Ngày 29/6/2022 Trung tâm Y tế huyện Phú Lương đã tổ chức buổi sinh hoạt chuyên môn Tương tác thuốc bất lợi trong thực hành dược lâm sàng; Công cụ tra cứu điện tử tương tác thuốc chống chỉ định (Theo quyết định 5948/QĐ-BYT ngày 30/12/2021 của Bộ Y tế)

Tương tác thuốc là sự thay đổi tác dụng của thuốc dưới tác động của một hay nhiều loại thuốc khác, dược liệu, thức ăn, đồ uống hoặc hóa chất khác. Từ đó làm thay đổi hiệu lực tác dụng của thuốc và thậm chí có thể tạo ra những tình trạng tương tác thuốc nghiêm trọng.

Tương tác thuốc được chia thành hai nhóm dựa trên cơ chế của sự tương tác thuốc, bao gồm tương tác dược động học và tương tác dược lực học.

Tương tác dược động học

Là tương tác mà tác động lên các quá trình hấp thu thuốc, phân bố, chuyển hóa, thải trừ của thuốc trong cơ thể. Qua đó, làm thay đổi một hay nhiều các thông số động học của các quá trình này, đồng thời dẫn đến thay đổi tác dụng dược lý hoặc tăng độc tính của thuốc. Loại tương tác này xảy ra trong suốt quá trình tuần hoàn thuốc của cơ thể, nên khó đoán trước và thường không liên quan đến cơ chế tác dụng của thuốc.

Tương tác dược lực học

Là những tương tác xảy ra tại các thụ thể gắn của thuốc tại mô cơ quan. Tương tác có thể xảy ra trên cùng một thụ thể do thuốc có sự tranh chấp trên thụ thể đó hoặc trên các thụ thể khác nhau, tương tác loại này gặp khi phối hợp các thuốc có tác dụng dược lý, tác dụng phụ tương tự nhau hoặc có tác dụng đối kháng nhau. Tương tác dược lực học không làm biến đổi các thông số dược động học mà làm biến đổi khả năng đáp ứng của bệnh nhân đối với thuốc. Kết quả phối hợp thuốc có thể dẫn đến tăng hiệu quả hay độc tính gọi là hiệp đồng tác dụng hoặc ngược lại, giảm tác dụng là đối kháng.

Hoạt động dược lâm sàng phòng tránh tương tác thuốc tại Trung tâm Y tế huyện Phú lương

Khoa Dược-TTB-VTYT đã tích cực triển khai các hoạt động dược lâm sàng nhằm cùng với các bác sĩ, cán bộ y tế sử dụng thuốc hợp lý, an toàn, hiệu quả. Phòng tránh các tương tác thuốc bất lợi trong thực hành lâm sàng là một trong chuỗi các hoạt động dược lâm sàng.

Từ tháng 9/2021 các dược sĩ lâm sàng đã thực hiện việc phân tích dữ liệu tương tác thuốc qua phần mềm NAVICAT. Năm 2021 phát hiện 468 lượt đơn tương tác thuốc, ở 15 cặp tương tác thuốc. Trong đó 11 cặp tương tác thuốc nghiêm trọng và 02 cặp tương tác thuốc chống chỉ định.

Tại buổi sinh hoạt chuyên môn Khoa Dược đã tiến hành phân tích tương tác thuốc CCĐ trên dữ liệu kê đơn ngoại trú, nội trú và triển khai các hoạt động dược lâm sàng nhằm phòng tránh tương tác thuốc CCĐ; Đặc biệt là các cặp tương tác thuốc chống chỉ định nằm trên 2 đơn thuốc khác nhau (hoặc là 2 phòng khám khác nhau kê đơn, hoặc là 2 khoa khác nhau kê đơn), do vậy các bác sĩ ngoài việc khai thác các thuốc bệnh nhân đang sử dụng có thể truy cứu dữ liệu sử dụng thuốc của bệnh nhân trên phần mềm Hsoft. Trong buổi sinh hoạt chuyên môn các dược sĩ, bác sĩ và cán bộ làm chuyên môn cùng thảo luận sôi nổi các giải pháp phòng ngừa tương tác thuốc. Thực hành tra cứu tương tác thuốc bằng công cụ tra cứu điện tử tương tác thuốc chống chỉ định (Theo quyết định 5948/QĐ-BYT ngày 30/12/2021 của Bộ Y tế).

Qua buổi sinh hoạt chuyên môn giúp các bác sĩ và cán bộ y tế phòng tránh các tương tác thuốc trong thực hành lâm sàng, tăng cường việc sử dụng thuốc hợp lý, an toàn, hiệu quả./.

Nguyễn Hiền – Trung tâm Y tế Phú Lương