Ho gà ở người lớn: Nguyên nhân, Triệu chứng và Phương pháp điều trị

Ho gà ở người lớn là bệnh lý hô hấp có thể gây nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Mặc dù bệnh thường gặp ở trẻ em, nhưng người lớn cũng có thể mắc phải và đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp. Các triệu chứng của ho gà ở người lớn bao gồm ho kéo dài, khó thở, và cơn ho dữ dội, đặc biệt vào ban đêm. Việc nhận diện sớm và điều trị đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị và biện pháp phòng ngừa ho gà ở người lớn.

Định nghĩa và phân loại ho gà ở người lớn

Ho gà là một bệnh lý hô hấp do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra, thường khiến người bệnh ho dữ dội, kéo dài và khó thở. Dù bệnh này phổ biến ở trẻ em, người lớn cũng có thể mắc phải và đối mặt với những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

Ho gà có thể được phân loại thành các giai đoạn phát triển khác nhau:

• Giai đoạn khởi phát: Xuất hiện các triệu chứng nhẹ như cảm lạnh hoặc viêm họng.
• Giai đoạn ho dữ dội: Cơn ho trở nên mạnh mẽ, thường kèm theo tiếng “gà gáy” đặc trưng khi người bệnh cố gắng hít vào sau mỗi cơn ho.
• Giai đoạn hồi phục: Cơn ho giảm dần, nhưng tình trạng mệt mỏi và ho có thể kéo dài trong một thời gian.

Người lớn mắc ho gà có thể không biểu hiện đầy đủ các triệu chứng đặc trưng như ở trẻ em, vì vậy bệnh dễ bị chẩn đoán nhầm là một vấn đề hô hấp khác. Tuy nhiên, ho gà ở người lớn vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm viêm phổi và suy hô hấp, đặc biệt đối với những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc các bệnh nền.

Triệu chứng ho gà ở người lớn

Triệu chứng của ho gà ở người lớn có thể bắt đầu như các triệu chứng cảm lạnh thông thường, nhưng sau đó trở nên nghiêm trọng hơn. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm ho kéo dài, mệt mỏi và khó thở. Cơn ho có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng và đôi khi, cơn ho này kéo theo tiếng “gà gáy” khi người bệnh hít vào sâu. Những triệu chứng này có thể làm người bệnh cảm thấy rất mệt mỏi, khó chịu, đặc biệt là vào ban đêm.

Bên cạnh ho, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như:

• Khó thở: Đặc biệt là khi ho dữ dội hoặc cơn ho kéo dài, người bệnh có thể cảm thấy thở khò khè hoặc khó thở.
• Ho khan và ho có đờm: Cơn ho kéo dài có thể đi kèm với đờm đặc, đôi khi có máu nếu người bệnh ho quá mạnh.
• Mệt mỏi và chán ăn: Vì cơn ho kéo dài và thường xuyên, người bệnh có thể cảm thấy rất mệt mỏi, không muốn ăn uống, và bị mất sức.

Đặc biệt, ho gà ở người lớn có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý hô hấp khác như cảm lạnh thông thường, viêm phổi hay hen suyễn. Vì vậy, việc nhận diện đúng bệnh và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây ho gà ở người lớn

Ho gà là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Vi khuẩn này tấn công vào niêm mạc đường hô hấp, đặc biệt là họng và khí quản, dẫn đến tình trạng viêm nhiễm và ho dữ dội. Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Nhiễm trùng do vi khuẩn: Bordetella pertussis là nguyên nhân chính gây bệnh ho gà. Vi khuẩn này lây lan chủ yếu qua các giọt bắn trong không khí khi người bệnh ho hoặc hắt hơi.
• Tiếp xúc gần với người mắc bệnh: Những người có tiếp xúc trực tiếp với người bệnh ho gà, đặc biệt là trong môi trường đông người, dễ bị nhiễm bệnh.
• Thiếu tiêm phòng: Những người lớn không tiêm vắc-xin ho gà, hoặc tiêm phòng chưa đầy đủ, sẽ dễ bị nhiễm bệnh hơn. Vắc-xin ho gà không có hiệu quả vĩnh viễn, vì vậy cần tiêm nhắc lại định kỳ.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch yếu do các bệnh lý nền hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch dễ mắc bệnh ho gà và có nguy cơ mắc biến chứng cao hơn.
• Môi trường ô nhiễm: Sống trong môi trường ô nhiễm hoặc tiếp xúc với các chất gây kích thích đường hô hấp như khói thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Những yếu tố này kết hợp lại, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây ra triệu chứng ho gà.

