Viêm Xoang Sàng Sau Mãn Tính: Điều Trị và Biến Chứng

Cập nhật lúc 16:31 - 26/12/2024

Đánh giá bài viết

Viêm xoang sàng sau mãn tính là một trong những bệnh lý viêm xoang phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của người bệnh. Đây là tình trạng viêm nhiễm kéo dài ở các xoang sàng, gây ra những triệu chứng khó chịu như đau đầu, nghẹt mũi, chảy mũi, thậm chí có thể dẫn đến các biến chứng nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh thường xảy ra sau khi viêm xoang cấp tính không được chữa trị dứt điểm, khiến tình trạng viêm kéo dài và trở thành mãn tính. Việc nhận diện đúng và điều trị sớm có vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu nguy cơ tái phát và cải thiện sức khỏe của người bệnh.

Định nghĩa và phân loại viêm xoang sàng sau mãn tính

Viêm xoang sàng sau mãn tính là một dạng viêm xoang kéo dài, xảy ra khi tình trạng viêm nhiễm trong các xoang sàng không được điều trị dứt điểm và chuyển sang giai đoạn mãn tính. Những xoang này nằm sau hốc mắt và mũi, có chức năng quan trọng trong việc lưu thông không khí và dịch mũi. Khi các xoang này bị viêm, chúng sẽ sản sinh dịch nhầy, gây tắc nghẽn và dẫn đến các triệu chứng khó chịu.

Viêm xoang sàng sau mãn tính có thể được phân loại dựa trên mức độ tổn thương và thời gian mắc bệnh. Nếu tình trạng viêm kéo dài hơn ba tháng và không thuyên giảm với các phương pháp điều trị thông thường, bệnh sẽ được xác định là mãn tính. Điều này gây khó khăn trong việc điều trị và cần phải áp dụng các biện pháp can thiệp mạnh mẽ hơn để giảm thiểu các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Triệu chứng viêm xoang sàng sau mãn tính

Các triệu chứng của viêm xoang sàng sau mãn tính có thể xuất hiện từ nhẹ đến nặng, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Những dấu hiệu phổ biến bao gồm:

Đau đầu và đau mặt: Cảm giác đau đớn, nặng nề ở vùng trán, xung quanh mắt, hoặc cả hai bên khuôn mặt là triệu chứng điển hình. Cơn đau thường trở nên tồi tệ hơn khi người bệnh cúi xuống hoặc thay đổi tư thế.
Nghẹt mũi và tắc nghẽn đường thở: Tình trạng nghẹt mũi lâu dài có thể khiến người bệnh khó thở qua mũi, đặc biệt là vào buổi sáng khi mới thức dậy. Lượng dịch nhầy trong mũi gia tăng, làm tắc nghẽn đường thở.
Chảy mũi: Dịch mũi có thể là trong suốt hoặc màu vàng, xanh, báo hiệu tình trạng nhiễm khuẩn. Việc chảy mũi liên tục khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu.
Giảm khứu giác và vị giác: Khi xoang bị viêm nhiễm, các chức năng khứu giác và vị giác cũng bị ảnh hưởng. Người bệnh có thể cảm thấy mất cảm giác với mùi và vị.
Ho kéo dài và đau họng: Viêm xoang mãn tính có thể dẫn đến ho, đặc biệt là vào ban đêm do dịch mũi chảy xuống họng. Ho kéo dài làm người bệnh cảm thấy mệt mỏi và khó chịu.

Các triệu chứng này có thể dai dẳng và tái phát nhiều lần nếu không được điều trị đúng cách, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tổng thể và chất lượng sống.

Nguyên nhân gây viêm xoang sàng sau mãn tính

Viêm xoang sàng sau mãn tính có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó các yếu tố gây viêm nhiễm hoặc tắc nghẽn các xoang là những nguyên nhân chính. Cụ thể:

Nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus: Các nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, đặc biệt là sau khi mắc các bệnh cảm cúm hoặc viêm mũi, có thể gây ra tình trạng viêm xoang sàng. Nếu không được điều trị kịp thời hoặc điều trị không dứt điểm, viêm có thể chuyển thành mãn tính.
Tắc nghẽn mũi: Khi mũi bị tắc nghẽn, dịch nhầy không thể thoát ra ngoài, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, dẫn đến viêm nhiễm. Tắc nghẽn có thể do dị vật, polyp mũi, hoặc dị ứng kéo dài.
Dị ứng mũi: Các yếu tố dị ứng như phấn hoa, bụi, hoặc nấm mốc có thể kích thích niêm mạc mũi và xoang, gây viêm và dẫn đến viêm xoang mãn tính.
Hút thuốc lá: Khói thuốc là một yếu tố nguy cơ mạnh mẽ đối với các bệnh về mũi và xoang. Hút thuốc gây kích thích và làm tổn thương niêm mạc mũi, làm giảm khả năng tự làm sạch của mũi, từ đó tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
Môi trường ô nhiễm: Tiếp xúc với ô nhiễm không khí, khói bụi, hóa chất công nghiệp cũng là nguyên nhân khiến niêm mạc mũi bị viêm nhiễm và kéo dài, dẫn đến viêm xoang sàng sau mãn tính.

Những nguyên nhân này có thể phối hợp với nhau, làm tăng nguy cơ mắc bệnh và khiến cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.

Đối tượng dễ mắc viêm xoang sàng sau mãn tính

Viêm xoang sàng sau mãn tính có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng một số đối tượng sau đây dễ bị ảnh hưởng hơn do các yếu tố nguy cơ và điều kiện sức khỏe đặc biệt:

Người có tiền sử viêm xoang cấp tính: Những người đã từng mắc viêm xoang cấp tính mà không được điều trị dứt điểm hoặc điều trị không đúng cách có nguy cơ cao phát triển thành viêm xoang sàng sau mãn tính.
Người có vấn đề về hệ miễn dịch: Những người có hệ miễn dịch yếu, chẳng hạn như bệnh nhân mắc bệnh tự miễn hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, có nguy cơ cao mắc viêm xoang mãn tính.
Người bị dị ứng mũi: Những người bị dị ứng mũi hoặc có các bệnh lý liên quan đến dị ứng như viêm mũi dị ứng dễ bị viêm xoang sàng mãn tính do niêm mạc mũi liên tục bị kích thích và viêm nhiễm.
Người hút thuốc: Hút thuốc lá không chỉ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp mà còn làm tăng khả năng bị viêm xoang sàng mãn tính, đặc biệt là khi kết hợp với các yếu tố môi trường ô nhiễm.
Người sống trong môi trường ô nhiễm: Những người sống ở các khu vực có mức độ ô nhiễm không khí cao, tiếp xúc với khói bụi hoặc hóa chất có thể có nguy cơ mắc viêm xoang mãn tính cao hơn do chất kích thích từ môi trường tác động lên niêm mạc mũi.
Người có cấu trúc mũi bất thường: Những người bị lệch vách ngăn mũi hoặc có polyp mũi sẽ gặp khó khăn trong việc thoát dịch từ các xoang, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, làm gia tăng nguy cơ mắc viêm xoang sàng mãn tính.

Những yếu tố này không chỉ làm tăng khả năng mắc bệnh mà còn ảnh hưởng đến khả năng điều trị và thời gian hồi phục, do đó việc nhận diện và xử lý sớm những yếu tố nguy cơ là rất quan trọng.

Biến chứng của viêm xoang sàng sau mãn tính

Nếu viêm xoang sàng sau mãn tính không được điều trị kịp thời và hiệu quả, bệnh có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các biến chứng có thể kể đến bao gồm:

Viêm tấy lan rộng: Viêm xoang mãn tính có thể lan sang các vùng khác của cơ thể, gây viêm tấy nặng ở các khu vực như mắt, tai, hoặc cổ. Tình trạng viêm nhiễm này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đe dọa tính mạng nếu không được điều trị sớm.
Tổn thương cấu trúc xoang: Viêm nhiễm kéo dài có thể gây tổn thương vĩnh viễn đến các cấu trúc trong xoang, như niêm mạc xoang, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn và giảm khả năng hoạt động của các xoang.
Polyp mũi: Viêm xoang sàng mãn tính có thể dẫn đến sự hình thành của polyp mũi — những khối u lành tính trong niêm mạc mũi hoặc xoang. Polyp có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang tái phát và gây khó khăn trong việc điều trị bệnh.
Viêm màng não: Trong những trường hợp hiếm, viêm xoang mãn tính có thể lan đến các lớp màng não, gây viêm màng não. Đây là một biến chứng nghiêm trọng, có thể gây ra các vấn đề thần kinh, thậm chí đe dọa tính mạng.
Suy giảm chức năng khứu giác và vị giác: Viêm xoang sàng kéo dài có thể làm giảm khả năng cảm nhận mùi và vị, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống. Trong một số trường hợp, mất khứu giác có thể kéo dài và không phục hồi hoàn toàn.
Viêm tai giữa: Viêm xoang sàng có thể lan xuống các khoang tai, gây viêm tai giữa, dẫn đến các triệu chứng như đau tai, giảm thính lực, thậm chí là nhiễm trùng tai nghiêm trọng.

