Thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não: Nguyên nhân, Biểu hiện và Phương pháp điều trị

Thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não là một tình trạng bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng chủ yếu đến người cao tuổi hoặc những người có thói quen làm việc sai tư thế trong thời gian dài. Bệnh xảy ra khi các đốt sống cổ bị thoái hóa, dẫn đến việc chèn ép vào các mạch máu cung cấp máu lên não, gây ra hiện tượng thiếu máu não. Tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, rối loạn thị giác, và đôi khi là mất thăng bằng. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm.

Định nghĩa thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não

Thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não là một tình trạng bệnh lý xảy ra khi các đốt sống cổ bị tổn thương do sự lão hóa hoặc chấn thương, dẫn đến việc thu hẹp không gian giữa các đốt sống, gây chèn ép vào các mạch máu cung cấp máu lên não. Điều này làm giảm lưu lượng máu đến não, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, đau đầu, tê bì tay chân và mất thăng bằng. Đây là một bệnh lý thường gặp ở những người lớn tuổi, có thể gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời.

Nguyên nhân thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não

Các nguyên nhân gây thoái hóa đốt sống cổ dẫn đến thiếu máu não có thể được chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân do bệnh lý và nguyên nhân không do bệnh lý. Mỗi nguyên nhân đều có những cơ chế và yếu tố riêng biệt ảnh hưởng đến tình trạng này.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Thoái hóa cột sống cổ: Khi các đốt sống cổ bị lão hóa, đĩa đệm giữa các đốt sống có thể bị mài mòn hoặc thoái hóa, dẫn đến việc thu hẹp không gian đốt sống và gây áp lực lên các mạch máu. Điều này làm giảm lưu lượng máu lên não, dẫn đến tình trạng thiếu máu não.
• Viêm khớp cổ: Viêm khớp ở vùng cổ có thể làm cho các khớp đốt sống cổ bị tổn thương, gây tắc nghẽn hoặc hẹp các mạch máu. Tình trạng này làm tăng nguy cơ thiếu máu não và các triệu chứng liên quan như đau đầu và chóng mặt.
• Hẹp động mạch đốt sống: Các mạch máu cung cấp máu cho não qua vùng cổ có thể bị thu hẹp do sự tích tụ của các mảng vữa xơ, dẫn đến việc giảm cung cấp máu lên não, gây thiếu máu não. Sự hẹp này thường xảy ra dần dần và có thể là hậu quả của một số bệnh lý mạch máu, chẳng hạn như xơ vữa động mạch.
• Chấn thương cột sống cổ: Một chấn thương mạnh vào vùng cổ, chẳng hạn như tai nạn giao thông, có thể làm tổn thương các đốt sống cổ và các mạch máu đi qua khu vực này, dẫn đến thiếu máu não.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Tư thế sai khi làm việc: Việc ngồi sai tư thế trong thời gian dài, chẳng hạn như cúi đầu hoặc gập cổ khi làm việc với máy tính hoặc điện thoại, có thể gây ra tình trạng căng cơ và thoái hóa đốt sống cổ. Tình trạng này dần dần làm cho các mạch máu bị chèn ép, dẫn đến thiếu máu não.
• Lão hóa tự nhiên: Quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể là nguyên nhân không thể tránh khỏi, khiến cho các đốt sống cổ bị thoái hóa và kém linh hoạt hơn. Điều này có thể làm giảm không gian giữa các đốt sống và chèn ép các mạch máu, gây ra thiếu máu não.
• Thiếu vận động thể chất: Một lối sống ít vận động có thể làm giảm sự linh hoạt của các đốt sống cổ, dẫn đến sự phát triển của các vấn đề về cột sống và giảm lưu lượng máu đến não. Thường xuyên thiếu vận động thể chất khiến các cơ vùng cổ yếu đi và tạo điều kiện thuận lợi cho tình trạng thoái hóa cột sống cổ.

Biểu hiện của thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não

Khi bị thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não, người bệnh có thể gặp phải một loạt các triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt và chất lượng cuộc sống. Những biểu hiện này có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ, tùy vào mức độ tổn thương của cột sống cổ.