Đối tượng có nguy cơ mắc ho gà ở người lớn

Mặc dù ho gà là bệnh thường gặp ở trẻ em, nhưng người lớn cũng không phải là ngoại lệ. Một số đối tượng sau đây có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:

• Người chưa được tiêm phòng hoặc tiêm phòng không đầy đủ: Người lớn chưa được tiêm vắc-xin ho gà đầy đủ hoặc không tiêm nhắc lại sau khi đã trưởng thành sẽ dễ mắc bệnh.
• Người có hệ miễn dịch yếu: Những người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hay người đang điều trị ung thư với hóa trị liệu hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, sẽ dễ bị nhiễm vi khuẩn ho gà.
• Người sống trong cộng đồng đông đúc: Những người sống hoặc làm việc trong các môi trường đông đúc như trường học, bệnh viện, nhà dưỡng lão, hoặc khu công nghiệp có nguy cơ lây nhiễm cao hơn do tiếp xúc gần với người bệnh.
• Người cao tuổi: Hệ miễn dịch của người cao tuổi suy giảm, khiến họ dễ mắc các bệnh hô hấp, bao gồm cả ho gà, và có nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng hơn.
• Phụ nữ mang thai: Phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong ba tháng cuối của thai kỳ, có nguy cơ nhiễm ho gà cao hơn và có thể truyền bệnh cho thai nhi, gây nguy hiểm cho cả mẹ và em bé.

Những đối tượng này cần đặc biệt lưu ý và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, bao gồm việc tiêm vắc-xin ho gà và tránh tiếp xúc với người bệnh.

Biến chứng ho gà ở người lớn

Ho gà không chỉ là một căn bệnh gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Những biến chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh, đặc biệt là những đối tượng có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc các bệnh lý nền. Các biến chứng thường gặp bao gồm:

• Viêm phổi: Ho gà có thể dẫn đến viêm phổi, một biến chứng nguy hiểm đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người có hệ miễn dịch suy yếu. Viêm phổi có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ho và khó thở, đồng thời khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn.
• Suy hô hấp: Những cơn ho dữ dội kéo dài có thể gây suy hô hấp. Việc không thể lấy đủ oxy do ho kéo dài có thể khiến người bệnh bị thiếu oxy, ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể.
• Tổn thương đường hô hấp: Ho liên tục và mạnh mẽ có thể gây tổn thương cho niêm mạc họng và khí quản, làm cho đường hô hấp trở nên yếu ớt và dễ bị nhiễm trùng hơn.
• Suy tim: Trong một số trường hợp, cơn ho dữ dội có thể tạo áp lực lên tim, gây ra các vấn đề về tim mạch, đặc biệt là đối với những người đã có tiền sử bệnh tim.
• Rối loạn giấc ngủ: Các cơn ho xảy ra liên tục vào ban đêm có thể làm gián đoạn giấc ngủ của người bệnh, dẫn đến mệt mỏi, suy nhược và giảm khả năng phục hồi cơ thể.
• Biến chứng cho phụ nữ mang thai: Ho gà có thể gây nguy hiểm cho phụ nữ mang thai, làm tăng nguy cơ sinh non hoặc thai nhi bị nhiễm trùng. Phụ nữ mang thai cần đặc biệt chú ý và điều trị ngay khi có dấu hiệu mắc bệnh.

Vì vậy, việc nhận diện và điều trị kịp thời ho gà rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ các biến chứng nghiêm trọng này.

Chẩn đoán ho gà ở người lớn

Chẩn đoán ho gà ở người lớn có thể gặp một số khó khăn, bởi vì triệu chứng của bệnh đôi khi giống với các bệnh lý hô hấp khác như cảm cúm hoặc viêm phổi. Tuy nhiên, việc chẩn đoán chính xác là rất quan trọng để có phương pháp điều trị hiệu quả. Các phương pháp chẩn đoán ho gà bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, hỏi về lịch sử bệnh lý, triệu chứng ho và các yếu tố nguy cơ của bệnh nhân. Việc lắng nghe cơn ho và sự xuất hiện của tiếng “gà gáy” trong cơn ho có thể giúp nhận diện ho gà.
• Xét nghiệm mẫu dịch họng: Vi khuẩn Bordetella pertussis có thể được phát hiện qua mẫu dịch họng. Đây là phương pháp chính xác để xác định liệu vi khuẩn có tồn tại trong cơ thể hay không.
• Xét nghiệm PCR (phản ứng chuỗi polymerase): Đây là phương pháp xét nghiệm nhạy cảm và nhanh chóng, giúp phát hiện DNA của vi khuẩn ho gà trong mẫu bệnh phẩm từ họng hoặc mũi.
• Xét nghiệm huyết thanh học: Xét nghiệm này giúp phát hiện kháng thể chống lại Bordetella pertussis trong máu. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có hiệu quả khi người bệnh đã mắc bệnh trong một thời gian dài.
• Chụp X-quang phổi: Trong trường hợp nghi ngờ viêm phổi hoặc các biến chứng liên quan đến đường hô hấp, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang để kiểm tra tình trạng của phổi.