Việc nhận diện và điều trị viêm xoang sàng sau mãn tính một cách kịp thời và hiệu quả là rất quan trọng để tránh những biến chứng nghiêm trọng này.

Chẩn đoán viêm xoang sàng sau mãn tính

Để chẩn đoán chính xác viêm xoang sàng sau mãn tính, bác sĩ cần dựa vào các triệu chứng lâm sàng kết hợp với các phương pháp xét nghiệm và hình ảnh học. Quy trình chẩn đoán có thể bao gồm:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám trực tiếp để đánh giá các triệu chứng như đau đầu, nghẹt mũi, chảy mũi, hoặc cảm giác áp lực trong các xoang. Các triệu chứng này sẽ được ghi nhận để hỗ trợ chẩn đoán viêm xoang sàng.
Xét nghiệm dịch mũi: Một xét nghiệm dịch mũi có thể được thực hiện để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn, virus hoặc nấm gây viêm. Đây là một phương pháp quan trọng giúp xác định nguyên nhân gây bệnh và hướng dẫn điều trị.
Chụp X-quang hoặc CT scan: Phương pháp hình ảnh học như chụp X-quang hoặc chụp CT scan vùng xoang sẽ giúp xác định mức độ viêm nhiễm và tắc nghẽn trong các xoang sàng. CT scan đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện các tổn thương sâu trong xoang mà phương pháp X-quang thông thường không thể nhìn thấy.
Nội soi mũi xoang: Kỹ thuật nội soi mũi cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp bên trong mũi và xoang, phát hiện các vấn đề như polyp, tắc nghẽn, hoặc tổn thương niêm mạc. Đây là một phương pháp chẩn đoán hiệu quả để đánh giá tình trạng viêm xoang sàng mãn tính.
Xét nghiệm dị ứng: Nếu bác sĩ nghi ngờ viêm xoang sàng có liên quan đến dị ứng, các xét nghiệm dị ứng có thể được chỉ định để xác định các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi, nấm mốc hoặc động vật.

Qua các phương pháp chẩn đoán này, bác sĩ sẽ có cơ sở chính xác để xác định tình trạng viêm xoang sàng sau mãn tính và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Khi nào cần gặp bác sĩ về viêm xoang sàng sau mãn tính

Viêm xoang sàng sau mãn tính là một bệnh lý có thể kéo dài và gây nhiều khó chịu cho người bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh cần gặp bác sĩ ngay để tránh các biến chứng nghiêm trọng hoặc cải thiện tình trạng sức khỏe. Dưới đây là một số dấu hiệu cần gặp bác sĩ:

Triệu chứng kéo dài không thuyên giảm: Nếu các triệu chứng viêm xoang như nghẹt mũi, chảy mũi, đau đầu hoặc áp lực mặt kéo dài hơn ba tháng mà không giảm bớt, bạn cần đến bác sĩ để được đánh giá lại tình trạng bệnh và có phương pháp điều trị phù hợp.
Đau đầu nặng và liên tục: Nếu bạn cảm thấy cơn đau đầu ngày càng tồi tệ, đặc biệt là đau nhói hoặc nặng nề ở vùng trán, mặt, xung quanh mắt, hoặc đỉnh đầu, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh nguy cơ các biến chứng như viêm tấy hoặc viêm màng não.
Chảy mũi mủ và có màu lạ: Khi dịch mũi chuyển sang màu vàng hoặc xanh, có mùi hôi hoặc chảy ra liên tục, có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng. Bác sĩ sẽ giúp xác định liệu có phải viêm xoang do vi khuẩn hay vấn đề nghiêm trọng hơn.
Mất khứu giác và vị giác: Nếu tình trạng mất khứu giác và vị giác kéo dài mà không hồi phục, điều này có thể là dấu hiệu cho thấy viêm xoang sàng mãn tính đã ảnh hưởng đến các chức năng thần kinh. Bác sĩ sẽ giúp chẩn đoán nguyên nhân và đưa ra phương án điều trị.
Ho kéo dài và đau họng: Ho dai dẳng, đặc biệt là vào ban đêm, hoặc cảm giác đau họng không dứt có thể là do dịch mũi chảy xuống họng, làm tăng nguy cơ viêm họng hoặc viêm thanh quản. Trong trường hợp này, việc gặp bác sĩ để điều trị sớm là rất cần thiết.
Sốt cao hoặc đau mặt dữ dội: Nếu bạn có triệu chứng sốt cao hoặc đau mặt dữ dội, đặc biệt là đau xung quanh vùng mắt và mũi, đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng và bạn cần thăm khám bác sĩ ngay lập tức.