• Đau đầu: Một trong những triệu chứng phổ biến nhất là đau đầu, thường xuyên xảy ra ở vùng sau gáy và có thể lan rộng ra các khu vực khác như thái dương, trán.
• Chóng mặt, hoa mắt: Cảm giác chóng mặt, mất thăng bằng thường xuyên hoặc trong một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy như đang quay cuồng.
• Rối loạn thị giác: Người bệnh có thể gặp phải tình trạng nhìn mờ, mất khả năng điều tiết tầm nhìn, hoặc thậm chí nhìn thấy những hình ảnh mờ hoặc không rõ.
• Tê bì tay chân: Cảm giác tê bì, kim châm hoặc mất cảm giác ở các chi, đặc biệt là ở tay và bàn tay là một dấu hiệu cảnh báo của thiếu máu não do thoái hóa đốt sống cổ.
• Mất thăng bằng: Người bệnh có thể cảm thấy loạng choạng khi đi lại, dễ bị ngã do sự thiếu hụt máu cung cấp cho não.
• Đau cổ, vai gáy: Cơn đau có thể kéo dài và âm ỉ, đặc biệt khi xoay chuyển cổ hoặc di chuyển đầu.

Biến chứng của thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh.

• Rối loạn chức năng não: Thiếu máu não kéo dài có thể ảnh hưởng đến khả năng nhận thức, giảm khả năng tập trung và nhớ, dẫn đến các vấn đề về trí nhớ và suy giảm nhận thức.
• Đột quỵ: Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của tình trạng thiếu máu não là đột quỵ. Việc giảm lưu lượng máu lên não có thể dẫn đến các cơn thiếu máu cục bộ, làm tăng nguy cơ đột quỵ.
• Bại liệt: Nếu tình trạng thiếu máu não kéo dài và không được điều trị, có thể dẫn đến bại liệt, đặc biệt là khi các mạch máu chính cung cấp máu lên não bị chèn ép nghiêm trọng.
• Suy giảm khả năng vận động: Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc vận động, đặc biệt là khi có các cơn chóng mặt, đau đầu, hoặc tê bì tay chân kéo dài.
• Tăng huyết áp: Sự thiếu máu não có thể dẫn đến tăng huyết áp do cơ thể phản ứng với sự thiếu oxy, gây thêm gánh nặng cho tim và mạch máu.

Đối tượng có nguy cơ cao

Thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn. Những người trong các nhóm này cần đặc biệt chú ý đến các triệu chứng và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế sớm.

• Người cao tuổi: Khi tuổi tác càng cao, quá trình lão hóa tự nhiên làm các đốt sống cổ bị thoái hóa nhanh hơn, dẫn đến tình trạng giảm khả năng lưu thông máu lên não. Những người trên 50 tuổi có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn.
• Người làm việc văn phòng: Những người phải ngồi lâu trong một tư thế cố định, đặc biệt là những người làm việc với máy tính hoặc điện thoại di động trong thời gian dài, có xu hướng phát triển các vấn đề về cột sống cổ. Tư thế sai khi làm việc có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ.
• Người có tiền sử bệnh lý về cột sống: Những người đã từng bị chấn thương cột sống cổ hoặc có bệnh lý liên quan đến xương khớp như thoái hóa khớp, viêm khớp đều có nguy cơ cao mắc phải tình trạng thoái hóa đốt sống cổ.
• Người có lối sống ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất khiến các cơ xung quanh cột sống cổ yếu đi, tạo điều kiện cho tình trạng thoái hóa đốt sống cổ phát triển, từ đó gây thiếu máu não.
• Người có thói quen hút thuốc lá và uống rượu: Thuốc lá và rượu có thể gây hại cho hệ thống mạch máu, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và thu hẹp các mạch máu cung cấp máu lên não.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não thường phát triển từ từ, nhưng có những dấu hiệu và triệu chứng cho thấy người bệnh cần gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị kịp thời.

• Đau đầu kéo dài và dai dẳng: Nếu cơn đau đầu xuất hiện thường xuyên và kéo dài, đặc biệt là ở vùng sau gáy, người bệnh nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ bác sĩ.
• Chóng mặt và mất thăng bằng: Khi có cảm giác chóng mặt hoặc mất thăng bằng xảy ra thường xuyên hoặc khi đứng dậy, điều này có thể là dấu hiệu của thiếu máu não, cần được kiểm tra.
• Rối loạn thị giác: Nếu bạn cảm thấy mờ mắt, nhìn không rõ hoặc gặp khó khăn trong việc điều chỉnh tầm nhìn, đây là dấu hiệu cảnh báo rằng máu không được cung cấp đầy đủ đến não.
• Tê bì tay chân: Cảm giác tê bì hoặc kim châm ở tay, chân, đặc biệt là khi kèm theo các cơn chóng mặt hoặc đau đầu, là dấu hiệu của thiếu máu não.
• Mất trí nhớ và suy giảm khả năng tập trung: Khi thiếu máu não xảy ra, các chức năng não như trí nhớ và khả năng tập trung có thể bị ảnh hưởng. Nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên, hãy tìm gặp bác sĩ.
• Đau cổ và vai gáy: Nếu cơn đau ở cổ và vai gáy ngày càng trở nên nghiêm trọng, không giảm sau khi nghỉ ngơi hoặc điều trị thông thường, bạn cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra thêm.