Với sự kết hợp của các phương pháp này, bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác ho gà và từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Khi nào cần gặp bác sĩ khi bị ho gà ở người lớn

Mặc dù ho gà có thể bắt đầu với các triệu chứng nhẹ như cảm lạnh, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Do đó, khi gặp các dấu hiệu sau, người bệnh cần chủ động gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:

• Ho kéo dài và dữ dội: Nếu cơn ho kéo dài hơn một tuần và trở nên dữ dội, đặc biệt là khi ho kèm theo tiếng “gà gáy” khi hít vào, bạn nên đến bác sĩ để kiểm tra.
• Khó thở: Khi ho gà gây ra khó thở, thở khò khè hoặc cảm giác nghẹt thở, đây có thể là dấu hiệu của suy hô hấp hoặc viêm phổi, cần điều trị ngay.
• Đau ngực: Cảm giác đau nhói hoặc tức ngực khi ho có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến tim hoặc phổi.
• Mệt mỏi nghiêm trọng: Cảm giác mệt mỏi quá mức, không có năng lượng để làm việc hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày, có thể là dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng từ ho gà.
• Sốt cao và kéo dài: Sốt cao liên tục là một dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chống lại một nhiễm trùng nghiêm trọng, có thể liên quan đến viêm phổi hoặc các biến chứng khác của ho gà.
• Nôn mửa sau mỗi cơn ho: Việc nôn mửa sau các cơn ho dữ dội có thể làm giảm khả năng phục hồi và dẫn đến mất nước, cần được theo dõi và điều trị sớm.
• Dấu hiệu nhiễm trùng ở phụ nữ mang thai: Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng do ho gà, vì vậy nếu có dấu hiệu bệnh, họ cần tham khảo bác sĩ ngay lập tức.

Chẩn đoán và điều trị sớm ho gà có thể ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, vì vậy khi gặp những triệu chứng trên, hãy đến cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị.

Phòng ngừa ho gà ở người lớn

Phòng ngừa ho gà không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của chính mình mà còn bảo vệ cộng đồng khỏi nguy cơ lây lan bệnh. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Tiêm vắc-xin ho gà: Tiêm vắc-xin là phương pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Người lớn nên tiêm vắc-xin phòng ho gà, đặc biệt là những người có nguy cơ cao như phụ nữ mang thai, người cao tuổi hoặc người có bệnh lý nền. Việc tiêm nhắc lại vắc-xin định kỳ giúp duy trì hiệu quả phòng ngừa.
• Tiêm phòng cho trẻ em: Ho gà là bệnh dễ lây lan, vì vậy việc tiêm phòng cho trẻ em là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh trong cộng đồng.
• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Người mắc ho gà có thể truyền bệnh qua các giọt bắn trong không khí, đặc biệt khi ho hoặc hắt hơi. Do đó, hạn chế tiếp xúc với người bệnh hoặc người có triệu chứng ho gà là cách tốt để phòng ngừa.
• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với các bề mặt công cộng, giúp giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn gây ho gà.
• Hạn chế tiếp xúc trong môi trường đông đúc: Trong mùa dịch hoặc khi có người mắc bệnh trong cộng đồng, tránh đến các nơi đông người như trường học, bệnh viện hoặc các sự kiện công cộng có thể giúp giảm nguy cơ bị lây nhiễm.
• Bảo vệ người có nguy cơ cao: Các đối tượng như phụ nữ mang thai, người cao tuổi và người có bệnh nền cần đặc biệt cẩn trọng và chủ động tiêm phòng, tránh tiếp xúc với người bị bệnh.

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc ho gà, bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Phương pháp điều trị ho gà ở người lớn

Điều trị ho gà cần phải được thực hiện càng sớm càng tốt để giảm thiểu các biến chứng và cải thiện các triệu chứng. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính cho ho gà ở người lớn, bao gồm thuốc Tây y, thuốc Đông y và các biện pháp hỗ trợ.

