Viêm quanh khớp vai thể đông cứng: Nguyên nhân, Triệu chứng và Phương pháp điều trị

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng là tình trạng gây đau đớn và hạn chế khả năng vận động của khớp vai. Bệnh thường xảy ra khi bao khớp vai bị viêm và dày lên, dẫn đến sự cứng khớp, làm giảm phạm vi chuyển động. Nguyên nhân chính có thể do chấn thương, bệnh lý liên quan đến tiểu đường, hoặc các vấn đề về tuần hoàn. Viêm quanh khớp vai thể đông cứng không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày mà còn kéo dài trong nhiều tháng nếu không được điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ các triệu chứng và phương pháp điều trị giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng và giảm thiểu các biến chứng.

Định nghĩa và phân loại viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng là tình trạng khớp vai bị viêm và dày lên, khiến bao khớp vai co lại và hạn chế khả năng di chuyển. Thể đông cứng của viêm quanh khớp vai có thể phát triển từ một tổn thương nhẹ hoặc không rõ nguyên nhân, nhưng thường gặp ở những người bị tiểu đường hoặc những người có tình trạng cứng khớp lâu dài. Quá trình này dẫn đến sự giảm sút khả năng vận động của khớp vai, gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như mặc áo, chải tóc, hoặc cầm nắm đồ vật.

Phân loại viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể chia thành ba giai đoạn chính: giai đoạn viêm đau, giai đoạn cứng khớp, và giai đoạn phục hồi. Giai đoạn đầu tiên chủ yếu là cảm giác đau và viêm, kéo dài khoảng một vài tháng. Giai đoạn tiếp theo, khi bao khớp trở nên cứng và hạn chế vận động, người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc di chuyển khớp vai. Giai đoạn phục hồi là quá trình từ từ lấy lại khả năng di chuyển của khớp, nhưng có thể kéo dài từ vài tháng đến một năm.

Triệu chứng của viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Triệu chứng của viêm quanh khớp vai thể đông cứng rất đa dạng, nhưng đau và hạn chế vận động là hai dấu hiệu chính mà người bệnh có thể gặp phải. Trong giai đoạn đầu, đau khớp vai là triệu chứng phổ biến nhất, đặc biệt là khi di chuyển hoặc khi ngủ, đau có thể lan ra vùng cổ và lưng. Cơn đau có thể tăng lên khi người bệnh cố gắng thực hiện các động tác như giơ tay hoặc quay cổ tay.

Khi bệnh tiến triển, cứng khớp sẽ trở thành triệu chứng chủ yếu. Người bệnh sẽ cảm thấy khó khăn khi thực hiện những động tác thông thường, chẳng hạn như đưa tay lên đầu hay vươn tay ra phía sau lưng. Đặc biệt, khớp vai sẽ không thể di chuyển ở phạm vi bình thường, dẫn đến sự hạn chế trong các hoạt động hàng ngày. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể cảm thấy mất cân bằng và không kiểm soát được các chuyển động của khớp vai.

Các triệu chứng này có thể kéo dài từ vài tháng đến một năm nếu không được điều trị kịp thời, và trong một số trường hợp, tình trạng cứng khớp có thể cải thiện dần theo thời gian, nhưng vẫn có thể để lại một số hậu quả lâu dài nếu không có biện pháp điều trị thích hợp.

Nguyên nhân viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các yếu tố cơ thể cho đến các tác động bên ngoài. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Chấn thương hoặc tổn thương khớp vai: Một chấn thương trực tiếp vào khớp vai, chẳng hạn như té ngã hoặc tai nạn, có thể dẫn đến viêm và gây ra tình trạng đông cứng khớp nếu không được điều trị đúng cách.

• Bệnh lý tiểu đường: Người bệnh tiểu đường, đặc biệt là những người có đường huyết không ổn định trong thời gian dài, có nguy cơ cao bị viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Các nghiên cứu cho thấy tiểu đường ảnh hưởng đến quá trình phục hồi và làm tăng nguy cơ viêm và cứng khớp.