Khi xuất hiện các triệu chứng như trên, việc gặp bác sĩ kịp thời giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và nâng cao hiệu quả điều trị.

Phòng ngừa viêm xoang sàng sau mãn tính

Viêm xoang sàng sau mãn tính có thể phòng ngừa bằng cách duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và thực hiện các biện pháp bảo vệ cơ thể khỏi các yếu tố gây bệnh. Dưới đây là một số phương pháp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:

Giữ vệ sinh mũi và xoang: Sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi thường xuyên giúp làm sạch dịch nhầy và loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng xoang.
Tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng: Nếu bạn có tiền sử dị ứng, hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, lông động vật hoặc nấm mốc. Dùng thuốc chống dị ứng theo chỉ định của bác sĩ có thể giúp giảm tình trạng viêm nhiễm xoang.
Điều trị viêm mũi kịp thời: Nếu bạn mắc các bệnh viêm mũi dị ứng hoặc viêm mũi cấp tính, hãy điều trị kịp thời để ngăn ngừa sự phát triển của viêm xoang. Sử dụng thuốc xịt mũi hoặc thuốc kháng sinh theo chỉ định bác sĩ khi cần thiết.
Duy trì sức khỏe tổng thể: Một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp cơ thể chống lại các vi khuẩn và virus gây viêm nhiễm. Chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng sẽ giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
Tránh môi trường ô nhiễm và khói thuốc: Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm và khói thuốc, vì đây là các yếu tố có thể làm tổn thương niêm mạc mũi và xoang, dẫn đến viêm nhiễm và tái phát bệnh.
Tăng cường độ ẩm không khí: Nếu bạn sống trong môi trường khô, việc sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà có thể giúp làm dịu niêm mạc mũi và giảm nguy cơ viêm xoang. Điều này đặc biệt quan trọng trong mùa đông khi không khí thường khô hơn.
Kiểm soát bệnh lý nền: Những người mắc các bệnh như tiểu đường, bệnh tim mạch hoặc bệnh tự miễn cần kiểm soát tốt tình trạng bệnh của mình để giảm nguy cơ mắc viêm xoang mãn tính, vì các bệnh này có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và làm tăng khả năng nhiễm trùng.

Với những biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giảm nguy cơ mắc viêm xoang sàng sau mãn tính và duy trì sức khỏe tốt.

Phương pháp điều trị viêm xoang sàng sau mãn tính

Việc điều trị viêm xoang sàng sau mãn tính cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm điều trị bằng thuốc, can thiệp ngoại khoa, và chăm sóc tại nhà. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp. Dưới đây là các phương pháp điều trị viêm xoang sàng sau mãn tính.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Thuốc Tây y là lựa chọn chính trong điều trị viêm xoang sàng sau mãn tính, giúp giảm viêm, kiểm soát nhiễm trùng và giảm nhẹ các triệu chứng. Các loại thuốc phổ biến bao gồm:

