Y TẾ THÁI NGUYÊN
Sỏi thận to, sỏi san hô, giải phẫu phức tạp? Đừng lo lắng! Mổ hở lấy sỏi thận là phương pháp truyền thống nhưng vẫn giữ vai trò quan trọng trong điều trị sỏi thận – sẽ giúp bạn thoát khỏi nỗi lo sỏi thận.
Mổ hở lấy sỏi thận là gì
- Mổ hở lấy sỏi thận là một thủ thuật ngoại khoa, trong đó bác sĩ phẫu thuật tạo đường rạch để bộc lộ thận và lấy bỏ sỏi.
- Đây là phương pháp điều trị sỏi thận bằng cách can thiệp trực tiếp vào thận thông qua phẫu thuật mở.
Các trường hợp nào được chỉ định mở hở lấy sỏi thận
Mặc dù mổ nội soi và các kỹ thuật ít xâm lấn khác đang dần thay thế mổ hở, nhưng trong một số trường hợp nhất định, mổ hở vẫn là lựa chọn tối ưu. Dưới đây là một số trường hợp bác sĩ có thể chỉ định mổ hở lấy sỏi thận:
- Sỏi san hô: Đây là loại sỏi lớn, chiếm toàn bộ bể thận, có hình dạng giống san hô. Sỏi san hô thường khó điều trị bằng các phương pháp ít xâm lấn.
- Sỏi kích thước lớn: Những viên sỏi có kích thước quá lớn, không thể loại bỏ bằng nội soi hoặc tán sỏi ngoài cơ thể.
- Bệnh nhân có giải phẫu bất thường: Một số bệnh nhân có cấu trúc giải phẫu đường tiết niệu bất thường, khiến việc tiếp cận sỏi bằng nội soi trở nên khó khăn.
- Các phương pháp điều trị khác không thành công: Khi các phương pháp điều trị sỏi thận khác như tán sỏi ngoài cơ thể, nội soi niệu quản không mang lại hiệu quả, mổ hở có thể là giải pháp cuối cùng.
- Sỏi thận kèm theo các bệnh lý khác: Ví dụ như u thận, hẹp niệu quản… đòi hỏi phải can thiệp bằng phẫu thuật mở.
Ngoài ra, mổ hở còn có thể được chỉ định trong các trường hợp:
- Sỏi gây biến chứng: Sỏi gây nhiễm trùng đường tiết niệu nặng, suy thận, ứ nước, chảy máu…
- Sỏi tái phát nhiều lần: Mổ hở có thể giúp loại bỏ triệt để sỏi, giảm nguy cơ tái phát.
Quy trình mổ hở lấy sỏi thận
Quy trình mổ hở lấy sỏi thận bao gồm ba giai đoạn chính: chuẩn bị, phẫu thuật và hậu phẫu. Mỗi giai đoạn đều có những yêu cầu và lưu ý riêng để đảm bảo ca mổ diễn ra thành công và bệnh nhân hồi phục tốt.
Chuẩn bị
Giai đoạn chuẩn bị trước mổ đóng vai trò quan trọng, giúp bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe của bệnh nhân sau đó sẽ có những phẫu thuật phù hợp. Các bước chuẩn bị bao gồm:
- Khám lâm sàng và đánh giá tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, hỏi về tiền sử bệnh, các loại thuốc đang sử dụng và tiền sử dị ứng của bệnh nhân.
- Xét nghiệm: Các xét nghiệm cần thiết bao gồm xét nghiệm máu, nước tiểu, chức năng thận, chụp X-quang, siêu âm, CT scan… để xác định vị trí của sỏi, kích thước và số lượng sỏi đang có trong thận.
- Thăm dò chức năng hô hấp: Đối với bệnh nhân có bệnh lý hô hấp, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm chức năng hô hấp để đánh giá khả năng hô hấp trong quá trình phẫu thuật.
- Nhịn ăn uống: Bệnh nhân cần nhịn ăn uống trước mổ theo chỉ định của bác sĩ, thường là từ 6-8 tiếng.