• Sự thay đổi về cấu trúc khớp vai: Các tình trạng thoái hóa hoặc viêm khớp mạn tính có thể làm tăng nguy cơ viêm quanh khớp vai. Viêm khớp vai có thể dẫn đến sự co thắt và xơ hóa các mô mềm quanh khớp.

• Cử động hạn chế hoặc ít vận động: Những người có lối sống ít vận động, đặc biệt là ít sử dụng khớp vai, dễ mắc phải tình trạng viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Các hoạt động hàng ngày như giơ tay hoặc xoay vai thường xuyên giúp duy trì sự linh hoạt của khớp vai.

• Tình trạng viêm nhiễm: Mặc dù ít gặp, nhưng một số tình trạng viêm nhiễm do vi khuẩn hoặc virus có thể gây tổn thương cho bao khớp vai, dẫn đến sự hình thành viêm quanh khớp vai thể đông cứng.

Đối tượng dễ mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng có một số đối tượng có nguy cơ cao hơn. Dưới đây là những nhóm đối tượng dễ mắc phải tình trạng này:

• Người mắc bệnh tiểu đường: Đây là nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhất, đặc biệt là những người có đường huyết không ổn định. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng người bệnh tiểu đường có nguy cơ bị viêm quanh khớp vai thể đông cứng cao gấp đôi so với người không mắc bệnh.

• Người trên tuổi trung niên: Viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường gặp ở người trưởng thành trong độ tuổi từ bốn mươi đến sáu mươi. Quá trình lão hóa tự nhiên làm giảm tính linh hoạt của các khớp và mô mềm, tạo điều kiện cho bệnh phát triển.

• Phụ nữ: Nghiên cứu cho thấy phụ nữ có nguy cơ mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng cao hơn so với nam giới, đặc biệt là trong giai đoạn mãn kinh. Sự thay đổi nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến sự linh hoạt của khớp vai.

• Người có tiền sử bệnh lý khớp: Những người đã mắc các bệnh lý viêm khớp khác như viêm khớp dạng thấp hoặc thoái hóa khớp có khả năng cao mắc phải viêm quanh khớp vai thể đông cứng, do tổn thương kéo dài ở khớp vai.

• Người ít vận động hoặc bị bất động lâu dài: Những người không có thói quen tập thể dục hoặc có các vấn đề về sức khỏe khiến họ phải nằm bất động trong thời gian dài, chẳng hạn như sau phẫu thuật hoặc tai nạn, có thể gặp phải viêm quanh khớp vai thể đông cứng.

• Người có chấn thương khớp vai trước đó: Một số người đã từng bị chấn thương khớp vai, chẳng hạn như gãy xương hoặc bong gân, có thể đối mặt với nguy cơ phát triển viêm quanh khớp vai thể đông cứng sau khi tổn thương lành lại.

Biến chứng của viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Các biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn có thể làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là một số biến chứng có thể xảy ra:

• Giảm khả năng vận động lâu dài: Nếu không điều trị sớm, tình trạng đông cứng khớp vai có thể trở nên nghiêm trọng, khiến khớp không thể di chuyển ở phạm vi bình thường. Điều này dẫn đến sự hạn chế trong các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như lái xe, mặc đồ, hoặc cầm nắm đồ vật.

• Đau mãn tính: Mặc dù viêm có thể giảm sau một thời gian, nhưng cơn đau có thể trở thành mãn tính nếu không được điều trị đúng cách. Đau vai kéo dài có thể gây khó khăn cho người bệnh trong việc sinh hoạt và làm việc, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

• Hội chứng vai-bàn tay: Đây là một biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra khi viêm quanh khớp vai thể đông cứng kéo dài, dẫn đến sự phát triển của hội chứng đau vai-bàn tay. Tình trạng này gây ra đau nhức, tê bì, và hạn chế vận động không chỉ ở khớp vai mà còn ở tay và ngón tay.

• Tổn thương các mô mềm quanh khớp: Nếu tình trạng viêm không được điều trị đúng cách, mô mềm quanh khớp vai, bao gồm gân và cơ, có thể bị tổn thương và xơ hóa. Điều này làm giảm sự linh hoạt và khả năng phục hồi của khớp vai.

