Viêm trợt hang vị: Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách Điều trị

Cập nhật lúc 15:49 - 15/01/2025

Đánh giá bài viết

Viêm trợt hang vị là tình trạng viêm loét niêm mạc ở phần hang vị dạ dày, gây ra các triệu chứng khó chịu như đau bụng, ợ chua, buồn nôn và đầy hơi. Bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Đặc biệt, viêm trợt hang vị có thể xảy ra do các yếu tố như vi khuẩn Helicobacter pylori, sử dụng thuốc giảm đau kéo dài hoặc thói quen ăn uống không khoa học. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Định nghĩa và phân loại viêm trợt hang vị

Viêm trợt hang vị là tình trạng viêm loét niêm mạc tại phần hang vị của dạ dày, một vùng đặc biệt nằm gần môn vị. Hang vị là nơi tiếp nhận thức ăn từ thực quản và là phần quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn. Khi niêm mạc ở khu vực này bị tổn thương, sẽ dẫn đến các triệu chứng khó chịu và nếu không điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết tiêu hóa hay thậm chí là loét sâu.

Viêm trợt hang vị có thể được chia thành nhiều mức độ, từ viêm nhẹ đến viêm loét nặng. Trong đó, hình thức trợt là giai đoạn đầu, nơi niêm mạc chỉ bị tổn thương nhẹ và chưa phát triển thành vết loét sâu. Nếu không được kiểm soát, viêm trợt có thể tiến triển thành loét và gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn. Nguyên nhân chủ yếu gây viêm trợt hang vị bao gồm nhiễm khuẩn Helicobacter pylori, sử dụng thuốc giảm đau không steroid lâu dài và thói quen ăn uống không hợp lý, đặc biệt là chế độ ăn nhiều gia vị, đồ chua hay uống rượu bia.

Triệu chứng viêm trợt hang vị

Triệu chứng của viêm trợt hang vị có thể rất đa dạng và thay đổi tùy theo mức độ tổn thương của niêm mạc. Một trong những triệu chứng phổ biến nhất là đau bụng, thường xuất hiện ở vùng thượng vị, ngay dưới xương sườn. Cảm giác đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, thường tăng lên sau khi ăn hoặc khi bụng đói. Cảm giác đầy bụng, khó tiêu, ợ chua hay buồn nôn cũng là các triệu chứng đi kèm thường thấy trong viêm trợt hang vị.

Bên cạnh đó, người bệnh có thể gặp phải hiện tượng nôn hoặc buồn nôn kéo dài, đặc biệt là sau bữa ăn, do thức ăn chưa tiêu hóa hoàn toàn. Một số trường hợp còn có thể bị chảy máu tiêu hóa, dẫn đến nôn ra máu hoặc có phân đen, dấu hiệu này cho thấy bệnh đã tiến triển đến mức độ nghiêm trọng hơn.

Việc nhận diện triệu chứng sớm và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng, vì nếu để lâu dài, viêm trợt hang vị có thể làm tổn thương sâu hơn đến lớp niêm mạc dạ dày, gây ra loét và các biến chứng nguy hiểm như thủng dạ dày hay xuất huyết tiêu hóa.

Nguyên nhân gây viêm trợt hang vị

Viêm trợt hang vị có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là các yếu tố chính góp phần gây ra tình trạng này:

Nhiễm khuẩn Helicobacter pylori: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm trợt hang vị. Vi khuẩn này xâm nhập vào niêm mạc dạ dày, làm suy yếu lớp bảo vệ tự nhiên và tạo điều kiện cho các tổn thương ở hang vị.
Dùng thuốc giảm đau không steroid: Các loại thuốc như aspirin, ibuprofen hoặc diclofenac nếu sử dụng kéo dài có thể làm giảm khả năng phục hồi của niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm loét, đặc biệt là ở khu vực hang vị.
Chế độ ăn uống không hợp lý: Thói quen ăn uống thiếu khoa học, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều thực phẩm cay, chua, thực phẩm có tính axit hoặc đồ uống có cồn, sẽ làm gia tăng áp lực lên niêm mạc dạ dày và tạo ra môi trường thuận lợi cho viêm trợt phát triển.
Căng thẳng kéo dài: Căng thẳng tâm lý cũng có thể là một yếu tố góp phần gây ra viêm trợt hang vị. Khi cơ thể bị stress, nồng độ axit trong dạ dày tăng cao, làm tổn thương niêm mạc.
Hút thuốc lá và uống rượu bia: Những thói quen này không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm trợt hang vị mà còn làm chậm quá trình phục hồi của niêm mạc dạ dày.

