Trào ngược dạ dày gây viêm amidan: Nguyên nhân và phương pháp điều trị

Trào ngược dạ dày là một vấn đề phổ biến mà nhiều người gặp phải, nhưng ít ai biết rằng nó có thể là nguyên nhân dẫn đến những căn bệnh khác, trong đó có viêm amidan. Khi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, không chỉ gây ra cảm giác khó chịu như ợ nóng, mà còn có thể kích thích cổ họng, dẫn đến tình trạng viêm nhiễm tại amidan. Triệu chứng này thường bị bỏ qua vì những dấu hiệu ban đầu có thể giống với viêm họng thông thường. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày gây viêm amidan có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Định nghĩa về trào ngược dạ dày gây viêm amidan

Trào ngược dạ dày là tình trạng dạ dày sản xuất quá nhiều axit, khiến dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Trong một số trường hợp, dịch này có thể đi lên vùng họng, gây kích ứng và viêm amidan. Viêm amidan là tình trạng amidan sưng và đau, có thể đi kèm với triệu chứng sốt, khó nuốt, hoặc đau họng. Khi trào ngược dạ dày gây ra tình trạng này, viêm amidan sẽ thường xuyên tái phát hoặc trở nên mãn tính nếu không được điều trị đúng cách.

Nguyên nhân trào ngược dạ dày gây viêm amidan

Dưới đây là các nguyên nhân dẫn đến tình trạng trào ngược dạ dày gây viêm amidan. Nguyên nhân có thể được phân loại thành bệnh lý và không do bệnh lý.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Đây là nguyên nhân chính gây ra tình trạng trào ngược dạ dày. Khi cơ vòng thực quản dưới (LES) không đóng kín hoàn toàn, axit từ dạ dày sẽ dễ dàng trào ngược lên thực quản và có thể lên đến vùng họng, gây kích ứng và viêm amidan.
• Viêm loét dạ dày: Khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương, lượng axit tiết ra có thể tăng, gây ra trào ngược. Điều này làm cho amidan bị viêm, đặc biệt nếu các triệu chứng không được kiểm soát kịp thời.
• Bệnh lý về cơ vòng thực quản: Một số người có cơ vòng thực quản dưới yếu hoặc bất thường, khiến axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên trên và ảnh hưởng đến họng và amidan.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Việc ăn quá no, ăn các món cay nóng hoặc thực phẩm có tính axit cao có thể làm gia tăng lượng axit trong dạ dày, gây trào ngược. Điều này có thể làm kích thích amidan và gây viêm nhiễm.
• Stress kéo dài: Căng thẳng tâm lý có thể làm tăng sản xuất axit trong dạ dày, dẫn đến tình trạng trào ngược. Stress cũng có thể làm suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, làm tăng nguy cơ viêm amidan.
• Hút thuốc và uống rượu: Các chất kích thích như thuốc lá và rượu có thể làm giảm khả năng hoạt động của cơ vòng thực quản, khiến dịch dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản và cổ họng.

Biểu hiện của trào ngược dạ dày gây viêm amidan

Triệu chứng của tình trạng trào ngược dạ dày gây viêm amidan khá đa dạng và có thể gây ra sự nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp khi bị trào ngược dạ dày kết hợp với viêm amidan.

• Đau họng: Người bệnh thường cảm thấy đau rát hoặc khô cổ họng do axit dạ dày trào lên, gây kích ứng niêm mạc họng và amidan.
• Khó nuốt: Viêm amidan có thể khiến người bệnh cảm thấy khó chịu khi nuốt thức ăn hoặc nước, đặc biệt khi ăn các loại thực phẩm có tính axit hoặc cay.
• Ho khan: Ho thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm, là một triệu chứng điển hình của trào ngược dạ dày. Ho khan kéo dài có thể làm tăng cơn đau họng và kích thích viêm amidan.
• Hơi thở có mùi: Mùi hơi thở hôi hoặc có mùi axit thường xuất hiện do dịch dạ dày trào ngược lên thực quản và họng.
• Sốt nhẹ: Khi amidan bị viêm do trào ngược dạ dày, người bệnh có thể bị sốt nhẹ kèm theo cảm giác mệt mỏi, ớn lạnh.

Biến chứng của trào ngược dạ dày gây viêm amidan

Nếu không được điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày gây viêm amidan có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Những biến chứng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của người bệnh.