Kháng sinh: Khi viêm xoang do vi khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Một số loại kháng sinh phổ biến trong điều trị viêm xoang sàng bao gồm Amoxicillin, Levofloxacin, và Ciprofloxacin. Việc sử dụng kháng sinh cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để tránh tình trạng kháng thuốc.
Corticosteroid xịt mũi: Thuốc xịt mũi chứa corticosteroid như Fluticasone hoặc Budesonide giúp giảm viêm niêm mạc mũi và xoang, từ đó giảm sưng tấy và nghẹt mũi. Thuốc này được dùng hàng ngày và có tác dụng kéo dài, giúp kiểm soát triệu chứng viêm xoang mãn tính.
Thuốc giảm đau và hạ sốt: Để giảm đau đầu, đau mặt hoặc sốt, người bệnh có thể sử dụng các thuốc giảm đau như Paracetamol hoặc Ibuprofen. Những thuốc này giúp làm giảm cơn đau và hạ nhiệt độ cơ thể khi người bệnh bị sốt.
Thuốc long đờm: Các thuốc long đờm như Guaifenesin giúp làm loãng dịch mũi, hỗ trợ việc tẩy mũi và giảm nghẹt mũi hiệu quả. Thuốc này có tác dụng tốt đối với những người bị tắc nghẽn xoang do dịch nhầy quá nhiều.

Các thuốc này cần được sử dụng đúng cách và theo chỉ dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ và đảm bảo hiệu quả điều trị.

Can thiệp ngoại khoa trong điều trị viêm xoang sàng sau mãn tính

Trong một số trường hợp, khi viêm xoang sàng sau mãn tính không đáp ứng tốt với thuốc hoặc có các biến chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để điều trị.

Nội soi mũi xoang: Đây là phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn, bác sĩ sử dụng dụng cụ nội soi để loại bỏ polyp mũi, lấy dị vật hoặc làm sạch dịch mủ từ các xoang. Phẫu thuật này giúp mở rộng các lỗ xoang bị tắc nghẽn và giảm tình trạng viêm nhiễm.
Phẫu thuật mở xoang: Trong trường hợp viêm xoang nghiêm trọng hoặc khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật mở xoang có thể được áp dụng. Phương pháp này giúp loại bỏ các mô viêm và khôi phục sự thông thoáng của xoang.
Phẫu thuật chỉnh hình mũi: Nếu nguyên nhân gây viêm xoang là do lệch vách ngăn mũi hoặc cấu trúc mũi bất thường, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật chỉnh hình để sửa chữa các bất thường này, giúp giảm nguy cơ tái phát viêm xoang.

Mặc dù can thiệp ngoại khoa có thể giúp điều trị hiệu quả viêm xoang mãn tính, nhưng phương pháp này chỉ được chỉ định khi các biện pháp điều trị khác không đem lại hiệu quả.

Chăm sóc tại nhà và biện pháp hỗ trợ

Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc và phẫu thuật, chăm sóc tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng và tăng cường khả năng hồi phục. Một số biện pháp hỗ trợ tại nhà bao gồm:

Sử dụng máy tạo độ ẩm: Đặc biệt trong mùa đông hoặc khi không khí khô, việc sử dụng máy tạo độ ẩm giúp duy trì độ ẩm trong không khí, giảm tình trạng khô mũi và làm dịu niêm mạc mũi.
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả để loại bỏ dịch nhầy, bụi bẩn và vi khuẩn khỏi xoang, giúp giảm nghẹt mũi và cải thiện hô hấp.
Xông hơi: Sử dụng hơi nước nóng có thể giúp làm giảm nghẹt mũi và giảm đau mặt. Bạn có thể xông hơi bằng cách dùng một bát nước nóng hoặc tắm nước nóng để thư giãn và làm sạch các xoang.
Uống đủ nước: Giữ cơ thể đủ nước giúp làm loãng dịch nhầy trong mũi và giúp tẩy sạch các chất cặn bã ra khỏi xoang. Nước cũng giúp làm dịu niêm mạc mũi bị viêm, giảm triệu chứng nghẹt mũi.
Dùng thuốc giảm đau không kê đơn: Các loại thuốc giảm đau như Paracetamol hay Ibuprofen có thể được sử dụng để giảm đau đầu và giảm nhiệt độ cơ thể khi bị sốt, giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn trong quá trình điều trị.

Kết luận về điều trị viêm xoang sàng sau mãn tính

Điều trị viêm xoang sàng sau mãn tính cần có sự kết hợp giữa thuốc Tây y, phương pháp ngoại khoa khi cần thiết, và các biện pháp hỗ trợ tại nhà. Việc sử dụng kháng sinh, thuốc corticosteroid, cùng với các biện pháp như xông hơi và rửa mũi, có thể giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa tái phát. Khi tình trạng bệnh không cải thiện, can thiệp phẫu thuật có thể là giải pháp hiệu quả để điều trị dứt điểm viêm xoang sàng sau mãn tính.

Nguồn: Soytethainguyen