• Ảnh hưởng đến các khớp khác: Trong một số trường hợp, tình trạng cứng khớp vai có thể gây ảnh hưởng đến các khớp khác, đặc biệt là khi người bệnh phải thay đổi tư thế để tránh cử động đau. Sự mất cân đối này có thể dẫn đến việc căng thẳng hoặc viêm ở các khớp khác, tạo ra một vòng xoáy khó kiểm soát.

Chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng là bước quan trọng để xác định tình trạng bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán chính xác giúp bác sĩ xác định bệnh:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra tình trạng đau và hạn chế vận động của khớp vai. Việc xác định các triệu chứng lâm sàng, như đau khi di chuyển và hạn chế phạm vi chuyển động, đóng vai trò quan trọng trong quá trình chẩn đoán. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra phản xạ và chức năng của các cơ quanh khớp vai.

• Xét nghiệm hình ảnh: Các phương pháp như X-quang, MRI hoặc siêu âm có thể giúp bác sĩ quan sát cấu trúc và tình trạng của khớp vai. X-quang có thể loại trừ các vấn đề như gãy xương hoặc thoái hóa khớp. MRI hoặc siêu âm giúp bác sĩ phát hiện các dấu hiệu viêm hoặc tổn thương mô mềm quanh khớp vai, là yếu tố quan trọng trong chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng.

• Kiểm tra chức năng khớp vai: Một số bài kiểm tra chức năng có thể được thực hiện để xác định mức độ hạn chế vận động và tình trạng cứng khớp. Việc đo phạm vi chuyển động của khớp vai giúp đánh giá mức độ tổn thương và sự ảnh hưởng của bệnh đến các hoạt động hàng ngày.

• Xét nghiệm máu: Đôi khi bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để loại trừ các bệnh lý viêm nhiễm hoặc tự miễn. Tuy nhiên, xét nghiệm máu không phải là phương pháp chính để chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng mà chỉ hỗ trợ trong việc xác định các nguyên nhân khác có thể gây triệu chứng tương tự.

• Thử nghiệm phản ứng viêm: Một số bệnh nhân có thể được yêu cầu thử nghiệm phản ứng viêm thông qua các chỉ số như tốc độ lắng máu (ESR) hoặc protein phản ứng C (CRP). Những chỉ số này giúp bác sĩ xác định mức độ viêm trong cơ thể, mặc dù chúng không đặc hiệu cho viêm quanh khớp vai thể đông cứng.

Chẩn đoán sớm và chính xác sẽ giúp việc điều trị trở nên hiệu quả hơn, đồng thời giúp ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn.

Khi nào cần gặp bác sĩ về viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể phát triển âm thầm và dễ bị bỏ qua, nhưng khi triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, việc gặp bác sĩ kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn nên thăm khám bác sĩ:

• Cơn đau kéo dài hoặc tăng lên: Nếu bạn bị đau ở khớp vai mà không giảm dù đã thử các biện pháp tự điều trị như nghỉ ngơi hoặc sử dụng thuốc giảm đau, đây có thể là dấu hiệu của viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Cơn đau kéo dài và ngày càng nghiêm trọng cần được kiểm tra kỹ lưỡng bởi bác sĩ.

• Hạn chế vận động: Nếu bạn không thể di chuyển khớp vai trong phạm vi bình thường, hoặc cảm thấy khớp vai bị cứng, gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như mặc đồ, gội đầu hoặc chải tóc, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân và hướng điều trị.

• Triệu chứng kéo dài hơn bình thường: Nếu triệu chứng viêm quanh khớp vai như đau và cứng khớp kéo dài qua nhiều tháng mà không có sự cải thiện, bác sĩ sẽ giúp xác định liệu bệnh có chuyển sang giai đoạn nặng hơn hay có các vấn đề khác cần được điều trị.

• Dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm nghiêm trọng: Trong trường hợp đau dữ dội, sưng tấy hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng (như sốt), bạn cần gặp bác sĩ ngay lập tức. Mặc dù viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường không liên quan đến nhiễm trùng, nhưng những dấu hiệu này cần được kiểm tra để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng khác.

• Tiền sử bệnh lý khớp hoặc tiểu đường: Nếu bạn có tiền sử bệnh lý khớp, tiểu đường hoặc các vấn đề sức khỏe liên quan đến khớp, và gặp phải các triệu chứng viêm quanh khớp vai thể đông cứng, bạn cần được bác sĩ tư vấn để kiểm soát và điều trị kịp thời, tránh gây ra các biến chứng lâu dài.

Phòng ngừa viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn ngừa viêm quanh khớp vai thể đông cứng, nhưng có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc phải bệnh và duy trì sức khỏe của khớp vai. Dưới đây là một số cách phòng ngừa hiệu quả:

• Duy trì vận động và thể dục đều đặn: Thực hiện các bài tập thể dục giúp tăng cường sự linh hoạt và sức mạnh cho khớp vai. Các bài tập đơn giản như xoay vai, nâng cánh tay hoặc bài tập kéo giãn có thể giúp duy trì sự linh hoạt của khớp vai và giảm nguy cơ bị cứng khớp.

• Điều trị các bệnh lý nền như tiểu đường: Kiểm soát tốt bệnh tiểu đường là yếu tố quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Duy trì mức đường huyết ổn định và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro phát triển bệnh lý này.

• Tránh chấn thương khớp vai: Cẩn trọng khi tham gia các hoạt động có thể gây chấn thương khớp vai, như các môn thể thao đối kháng hoặc các công việc nặng. Đảm bảo sử dụng thiết bị bảo vệ và thực hiện các động tác đúng cách để giảm thiểu nguy cơ chấn thương.

• Thực hiện các biện pháp phục hồi sau chấn thương: Nếu bạn đã từng bị chấn thương khớp vai, việc tuân thủ đúng quy trình phục hồi là rất quan trọng. Điều này giúp tránh tình trạng viêm khớp tái phát và giảm nguy cơ mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng sau này.

• Thay đổi lối sống và duy trì cân nặng hợp lý: Việc duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống cân bằng và tránh thừa cân có thể giúp giảm áp lực lên khớp vai, đồng thời giảm thiểu các yếu tố gây viêm hoặc thoái hóa khớp.

• Tập thể dục và kéo giãn thường xuyên: Các bài tập kéo giãn khớp vai và bài tập tăng cường cơ bắp quanh khớp giúp duy trì phạm vi chuyển động và sự linh hoạt của khớp. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có lối sống ít vận động hoặc đang trong quá trình phục hồi sau chấn thương.

Các biện pháp phòng ngừa này giúp duy trì sức khỏe khớp vai và giảm thiểu nguy cơ viêm quanh khớp vai thể đông cứng, đồng thời giúp bạn có một cuộc sống vận động linh hoạt và thoải mái.

Phương pháp điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng cần được tiếp cận một cách toàn diện, kết hợp các phương pháp điều trị Tây y, vật lý trị liệu và những biện pháp hỗ trợ từ Đông y để giảm đau, cải thiện phạm vi chuyển động và phục hồi chức năng khớp vai. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến.

Thuốc giảm đau và chống viêm

Để kiểm soát cơn đau và giảm viêm, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau và chống viêm. Những loại thuốc này giúp làm dịu các triệu chứng của viêm quanh khớp vai thể đông cứng, giúp bệnh nhân dễ chịu hơn trong quá trình điều trị.

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Những loại thuốc này giúp giảm viêm và giảm đau hiệu quả. Một số thuốc thường được sử dụng bao gồm ibuprofen (Advil, Motrin), naproxen (Aleve) và diclofenac (Voltaren). Tuy nhiên, cần chú ý đến các tác dụng phụ của thuốc NSAIDs, nhất là khi sử dụng lâu dài.

• Corticosteroid: Đối với trường hợp viêm nặng hơn hoặc khi NSAIDs không đủ hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn thuốc corticosteroid để giảm viêm nhanh chóng. Các loại thuốc như prednisone hoặc tiêm methylprednisolone trực tiếp vào khớp vai giúp giảm cơn đau và viêm tạm thời.