- Vệ sinh cá nhân: Bệnh nhân cần tắm rửa sạch sẽ trước khi phẫu thuật.
- Tư vấn tâm lý: Bác sĩ sẽ giải thích rõ về quy trình phẫu thuật, những rủi ro có thể xảy ra và giải đáp mọi thắc mắc của bệnh nhân, giúp bệnh nhân an tâm trước khi bước vào ca mổ.
Quá trình mổ hở lấy sỏi thận
Phẫu thuật mổ hở lấy sỏi thận được thực hiện trong phòng mổ vô trùng, dưới gây mê toàn thân. Các bước tiến hành như sau:
- Sát khuẩn và gây mê: Bệnh nhân được sát khuẩn vùng da mổ và gây mê toàn thân.
- Rạch da: Bác sĩ phẫu thuật rạch một đường trên da vùng lưng hoặc bụng để tiếp cận thận. Vị trí và kích thước đường rạch phụ thuộc vào vị trí của sỏi, kích thước sỏi và tình trạng giải phẫu của bệnh nhân.
- Bộc lộ thận: Bác sĩ bóc tách các lớp cơ và mô mỡ để bộc lộ thận.
- Mở thận: Thận được mở ra để bác sĩ có thể quan sát trực tiếp sỏi.
- Lấy sỏi: Bác sĩ sử dụng các dụng cụ chuyên dụng để lấy sỏi ra khỏi thận.
- Đóng thận: Sau khi lấy sỏi, bác sĩ sẽ đóng thận bằng chỉ khâu.
- Đặt dẫn lưu: Một ống dẫn lưu có thể được đặt để dẫn lưu dịch và máu từ vùng mổ.
- Khâu da: Bác sĩ khâu lại các lớp cơ, mô mỡ và da.
Sau mổ hở lấy sỏi thận
Giai đoạn hậu phẫu cũng quan trọng không kém, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng và phòng ngừa biến chứng.
- Theo dõi: Bệnh nhân sẽ được theo dõi tại phòng hồi sức sau mổ. Các chỉ số sinh tồn như mạch, huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ… sẽ được theo dõi chặt chẽ.
- Chăm sóc vết mổ: Vệ sinh vết mổ hàng ngày theo hướng dẫn của bác sĩ, thay băng định kỳ.
- Kiểm soát đau: Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau để giúp bệnh nhân kiểm soát cơn đau sau mổ.
- Dinh dưỡng: Bệnh nhân cần tuân thủ chế độ ăn uống do bác sĩ chỉ định, uống nhiều nước, bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết để thúc đẩy quá trình lành vết thương.
- Vận động: Bệnh nhân nên vận động nhẹ nhàng sớm sau mổ để phòng ngừa tắc mạch.
- Tái khám: Bệnh nhân cần tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để được theo dõi và điều trị các biến chứng nếu có.
Biến chứng có thể xảy ra
Biến chứng sau mổ hở lấy sỏi thận có thể xảy ra trong quá trình phẫu thuật hoặc sau phẫu thuật. Mặc dù tỷ lệ biến chứng không cao, nhưng chúng ta cần nhận thức rõ để có thể phòng ngừa và xử lý kịp thời.
Biến chứng trong mổ
- Chảy máu: Đây là biến chứng thường gặp nhất trong mổ hở. Mức độ chảy máu có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí sỏi, kích thước sỏi và kỹ thuật của phẫu thuật viên.
- Tổn thương các cơ quan lân cận: Trong quá trình phẫu thuật, các cơ quan lân cận như ruột, lách, gan, mạch máu lớn… có thể bị tổn thương.
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng vết mổ có thể xảy ra nếu không đảm bảo vô trùng trong quá trình phẫu thuật.
Biến chứng sau phẫu thuật
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng vết mổ, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm bể thận…
- Chảy máu: Chảy máu sau mổ có thể xảy ra do tụ máu, rối loạn đông máu…
- Rò rỉ nước tiểu: Nước tiểu có thể rò rỉ từ thận hoặc niệu quản ra ngoài do đường dẫn niệu bị tổn thương trong quá trình phẫu thuật.