• Viêm amidan mãn tính: Tình trạng viêm amidan tái phát liên tục do trào ngược dạ dày có thể dẫn đến viêm amidan mãn tính, khiến người bệnh phải đối mặt với các đợt viêm nhiễm kéo dài và đau đớn.
• Hẹp thực quản: Khi dịch dạ dày trào ngược thường xuyên, niêm mạc thực quản có thể bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến sẹo và hẹp thực quản. Điều này gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn và có thể làm tăng nguy cơ tắc nghẽn thực quản.
• Nhiễm trùng amidan: Viêm amidan do trào ngược dạ dày có thể khiến amidan dễ bị nhiễm trùng, dẫn đến tình trạng viêm mủ và cần phải can thiệp y tế ngay lập tức.
• Loét thực quản: Khi tình trạng trào ngược kéo dài, axit có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây loét và đau đớn. Đây là một biến chứng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và tiêu hóa của người bệnh.

Đối tượng có nguy cơ cao

Mặc dù trào ngược dạ dày gây viêm amidan có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này. Các yếu tố dưới đây sẽ làm tăng khả năng mắc phải bệnh lý này.

• Người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Những người đã được chẩn đoán mắc bệnh GERD có nguy cơ cao bị trào ngược dạ dày gây viêm amidan, vì tình trạng này khiến axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản và ảnh hưởng đến họng và amidan.
• Người bị viêm loét dạ dày: Các vết loét trong dạ dày có thể khiến sản sinh ra nhiều axit hơn, từ đó tăng khả năng trào ngược dạ dày và dẫn đến các bệnh lý liên quan như viêm amidan.
• Người thừa cân hoặc béo phì: Tình trạng thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến cho dịch dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản và gây viêm nhiễm vùng họng, bao gồm cả amidan.
• Người thường xuyên ăn thực phẩm có tính axit, cay, nhiều dầu mỡ: Việc tiêu thụ các loại thực phẩm này có thể làm gia tăng sản xuất axit trong dạ dày, dẫn đến nguy cơ trào ngược và gây tổn thương cho vùng họng và amidan.
• Người bị stress kéo dài: Căng thẳng và lo âu có thể làm gia tăng lượng axit trong dạ dày, gây trào ngược và làm tăng nguy cơ viêm amidan.
• Người hút thuốc lá và uống rượu: Hút thuốc và uống rượu làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, khiến axit dễ dàng trào ngược lên thực quản và cổ họng, gây kích ứng và viêm amidan.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Trong trường hợp trào ngược dạ dày gây viêm amidan, việc nhận diện dấu hiệu và tìm sự trợ giúp y tế kịp thời là rất quan trọng. Dưới đây là các dấu hiệu cho thấy bạn cần gặp bác sĩ ngay lập tức.

• Đau họng kéo dài: Nếu cơn đau họng kéo dài hơn vài ngày và không giảm khi sử dụng các biện pháp điều trị thông thường, bạn nên đi khám bác sĩ để được kiểm tra và điều trị.
• Khó nuốt: Khi cảm giác khó nuốt không chỉ xuất hiện khi ăn đồ cay hay nóng mà xảy ra thường xuyên, điều này có thể cho thấy tình trạng viêm amidan nghiêm trọng hoặc các vấn đề về thực quản, cần có sự thăm khám của bác sĩ.
• Ho kéo dài không rõ nguyên nhân: Nếu bạn bị ho kéo dài, đặc biệt là vào ban đêm, kèm theo cảm giác khó chịu ở họng, có thể đây là dấu hiệu của trào ngược dạ dày hoặc viêm amidan, và cần phải đến gặp bác sĩ.
• Sốt cao và mệt mỏi: Sốt cao và cảm giác mệt mỏi kéo dài có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc viêm amidan nặng do trào ngược dạ dày. Cần thăm khám ngay để xác định nguyên nhân và được điều trị kịp thời.
• Hơi thở hôi: Hơi thở có mùi axit hoặc hôi kéo dài là một dấu hiệu của tình trạng trào ngược dạ dày. Nếu triệu chứng này kết hợp với viêm amidan, bạn nên gặp bác sĩ để kiểm tra và có phương án điều trị hợp lý.
• Sự tái phát của viêm amidan: Nếu viêm amidan liên tục tái phát, mặc dù bạn đã điều trị, có thể nguyên nhân xuất phát từ trào ngược dạ dày. Bác sĩ sẽ giúp bạn xác định đúng nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị thích hợp.