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não thường bắt đầu từ việc thăm khám lâm sàng và các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải. Bác sĩ sẽ tiến hành các bước kiểm tra để xác định chính xác tình trạng bệnh.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về lịch sử bệnh lý, các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải, và tiến hành kiểm tra thể lực để đánh giá mức độ di chuyển của cột sống cổ, cũng như kiểm tra các dấu hiệu thần kinh.
• Chụp X-quang cột sống cổ: Phương pháp này giúp bác sĩ nhìn thấy các thay đổi trong cấu trúc của cột sống, bao gồm sự thoái hóa của các đốt sống và đĩa đệm.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI cung cấp hình ảnh chi tiết về các mô mềm, bao gồm các đĩa đệm và các mạch máu bị ảnh hưởng. Đây là phương pháp chẩn đoán hiệu quả trong việc phát hiện sự chèn ép vào các mạch máu và dây thần kinh.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): CT scan cũng có thể được sử dụng để kiểm tra cột sống cổ và giúp phát hiện những thay đổi trong cấu trúc xương hoặc các khối u, nếu có.
• Đo điện não đồ (EEG): Phương pháp này giúp bác sĩ đánh giá hoạt động điện của não, xác định xem có sự thiếu hụt máu lên não không.
• Xét nghiệm máu: Đôi khi, xét nghiệm máu cũng được thực hiện để kiểm tra các yếu tố nguy cơ khác như rối loạn lipid máu hoặc đường huyết cao, góp phần vào việc thiếu máu não.

Cách phòng ngừa

Phòng ngừa thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não chủ yếu dựa vào việc thay đổi thói quen sống và chăm sóc sức khỏe tổng thể. Dưới đây là một số biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc phải tình trạng này.

• Duy trì tư thế đúng khi làm việc: Khi ngồi làm việc, hãy chắc chắn rằng bạn có tư thế thẳng lưng, không cúi đầu quá lâu. Sử dụng ghế có tựa lưng hỗ trợ và giữ màn hình máy tính ở tầm mắt để giảm căng thẳng lên cổ.
• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục giúp cải thiện lưu thông máu và giữ cho các cơ xung quanh cột sống cổ khỏe mạnh. Các bài tập nhẹ nhàng như yoga, đi bộ, hoặc bơi lội rất hữu ích cho việc duy trì sự linh hoạt của cột sống cổ.
• Tránh mang vác vật nặng: Tránh việc mang vác vật nặng một cách không đúng cách, điều này có thể gây thêm áp lực lên cột sống cổ và làm tình trạng thoái hóa nhanh chóng hơn.
• Thực hiện các bài tập cổ: Các bài tập kéo giãn và tăng cường sức mạnh cho cơ cổ có thể giúp giảm nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn bài tập phù hợp.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Một chế độ ăn uống giàu vitamin D, canxi và omega-3 có thể giúp xương khớp khỏe mạnh. Hạn chế thức ăn có chứa nhiều muối và chất béo bão hòa, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ các bệnh về mạch máu.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện các cuộc kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi tình trạng cột sống và phát hiện sớm những dấu hiệu của thoái hóa đốt sống cổ.

Phương pháp điều trị thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não

Điều trị thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh và các triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải. Có thể áp dụng các phương pháp điều trị đa dạng, bao gồm thuốc Tây y, phương pháp điều trị không dùng thuốc và các liệu pháp từ y học cổ truyền.

Điều trị bằng thuốc

Khi các triệu chứng của thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não trở nên nghiêm trọng và không thể cải thiện chỉ với các biện pháp hỗ trợ, bác sĩ có thể chỉ định thuốc để giảm đau, cải thiện lưu thông máu và ngăn ngừa biến chứng.