Những yếu tố này có thể tác động riêng lẻ hoặc kết hợp với nhau, khiến nguy cơ mắc bệnh trở nên cao hơn.

Đối tượng dễ mắc viêm trợt hang vị

Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm trợt hang vị do các yếu tố sức khỏe và thói quen sinh hoạt. Các đối tượng cần đặc biệt chú ý bao gồm:

Người trưởng thành, đặc biệt là trung niên và cao tuổi: Khi tuổi tác tăng lên, khả năng tự phục hồi của niêm mạc dạ dày giảm dần, khiến người cao tuổi dễ bị viêm trợt hang vị hơn. Đồng thời, các bệnh lý nền như tiểu đường, cao huyết áp cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Người thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau: Những người cần sử dụng thuốc giảm đau, đặc biệt là thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), trong thời gian dài có nguy cơ cao bị viêm trợt hang vị do tác động của thuốc lên niêm mạc dạ dày.
Người có thói quen ăn uống không điều độ: Những người ăn uống thất thường, ăn đồ cay nóng, chua hoặc uống rượu bia nhiều có khả năng bị viêm trợt hang vị cao hơn so với những người duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.
Người bị căng thẳng kéo dài: Căng thẳng, lo âu kéo dài làm tăng mức độ acid trong dạ dày, điều này tạo điều kiện cho sự hình thành các vết trợt và viêm ở hang vị.

Việc nhận diện đối tượng có nguy cơ giúp công tác phòng ngừa và điều trị viêm trợt hang vị trở nên hiệu quả hơn.

Biến chứng viêm trợt hang vị

Viêm trợt hang vị nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Các biến chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh và cần được xử lý nhanh chóng. Dưới đây là những biến chứng thường gặp của bệnh:

Loét dạ dày: Viêm trợt hang vị không được kiểm soát có thể tiến triển thành loét dạ dày, gây ra các vết loét sâu và dễ chảy máu. Điều này làm tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa và cần can thiệp y tế ngay lập tức.
Xuất huyết tiêu hóa: Viêm trợt hang vị có thể dẫn đến xuất huyết tiêu hóa, khiến người bệnh nôn ra máu hoặc có phân đen. Đây là một biến chứng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.
Thủng dạ dày: Trong những trường hợp nặng, viêm trợt hang vị có thể gây thủng dạ dày, làm cho dịch tiêu hóa tràn vào ổ bụng, dẫn đến viêm phúc mạc. Biến chứng này rất nguy hiểm và cần phẫu thuật khẩn cấp để cứu sống bệnh nhân.
Tổn thương kéo dài niêm mạc: Viêm kéo dài và không được điều trị có thể làm hỏng vĩnh viễn lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày, khiến dạ dày mất khả năng tự lành và dễ bị tổn thương hơn trong tương lai.

Việc nhận diện và điều trị viêm trợt hang vị ngay từ giai đoạn đầu có thể giúp phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm này, bảo vệ sức khỏe người bệnh.

Chẩn đoán viêm trợt hang vị

Chẩn đoán chính xác viêm trợt hang vị là yếu tố quan trọng để có phương pháp điều trị hiệu quả. Các bác sĩ sẽ thực hiện nhiều phương pháp để xác định tình trạng bệnh, từ việc kiểm tra lâm sàng đến các xét nghiệm cận lâm sàng. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử và triệu chứng của người bệnh, đặc biệt là các cơn đau bụng, ợ chua, buồn nôn và tình trạng tiêu hóa. Việc này giúp đánh giá sơ bộ về tình trạng bệnh.
Nội soi dạ dày: Nội soi dạ dày là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất để phát hiện viêm trợt hang vị. Qua nội soi, bác sĩ có thể quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày và xác định mức độ tổn thương của vùng hang vị. Đây cũng là phương pháp giúp phát hiện loét dạ dày hoặc các tổn thương sâu khác.
Xét nghiệm vi khuẩn Helicobacter pylori: Xét nghiệm này giúp xác định liệu có sự hiện diện của vi khuẩn Helicobacter pylori trong dạ dày hay không, vì đây là nguyên nhân chính gây viêm trợt hang vị. Các phương pháp xét nghiệm gồm thử máu, thở hoặc phân tích mẫu dạ dày qua nội soi.
Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện các dấu hiệu viêm, thiếu máu do xuất huyết tiêu hóa hoặc rối loạn chức năng gan, thận do tác động của bệnh.
Siêu âm hoặc chụp X-quang: Các phương pháp này có thể hỗ trợ trong việc xác định các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa hoặc thủng dạ dày. Tuy nhiên, chúng không thể thay thế nội soi dạ dày trong việc xác định viêm trợt hang vị.