Chẩn đoán

Để xác định rõ ràng nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng trào ngược dạ dày gây viêm amidan, bác sĩ sẽ thực hiện một số bước chẩn đoán sau đây.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng như đau họng, khó nuốt, ho, và hỏi về tiền sử bệnh của bạn, bao gồm các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày.
• Nội soi dạ dày (nội soi thực quản): Đây là phương pháp được sử dụng để quan sát tình trạng thực quản, dạ dày và amidan, xác định mức độ tổn thương và kiểm tra xem có dấu hiệu viêm nhiễm hay loét không.
• Xét nghiệm acid trong thực quản: Một số xét nghiệm có thể đo lường lượng axit trong thực quản để xác định mức độ trào ngược dạ dày. Phương pháp này sẽ giúp xác định xem có phải trào ngược dạ dày là nguyên nhân gây viêm amidan hay không.
• Chụp X-quang thực quản: Chụp X-quang có thể giúp phát hiện các bất thường trong cấu trúc thực quản, chẳng hạn như loét hoặc hẹp thực quản, những yếu tố có thể gây ra trào ngược dạ dày.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc viêm amidan, cũng như xác định tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Cách phòng ngừa trào ngược dạ dày gây viêm amidan

Phòng ngừa trào ngược dạ dày gây viêm amidan không chỉ giúp bảo vệ họng và amidan mà còn giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng từ bệnh lý này. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

• Thay đổi chế độ ăn uống: Tránh ăn các loại thực phẩm có tính axit như cà chua, cam, hoặc thực phẩm cay nóng. Cũng nên hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ và thực phẩm chế biến sẵn để giảm nguy cơ tăng axit trong dạ dày.
• Ăn uống đúng cách: Nên ăn chậm và nhai kỹ thức ăn, tránh ăn quá no hoặc ăn quá muộn trước khi đi ngủ. Điều này giúp giảm áp lực lên dạ dày và ngăn ngừa tình trạng trào ngược.
• Giảm cân nếu thừa cân: Giảm cân giúp giảm áp lực lên dạ dày, từ đó ngăn ngừa tình trạng trào ngược và viêm amidan.
• Tránh căng thẳng và stress: Thực hành các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, hoặc thể dục nhẹ để giảm stress và cân bằng hệ tiêu hóa.
• Không hút thuốc và hạn chế uống rượu: Hút thuốc và uống rượu có thể làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, tạo điều kiện cho axit trào ngược. Tốt nhất là ngừng hút thuốc và hạn chế hoặc tránh uống rượu.
• Nâng cao đầu giường khi ngủ: Nếu bạn có xu hướng bị trào ngược dạ dày vào ban đêm, việc nâng cao đầu giường khoảng 15–20 cm sẽ giúp giảm nguy cơ axit dạ dày trào ngược lên thực quản và họng.

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn tình trạng trào ngược dạ dày, từ đó giảm thiểu nguy cơ gây viêm amidan và các bệnh lý liên quan.

Phương pháp điều trị

Điều trị trào ngược dạ dày gây viêm amidan có thể được thực hiện qua nhiều phương pháp khác nhau. Dưới đây là các lựa chọn điều trị phổ biến và hiệu quả cho tình trạng này.

Điều trị bằng thuốc

Sử dụng thuốc là phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả đối với trào ngược dạ dày gây viêm amidan. Các loại thuốc Tây y giúp làm giảm sản xuất axit dạ dày, đồng thời kiểm soát tình trạng viêm nhiễm ở amidan.

• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Các loại thuốc này giúp giảm sản xuất axit dạ dày, từ đó giảm nguy cơ trào ngược. Một số thuốc PPI phổ biến bao gồm:
  • Omeprazole: Là thuốc ức chế bơm proton, giúp giảm tiết axit trong dạ dày và làm dịu các triệu chứng của trào ngược.
  • Esomeprazole: Là phiên bản cải tiến của Omeprazole, giúp kiểm soát trào ngược dạ dày hiệu quả hơn.
  • Lansoprazole: Thuốc này cũng có tác dụng tương tự, làm giảm axit trong dạ dày và cải thiện tình trạng viêm amidan.
• Thuốc kháng histamine H2: Các thuốc này giảm sản xuất axit trong dạ dày nhưng ít mạnh mẽ hơn PPI. Một số loại thuốc kháng H2 phổ biến bao gồm:
  • Ranitidine: Thuốc giúp giảm tiết axit trong dạ dày, giảm cảm giác nóng rát và khó chịu.
  • Famotidine: Là thuốc có tác dụng tương tự Ranitidine, giúp giảm tình trạng trào ngược và làm dịu viêm amidan.
• Thuốc antacid (thuốc trung hòa axit): Các thuốc này giúp làm dịu cơn trào ngược nhanh chóng bằng cách trung hòa axit trong dạ dày. Một số thuốc phổ biến bao gồm:
  • Maalox: Giúp trung hòa axit dạ dày và giảm cơn đau họng do trào ngược.
  • Tums: Là thuốc sủi giúp làm giảm nhanh chóng triệu chứng trào ngược, giảm cảm giác nóng rát và đau họng.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc dùng thuốc, các biện pháp điều trị không dùng thuốc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát trào ngược dạ dày và ngăn ngừa viêm amidan.