• Thuốc giảm đau không kê đơn: Đối với những trường hợp nhẹ, bệnh nhân có thể sử dụng các thuốc giảm đau thông thường như paracetamol (Tylenol), giúp làm giảm cơn đau mà không gây ảnh hưởng đến dạ dày hoặc thận như thuốc NSAIDs.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi chức năng khớp vai và giúp cải thiện phạm vi chuyển động của khớp. Đây là phương pháp không dùng thuốc nhưng rất hiệu quả trong điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng.

• Các bài tập kéo giãn: Vật lý trị liệu viên sẽ hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các bài tập kéo giãn khớp vai để giảm sự co cứng của bao khớp. Các bài tập này giúp giảm đau và cải thiện độ linh hoạt của khớp vai.

• Tập luyện tăng cường cơ: Tăng cường cơ quanh khớp vai là một phần quan trọng của vật lý trị liệu. Những bài tập giúp cơ bắp mạnh mẽ hơn sẽ hỗ trợ khớp vai trong các hoạt động hàng ngày, từ đó giảm áp lực lên khớp và ngăn ngừa cứng khớp.

• Chườm nóng/lạnh: Vật lý trị liệu viên có thể hướng dẫn sử dụng liệu pháp chườm nóng hoặc lạnh để giảm đau và viêm. Chườm lạnh giúp làm giảm sưng, trong khi chườm nóng giúp tăng cường tuần hoàn máu và thư giãn cơ bắp.

Phẫu thuật

Trong trường hợp viêm quanh khớp vai thể đông cứng không cải thiện bằng các phương pháp điều trị bảo tồn, phẫu thuật có thể là lựa chọn cuối cùng.

• Nội soi khớp vai: Phẫu thuật nội soi là phương pháp phổ biến trong điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Thủ thuật này giúp bác sĩ loại bỏ các mô xơ cứng trong bao khớp và cải thiện phạm vi chuyển động của khớp vai.

• Phẫu thuật mở: Nếu tình trạng viêm nghiêm trọng và có sự tổn thương cấu trúc lớn, phẫu thuật mở có thể được chỉ định để xử lý các mô viêm và dày lên xung quanh khớp vai.

Đông y và các biện pháp hỗ trợ khác

Bên cạnh các phương pháp Tây y, nhiều người bệnh lựa chọn kết hợp các liệu pháp Đông y để hỗ trợ điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Những biện pháp này giúp giảm đau và cải thiện tuần hoàn máu, từ đó giúp khớp vai phục hồi nhanh chóng hơn.

• Châm cứu: Châm cứu có thể giúp giảm đau và giảm căng thẳng ở khớp vai. Những điểm huyệt xung quanh vai sẽ được kích thích để thúc đẩy quá trình tự phục hồi của cơ thể.

• Sử dụng thuốc thảo dược: Một số bài thuốc Đông y có thể hỗ trợ giảm đau và viêm hiệu quả, chẳng hạn như rễ đương quy, gừng, mã tiền, ngưu tất. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc thảo dược cần được sự chỉ định của thầy thuốc Đông y có kinh nghiệm.

Các biện pháp thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng và ngăn ngừa tái phát bệnh.

• Duy trì cân nặng hợp lý: Việc duy trì một cân nặng hợp lý giúp giảm áp lực lên các khớp, bao gồm khớp vai. Điều này giúp cải thiện tình trạng viêm và giảm bớt cơn đau.

• Tăng cường vận động nhẹ nhàng: Các hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc các bài tập yoga có thể giúp cải thiện sự linh hoạt của khớp vai mà không gây áp lực quá lớn lên khớp.

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng cần được điều trị toàn diện để giảm đau, phục hồi chức năng và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài. Việc kết hợp phương pháp Tây y với vật lý trị liệu, phẫu thuật và hỗ trợ từ Đông y giúp bệnh nhân có thể phục hồi nhanh chóng và giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh.

Nguồn: Soytethainguyen