Việc thực hiện đầy đủ các phương pháp chẩn đoán sẽ giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị chính xác và hiệu quả nhất cho người bệnh.

Khi nào cần gặp bác sĩ về viêm trợt hang vị

Viêm trợt hang vị có thể tiến triển âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài, người bệnh cần phải tìm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn nên gặp bác sĩ ngay lập tức:

Đau bụng dữ dội: Nếu bạn cảm thấy đau bụng tại vùng thượng vị (phía trên rốn), đặc biệt là cơn đau kéo dài hoặc gia tăng mức độ, đây có thể là dấu hiệu của viêm trợt hang vị nghiêm trọng hoặc loét dạ dày.
Nôn ra máu hoặc phân đen: Đây là dấu hiệu của xuất huyết tiêu hóa, một biến chứng nguy hiểm của viêm trợt hang vị. Nếu gặp phải triệu chứng này, bạn cần đến bệnh viện ngay lập tức để kiểm tra và điều trị.
Buồn nôn kéo dài và không giảm: Cảm giác buồn nôn dai dẳng, không thuyên giảm sau khi ăn hoặc sau khi uống thuốc có thể là dấu hiệu của viêm trợt hang vị hoặc các bệnh lý dạ dày khác cần phải được điều trị kịp thời.
Ợ chua và khó tiêu liên tục: Nếu triệu chứng ợ chua, đầy bụng, khó tiêu không cải thiện mặc dù đã thay đổi chế độ ăn uống, bạn nên gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân chính xác và tìm phương pháp điều trị phù hợp.
Giảm cân đột ngột hoặc mệt mỏi: Nếu bạn gặp phải triệu chứng giảm cân không rõ nguyên nhân hoặc cảm thấy mệt mỏi thường xuyên, đây có thể là dấu hiệu của bệnh dạ dày nghiêm trọng hơn và cần được bác sĩ chẩn đoán sớm.

Việc gặp bác sĩ kịp thời khi có các triệu chứng này sẽ giúp bạn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và cải thiện sức khỏe dạ dày.

Phòng ngừa viêm trợt hang vị

Phòng ngừa viêm trợt hang vị là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe dạ dày và tránh những rủi ro do bệnh gây ra. Các biện pháp phòng ngừa dưới đây sẽ giúp bạn duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh:

Giảm sử dụng thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs): Nếu cần dùng thuốc giảm đau, hãy sử dụng theo chỉ dẫn của bác sĩ và tránh lạm dụng các loại thuốc như ibuprofen, aspirin. Nếu có thể, hãy lựa chọn các phương pháp giảm đau thay thế để bảo vệ niêm mạc dạ dày.
Ăn uống khoa học và điều độ: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ ăn cay, chua, thức ăn chế biến sẵn và rượu bia. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây và các thực phẩm dễ tiêu hóa như súp, cháo, cơm. Cố gắng ăn đủ bữa trong ngày và không bỏ bữa.
Giảm căng thẳng và lo âu: Căng thẳng là một trong những yếu tố làm tăng acid dạ dày, gây viêm và loét. Việc thư giãn, luyện tập thể dục, hoặc thực hành các phương pháp giảm stress như yoga, thiền định sẽ giúp bảo vệ dạ dày và nâng cao sức khỏe tổng thể.
Tránh hút thuốc và uống rượu bia: Hút thuốc lá và uống rượu bia không chỉ làm tăng nguy cơ viêm trợt hang vị mà còn làm giảm khả năng tự phục hồi của niêm mạc dạ dày. Vì vậy, việc từ bỏ các thói quen này sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
Điều trị dứt điểm vi khuẩn Helicobacter pylori: Nếu bạn mắc phải nhiễm khuẩn Helicobacter pylori, việc điều trị bằng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ là rất quan trọng để ngăn ngừa bệnh phát triển. Kiểm tra sức khỏe định kỳ và theo dõi tình trạng dạ dày sẽ giúp bạn phát hiện bệnh sớm.
Khám sức khỏe định kỳ: Việc đi khám định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của dạ dày. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người có nguy cơ cao mắc bệnh, như người thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau hoặc có tiền sử bệnh dạ dày.

Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa trên, bạn sẽ giảm nguy cơ mắc viêm trợt hang vị và duy trì sức khỏe tiêu hóa tốt hơn.