Điều trị ho gà bằng thuốc Tây y

Để điều trị ho gà, việc sử dụng thuốc kháng sinh và các loại thuốc hỗ trợ giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng là rất quan trọng. Dưới đây là các nhóm thuốc thường được sử dụng:

• Kháng sinh: Vi khuẩn Bordetella pertussis gây ho gà có thể được điều trị bằng các loại kháng sinh, đặc biệt khi bệnh được phát hiện trong giai đoạn đầu.

  • Azithromycin là một trong những kháng sinh phổ biến nhất được chỉ định cho bệnh ho gà. Thuốc này giúp tiêu diệt vi khuẩn và giảm sự lây lan của bệnh.
  • Clarithromycin cũng là một lựa chọn hiệu quả trong điều trị ho gà, đặc biệt đối với những bệnh nhân không thể sử dụng azithromycin.
  • Erythromycin là một loại kháng sinh khác có thể được sử dụng cho bệnh nhân ho gà, mặc dù thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ như buồn nôn.

• Thuốc hỗ trợ giảm ho: Mặc dù không thể điều trị ho gà hoàn toàn chỉ bằng thuốc giảm ho, nhưng một số thuốc có thể giúp giảm cơn ho kéo dài và khó chịu.

  • Dextromethorphan là thuốc giảm ho được sử dụng phổ biến, giúp làm giảm tần suất và mức độ của các cơn ho.

• Thuốc hạ sốt và giảm đau: Các cơn sốt có thể xuất hiện trong giai đoạn đầu của ho gà. Việc sử dụng thuốc hạ sốt và giảm đau giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn.

  • Paracetamol là thuốc hạ sốt an toàn và hiệu quả, giúp giảm nhiệt độ cơ thể và làm giảm các cơn đau cơ thể liên quan đến ho gà.

Những loại thuốc này cần được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Điều trị ho gà bằng phương pháp Đông y

Ngoài thuốc Tây y, y học cổ truyền cũng có nhiều phương pháp giúp điều trị ho gà và giảm các triệu chứng của bệnh. Các phương pháp này chủ yếu tập trung vào việc điều hòa khí huyết và tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.

• Sử dụng thảo dược: Một số thảo dược có thể giúp giảm triệu chứng ho và hỗ trợ hệ hô hấp. Ví dụ:

  • Bạch quả (Ginkgo biloba): Có tác dụng làm thông thoáng đường hô hấp, giảm ho và cải thiện khả năng thở.
  • Mật ong: Mật ong có tính kháng viêm và kháng khuẩn, có thể làm dịu cơn ho và giảm đau họng.
  • Rễ cam thảo: Rễ cam thảo có tác dụng long đờm và làm dịu các cơn ho, đặc biệt là khi ho có đờm đặc.

• Châm cứu và xoa bóp: Các phương pháp châm cứu và xoa bóp có thể giúp kích thích lưu thông khí huyết, giảm tắc nghẽn ở đường hô hấp và hỗ trợ quá trình hồi phục.

Mặc dù các phương pháp Đông y có thể giúp giảm triệu chứng, người bệnh vẫn cần sử dụng các phương pháp Tây y để điều trị dứt điểm ho gà, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của bệnh.

Các biện pháp hỗ trợ trong điều trị ho gà

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, các biện pháp hỗ trợ cũng rất quan trọng trong việc giảm bớt các triệu chứng và giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng.

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Người bệnh cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý để giúp cơ thể phục hồi và tăng cường sức đề kháng.
• Uống đủ nước: Việc duy trì đủ nước giúp làm dịu cổ họng, ngăn ngừa mất nước do ho nhiều và hạ sốt.
• Sử dụng máy phun sương: Để làm dịu cơn ho và giúp người bệnh thở dễ dàng hơn, việc sử dụng máy phun sương để cung cấp độ ẩm cho không khí là rất hữu ích.
• Ăn uống hợp lý: Cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể giúp hỗ trợ quá trình hồi phục, đặc biệt là các thực phẩm giàu vitamin C và kẽm giúp tăng cường hệ miễn dịch.

Điều trị ho gà không chỉ dừng lại ở việc dùng thuốc mà còn cần kết hợp với các biện pháp hỗ trợ để cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm thiểu biến chứng.

Ho gà ở người lớn là bệnh lý cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc kết hợp giữa thuốc Tây y, phương pháp Đông y và các biện pháp hỗ trợ sẽ giúp bệnh nhân giảm triệu chứng nhanh chóng, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và thúc đẩy quá trình hồi phục.

Nguồn: Soytethainguyen