng có thể được sử dụng để sắc uống hoặc dùng làm thuốc bôi để giảm đau và chống viêm. Những thảo dược này giúp hỗ trợ quá trình điều trị, cải thiện tuần hoàn máu và giảm triệu chứng.

Kết luận về điều trị viêm khớp sụn sườn

Viêm khớp sụn sườn là bệnh lý có thể gây đau và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Điều trị viêm khớp sụn sườn thường bao gồm kết hợp các phương pháp Tây y, vật lý trị liệu, phẫu thuật và Đông y, tùy theo mức độ bệnh. Để đạt được kết quả tốt nhất, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp với tình trạng cụ thể của mình.

Nguồn: Soytethainguyen