- Hẹp niệu quản: Sẹo sau phẫu thuật có thể gây hẹp niệu quản, cản trở dòng chảy của nước tiểu.
- Suy thận: Suy thận cấp hoặc mạn tính có thể xảy ra do nhiễm trùng, chảy máu, tắc nghẽn đường tiết niệu…
- Thoát vị: Thoát vị có thể xảy ra ở vết mổ do cơ thành bụng bị yếu.
- Đau sau mổ: Đau là biến chứng thường gặp sau phẫu thuật, mức độ đau có thể khác nhau tùy thuộc vào ngưỡng chịu đau của từng người.
Chăm sóc sau mổ
Chăm sóc sau mổ hở lấy sỏi thận là một phần quan trọng trong quá trình điều trị, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng, phòng ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Chăm sóc vết mổ
- Giữ vết mổ sạch sẽ và khô ráo: Vệ sinh vết mổ hàng ngày bằng dung dịch sát khuẩn theo hướng dẫn của bác sĩ. Thay băng gạc thường xuyên, đảm bảo vết mổ luôn khô thoáng.
- Quan sát vết mổ: Chú ý quan sát các dấu hiệu bất thường như sưng, đỏ, đau, chảy mủ… Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào, cần thông báo ngay cho bác sĩ.
- Tránh va chạm mạnh vào vết mổ: Hạn chế vận động mạnh, mang vác nặng, cọ xát vào vết mổ trong thời gian đầu sau phẫu thuật.
- Không tự ý bôi thuốc: Không tự ý bôi bất kỳ loại thuốc nào lên vết mổ khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.
Theo dõi dẫn lưu
- Quan sát lượng dịch dẫn lưu: Nếu có đặt ống dẫn lưu, bạn cần theo dõi lượng dịch dẫn lưu hàng ngày. Thông báo cho bác sĩ nếu thấy lượng dịch bất thường hoặc có màu sắc lạ.
- Chăm sóc ống dẫn lưu: Giữ ống dẫn lưu sạch sẽ, tránh kéo, gập hoặc làm tắc ống.
Vận động sau mổ
- Vận động sớm: Nên bắt đầu vận động nhẹ nhàng sớm sau mổ, ví dụ như đi lại trong phòng, tập các bài tập thở… Điều này giúp phòng ngừa tắc mạch, thúc đẩy tuần hoàn máu và tăng cường sức khỏe.
- Tăng dần cường độ vận động: Tăng dần cường độ vận động theo thời gian và sức khỏe của bản thân. Ban đầu có thể đi bộ chậm, sau đó tăng dần thời gian và tốc độ.
- Tránh vận động mạnh: Hạn chế các hoạt động mạnh như chạy nhảy, leo trèo, mang vác nặng… trong vài tuần đầu sau mổ.
Chế độ dinh dưỡng
- Uống nhiều nước: Uống đủ nước, khoảng 2-3 lít mỗi ngày, giúp loại bỏ độc tố, phòng ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu và thúc đẩy quá trình lành vết thương.
- Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng: Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết như protein, vitamin, khoáng chất… người bệnh có thể nạp các chất này từ các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng, sữa, rau củ quả…
- Hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe: Hạn chế rượu bia, thuốc lá, đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh…
- Ăn nhiều rau xanh và trái cây: Rau xanh và trái cây giàu vitamin và chất xơ, giúp tăng cường sức đề kháng, cải thiện tiêu hóa và phòng ngừa táo bón.
- Chia nhỏ bữa ăn: Nên chia nhỏ bữa ăn, ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
Mổ hở lấy sỏi thận tuy là phương pháp xâm lấn, nhưng với sự phát triển của y học hiện đại, kỹ thuật này ngày càng được cải tiến, mang lại hiệu quả cao và an toàn cho người bệnh. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp điều trị nào còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước sỏi, vị trí sỏi, tình trạng sức khỏe… Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia/bác sĩ chuyên khoa để có quyết định phù hợp nhất, giúp bạn thoát khỏi nỗi lo sỏi thận và tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh.