• Thuốc giảm đau: Một trong những loại thuốc thường được chỉ định là Paracetamol hoặc Ibuprofen. Đây là các thuốc giảm đau không steroid giúp giảm đau và viêm ở vùng cổ và vai. Nếu cơn đau trở nên nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau mạnh hơn như Tramadol.
• Thuốc giãn cơ: Các thuốc như Methocarbamol hoặc Cyclobenzaprine có tác dụng giãn cơ, giúp giảm tình trạng căng cơ xung quanh vùng cổ và vai, từ đó làm giảm các triệu chứng tê bì hoặc đau nhức.
• Thuốc tăng cường lưu thông máu: Để cải thiện tình trạng thiếu máu não, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc tăng cường lưu thông máu như Cinnarizine hoặc Pentoxifylline. Những thuốc này giúp cải thiện lưu lượng máu lên não, giảm thiểu các triệu chứng chóng mặt, rối loạn thị giác và mất thăng bằng.
• Thuốc chống đông máu: Trong trường hợp có nghi ngờ về sự hình thành cục máu đông gây thiếu máu não, bác sĩ có thể kê đơn thuốc như Aspirin hoặc Warfarin để ngăn ngừa sự đông máu, giảm nguy cơ đột quỵ.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, các phương pháp điều trị không dùng thuốc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa sự tiến triển của tình trạng này.

• Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện sự linh hoạt của cổ và vai, từ đó giảm căng thẳng, giảm đau và cải thiện lưu thông máu. Các bài tập này giúp tăng cường cơ bắp xung quanh cột sống cổ và giảm tình trạng tê bì tay chân. Bác sĩ vật lý trị liệu sẽ thiết kế các bài tập cụ thể cho từng trường hợp bệnh nhân.
• Xoa bóp và massage: Massage vùng cổ, vai gáy có thể giúp giảm căng cơ, giảm đau nhức, và cải thiện tuần hoàn máu tại khu vực cổ. Thực hiện thường xuyên có thể giảm các triệu chứng do thoái hóa đốt sống cổ gây ra.
• Nhiệt trị liệu: Sử dụng các biện pháp như chườm nóng hoặc lạnh lên vùng cổ có thể giúp giảm đau và giảm viêm. Chườm lạnh có thể làm giảm sưng và tê, trong khi chườm nóng giúp thư giãn cơ bắp và cải thiện lưu thông máu.
• Điều chỉnh tư thế và thói quen sinh hoạt: Việc duy trì tư thế đúng khi ngồi làm việc hoặc khi ngủ là rất quan trọng để giảm áp lực lên vùng cổ và tránh làm tình trạng thoái hóa đốt sống cổ thêm nghiêm trọng. Thay đổi thói quen sinh hoạt, như tránh ngồi lâu hoặc cúi đầu quá lâu, sẽ giúp giảm căng thẳng cho cột sống cổ.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng có những phương pháp điều trị hiệu quả đối với tình trạng thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não, giúp giảm đau, cải thiện lưu thông máu và hỗ trợ quá trình phục hồi.

• Châm cứu: Châm cứu là phương pháp phổ biến trong y học cổ truyền, được sử dụng để giảm đau và cải thiện chức năng tuần hoàn máu. Các kim châm được châm vào các huyệt đạo trên cơ thể để kích thích các dòng năng lượng và làm giảm tắc nghẽn máu. Phương pháp này có thể giúp giảm đau vùng cổ, vai gáy và cải thiện tình trạng thiếu máu não.
• Xoa bóp bấm huyệt: Đây là một phương pháp điều trị giúp thư giãn cơ bắp, giảm tê bì và tăng cường lưu thông máu. Các huyệt đạo trên cơ thể được tác động để giảm tình trạng đau nhức, đồng thời cải thiện tuần hoàn máu đến não.
• Sử dụng thảo dược: Một số loại thảo dược như Đan sâm, Nhân sâm, Gừng, Cỏ mần trầu có tác dụng tốt trong việc lưu thông máu và giảm đau. Các bài thuốc từ thảo dược này được sử dụng để cải thiện tuần hoàn máu, làm giảm các triệu chứng như chóng mặt, tê bì, và đau nhức cổ.
• Thuốc sắc: Y học cổ truyền cũng có các bài thuốc sắc từ các loại thảo dược như Địa long, Hạ khô thảo, Thạch cao giúp giảm đau, giảm viêm và cải thiện tình trạng thiếu máu não. Những bài thuốc này không chỉ hỗ trợ điều trị mà còn có tác dụng bổ gan, thận và làm mạnh gân cốt.

Việc kết hợp các phương pháp điều trị từ thuốc Tây y, điều trị không dùng thuốc và y học cổ truyền sẽ giúp người bệnh giảm bớt các triệu chứng và cải thiện chất lượng sống. Tuy nhiên, khi gặp phải các triệu chứng của thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não, việc thăm khám và điều trị sớm là rất quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Nguồn: Soytethainguyen