• Thay đổi thói quen ăn uống: Tránh ăn các thực phẩm dễ gây trào ngược như thực phẩm cay, chua, nhiều dầu mỡ và các đồ uống có cồn hoặc caffeine. Hạn chế ăn quá no hoặc ăn quá muộn, đặc biệt là trước khi đi ngủ.

• Nâng cao đầu giường khi ngủ: Việc nâng đầu giường lên khoảng 15–20 cm giúp ngăn ngừa trào ngược dạ dày vào ban đêm. Điều này có thể giảm áp lực lên dạ dày và giảm tình trạng viêm amidan.

• Giảm cân: Việc giảm cân sẽ giảm áp lực lên dạ dày, từ đó giúp ngăn ngừa trào ngược dạ dày. Điều này giúp giảm thiểu các triệu chứng của trào ngược dạ dày và viêm amidan.

• Hạn chế stress: Stress có thể làm tăng sản xuất axit trong dạ dày, dẫn đến tình trạng trào ngược. Việc thực hành các phương pháp thư giãn như yoga, thiền hoặc tập thể dục đều đặn có thể giúp giảm căng thẳng và kiểm soát trào ngược hiệu quả.

• Ngừng hút thuốc và uống rượu: Thuốc lá và rượu làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, khiến axit dễ dàng trào ngược lên thực quản và cổ họng. Ngừng sử dụng các chất này sẽ giúp cải thiện tình trạng trào ngược và bảo vệ amidan.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng cung cấp các phương pháp điều trị hiệu quả cho trào ngược dạ dày gây viêm amidan. Các phương pháp này chủ yếu dựa trên việc cân bằng âm dương trong cơ thể và sử dụng các thảo dược tự nhiên.

• Sử dụng thuốc thảo dược: Một số thảo dược trong Đông y có tác dụng giảm trào ngược dạ dày và hỗ trợ điều trị viêm amidan. Các bài thuốc thường được sử dụng bao gồm:

  • Cam thảo: Cam thảo có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày, giảm axit và làm dịu các cơn trào ngược. Ngoài ra, cam thảo còn có tác dụng giảm viêm họng và amidan.
  • Húng chanh: Húng chanh là một loại thảo dược có tác dụng kháng viêm và giải cảm, giúp làm dịu các triệu chứng của viêm amidan do trào ngược dạ dày.
  • Mật ong: Mật ong có tính kháng khuẩn và làm dịu cổ họng, hỗ trợ điều trị viêm amidan hiệu quả. Dùng mật ong pha với nước ấm hoặc trà thảo mộc có thể giúp giảm đau họng và cải thiện tình trạng trào ngược.

• Châm cứu: Châm cứu là một phương pháp trong Đông y giúp điều hòa năng lượng trong cơ thể và cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày. Việc kích thích các huyệt đạo liên quan đến hệ tiêu hóa có thể giúp cải thiện chức năng dạ dày và giảm bớt triệu chứng trào ngược.

• Xoa bóp bấm huyệt: Một số huyệt đạo liên quan đến dạ dày và thực quản có thể được xoa bóp hoặc bấm huyệt để giúp giảm các cơn trào ngược. Phương pháp này giúp thư giãn cơ thể, giảm căng thẳng, và hỗ trợ điều trị viêm amidan hiệu quả.

Bằng cách kết hợp các phương pháp điều trị Tây y và Đông y, người bệnh có thể cải thiện được tình trạng trào ngược dạ dày gây viêm amidan, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tái phát và các biến chứng nghiêm trọng. Thực hiện đúng các biện pháp điều trị sẽ giúp kiểm soát tình trạng này và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nguồn: Soytethainguyen