Phương pháp điều trị viêm trợt hang vị

Việc điều trị viêm trợt hang vị cần phải được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm thuốc Tây y, phương pháp điều trị không dùng thuốc và trong một số trường hợp, phẫu thuật. Cùng tìm hiểu chi tiết về các phương pháp này để có hướng điều trị phù hợp.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Điều trị bằng thuốc Tây y đóng vai trò quan trọng trong việc giảm viêm, làm lành tổn thương niêm mạc dạ dày và kiểm soát triệu chứng. Dưới đây là một số nhóm thuốc thường được sử dụng:

Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Thuốc này giúp giảm tiết acid dạ dày, tạo môi trường thuận lợi cho niêm mạc dạ dày phục hồi. Các thuốc phổ biến trong nhóm này bao gồm Omeprazole, Esomeprazole và Lansoprazole.
Thuốc kháng sinh: Nếu viêm trợt hang vị do nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh để diệt khuẩn. Các thuốc thường dùng gồm Amoxicillin, Clarithromycin và Metronidazole.
Thuốc giảm tiết acid dạ dày: Ngoài PPI, thuốc kháng histamine H2 như Ranitidine và Famotidine cũng có tác dụng giảm acid dạ dày, giúp làm dịu niêm mạc dạ dày và giảm triệu chứng khó chịu.
Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Thuốc như Sucralfate và Misoprostol giúp tạo lớp bảo vệ cho niêm mạc dạ dày, hỗ trợ quá trình phục hồi và làm giảm viêm. Chúng giúp niêm mạc dạ dày không bị tác động bởi acid hoặc các yếu tố kích thích khác.

Điều trị bằng thuốc Tây y cần được theo dõi và điều chỉnh phù hợp tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân.

Phương pháp điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, một số biện pháp không dùng thuốc cũng có thể hỗ trợ trong việc điều trị viêm trợt hang vị:

Thay đổi chế độ ăn uống: Người bệnh cần tránh các thực phẩm có tính acid mạnh, gia vị cay, đồ uống có cồn và caffein. Thay vào đó, nên ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa, ít gây kích ứng cho dạ dày như cháo, súp, hoặc các món ăn mềm, nhẹ.
Giảm căng thẳng: Việc giảm căng thẳng và lo âu giúp giảm tình trạng tiết acid dạ dày và giảm bớt các triệu chứng của viêm trợt hang vị. Yoga, thiền hoặc các phương pháp thư giãn giúp giảm mức độ căng thẳng và tạo ra môi trường thuận lợi cho quá trình hồi phục.
Duy trì thói quen ăn uống điều độ: Ăn đủ bữa, không ăn quá muộn hoặc để bụng đói lâu, tránh ăn quá no trong mỗi bữa sẽ giúp dạ dày hoạt động hiệu quả hơn và giảm bớt nguy cơ viêm trợt tái phát.
Kiểm soát cân nặng: Thừa cân có thể tăng áp lực lên dạ dày và làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề tiêu hóa, trong đó có viêm trợt hang vị. Việc duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm bớt áp lực lên dạ dày và hỗ trợ quá trình điều trị.

Những phương pháp không dùng thuốc này sẽ kết hợp cùng với thuốc Tây y để tăng hiệu quả điều trị và giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục.

Phẫu thuật trong trường hợp nặng

Trong một số trường hợp, nếu viêm trợt hang vị đã dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như thủng dạ dày hoặc xuất huyết không thể kiểm soát, phẫu thuật có thể là cần thiết. Mục đích của phẫu thuật là loại bỏ các tổn thương nghiêm trọng, ngừng chảy máu hoặc sửa chữa các lỗ thủng trong dạ dày. Tuy nhiên, phẫu thuật chỉ được chỉ định khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả hoặc khi bệnh trở nên nguy hiểm.

Các bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định phẫu thuật sau khi đánh giá kỹ lưỡng tình trạng bệnh nhân và các yếu tố liên quan. Phẫu thuật là một lựa chọn cuối cùng và thường được thực hiện khi mọi biện pháp bảo tồn không đạt được kết quả mong muốn.

Lời kết về phương pháp điều trị viêm trợt hang vị

Viêm trợt hang vị là một bệnh lý có thể được điều trị hiệu quả nếu phát hiện và can thiệp kịp thời. Các phương pháp điều trị bao gồm sử dụng thuốc Tây y, thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt, cùng với việc điều trị các yếu tố gây bệnh như nhiễm khuẩn Helicobacter pylori. Để điều trị thành công, người bệnh cần sự kết hợp giữa các biện pháp y tế và thay đổi thói quen sống. Việc tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa và tuân thủ phác đồ điều trị sẽ giúp giảm thiểu rủi ro biến chứng và giúp dạ dày phục hồi nhanh chóng.

Nguồn: Soytethainguyen