Viêm Họng Cấp: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị

Viêm họng cấp là một bệnh lý thường gặp do vi khuẩn hoặc virus tấn công, gây sưng viêm và đau rát ở vùng họng. Tình trạng này có thể xuất hiện đột ngột và kéo dài từ vài ngày đến một tuần, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Những triệu chứng điển hình bao gồm đau họng, khó nuốt, sốt cao và ho khan. Việc nhận diện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để tránh biến chứng và phục hồi nhanh chóng.

Định nghĩa viêm họng cấp

Viêm họng cấp là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở vùng họng do sự tấn công của vi khuẩn hoặc virus, gây ra các cơn đau, rát họng và khó chịu. Bệnh này thường xuất hiện đột ngột và có thể kéo dài trong vài ngày. Viêm họng cấp có thể xuất hiện dưới dạng một căn bệnh độc lập hoặc là một triệu chứng đi kèm của các bệnh lý hô hấp khác như cảm cúm, sốt siêu vi hoặc bệnh cúm. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống do các triệu chứng gây khó chịu.

Mặc dù viêm họng cấp có thể tự khỏi trong một số trường hợp nhẹ, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như viêm amidan, viêm thanh quản, hoặc thậm chí nhiễm trùng toàn thân. Vì vậy, việc nhận diện và điều trị sớm bệnh lý này là vô cùng quan trọng.

Triệu chứng của viêm họng cấp

Khi bị viêm họng cấp, cơ thể sẽ xuất hiện một số triệu chứng điển hình mà bạn có thể nhận ra. Những triệu chứng này có thể xuất hiện đột ngột và gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày:

• Đau họng: Cảm giác đau rát, khô cổ họng là triệu chứng chính của bệnh. Cơn đau có thể tăng lên khi nuốt hoặc nói chuyện.
• Khó nuốt: Họng sưng và viêm khiến việc nuốt thức ăn trở nên khó khăn.
• Sốt cao: Nhiều người bị viêm họng cấp sẽ bị sốt, có thể lên đến nhiệt độ cao từ ba mươi chín độ C trở lên.
• Ho khan: Ho thường xuyên mà không có đờm là một triệu chứng phổ biến của bệnh này, khiến cổ họng thêm khó chịu.
• Sưng hạch bạch huyết: Các hạch lympho ở cổ có thể bị sưng và đau khi bị viêm họng cấp.
• Mệt mỏi, suy nhược: Cảm giác cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng thường xuất hiện khi bị viêm họng cấp.

Việc theo dõi kỹ các triệu chứng này và đến cơ sở y tế kiểm tra nếu có dấu hiệu nặng hơn là rất quan trọng để tránh những biến chứng không mong muốn.

Nguyên nhân gây viêm họng cấp

Viêm họng cấp có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu do tác nhân vi sinh vật tấn công. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

• Virus: Các loại virus như virus cảm cúm, virus Epstein-Barr, virus hợp bào hô hấp (RSV) có thể gây viêm họng cấp, chiếm phần lớn trường hợp bệnh do yếu tố virus.
• Vi khuẩn: Viêm họng do vi khuẩn thường do vi khuẩn nhóm A liên cầu gây ra. Loại vi khuẩn này có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
• Tác nhân kích thích: Môi trường ô nhiễm, khói thuốc, hóa chất độc hại cũng có thể gây kích thích niêm mạc họng, dẫn đến viêm.
• Nhiễm trùng từ các cơ quan lân cận: Viêm xoang, viêm amidan hoặc viêm tai giữa có thể lây lan và gây viêm họng cấp.
• Yếu tố miễn dịch: Những người có hệ miễn dịch yếu, hoặc đang mắc các bệnh lý như HIV, tiểu đường có nguy cơ bị viêm họng cấp cao hơn.

Việc xác định đúng nguyên nhân giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả hơn.

Đối tượng dễ mắc viêm họng cấp

Viêm họng cấp có thể xảy ra ở bất kỳ ai, tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do đặc điểm sức khỏe hoặc môi trường sống. Những đối tượng dễ mắc viêm họng cấp bao gồm:

• Trẻ em: Hệ miễn dịch của trẻ em chưa phát triển hoàn thiện, khiến chúng dễ bị viêm họng cấp do nhiễm virus hoặc vi khuẩn.
• Người cao tuổi: Khi cơ thể lão hóa, hệ thống miễn dịch cũng yếu đi, khiến người già dễ mắc các bệnh hô hấp, trong đó có viêm họng cấp.
• Người sống trong môi trường ô nhiễm: Những người tiếp xúc lâu dài với môi trường không khí ô nhiễm, khói bụi, hóa chất có nguy cơ cao mắc bệnh viêm họng cấp.
• Nhân viên y tế và giáo viên: Do tiếp xúc với nhiều người trong công việc hàng ngày, nhóm này có khả năng cao bị nhiễm các tác nhân gây bệnh.
• Người có hệ miễn dịch yếu: Các bệnh nhân đang điều trị ung thư, HIV/AIDS hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch dễ mắc viêm họng cấp hơn.

Hiểu rõ nhóm đối tượng dễ mắc bệnh giúp trong việc phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

Biến chứng của viêm họng cấp

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm họng cấp có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là các biến chứng phổ biến mà người bệnh có thể gặp phải:

• Viêm amidan: Viêm họng cấp không được điều trị có thể dẫn đến viêm amidan, làm tăng mức độ đau và khó chịu ở họng.
• Viêm thanh quản: Khi viêm họng lan rộng, có thể gây viêm thanh quản, ảnh hưởng đến giọng nói và gây khó khăn trong việc nói chuyện.
• Nhiễm trùng tai: Viêm họng cấp có thể làm tắc nghẽn vòi nhĩ, dẫn đến nhiễm trùng tai giữa.
• Áp xe quanh amidan: Là tình trạng mủ tích tụ ở khu vực quanh amidan, gây đau dữ dội và cần phải can thiệp y tế.
• Viêm thận: Trong một số trường hợp, viêm họng do vi khuẩn nhóm A liên cầu có thể dẫn đến viêm thận cấp tính, ảnh hưởng đến chức năng lọc của thận.
• Sốt thấp khớp: Đây là một biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra sau viêm họng cấp do liên cầu khuẩn, ảnh hưởng đến các khớp và tim.

Nhận diện sớm và điều trị kịp thời là cách tốt nhất để tránh những biến chứng này.

Chẩn đoán viêm họng cấp

Chẩn đoán viêm họng cấp chủ yếu dựa vào thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm cần thiết. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thường được áp dụng:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng họng, xem xét các triệu chứng như đỏ họng, có mủ hay không, đồng thời kiểm tra các hạch bạch huyết ở cổ.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm này giúp xác định tình trạng nhiễm trùng, kiểm tra sự hiện diện của các tác nhân vi khuẩn hoặc virus.
• Xét nghiệm kháng nguyên nhanh: Được sử dụng để phát hiện nhanh vi khuẩn liên cầu nhóm A, giúp chẩn đoán chính xác bệnh.
• Cấy dịch họng: Dịch từ cổ họng có thể được lấy để cấy vi khuẩn, giúp xác định loại vi khuẩn gây bệnh, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp.
• Siêu âm hoặc chụp X-quang: Trong trường hợp có nghi ngờ về biến chứng như áp xe quanh amidan, bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm hoặc chụp X-quang để kiểm tra mức độ tổn thương.

Việc chẩn đoán chính xác giúp lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả và hạn chế các biến chứng phát sinh.

Khi nào cần gặp bác sĩ về viêm họng cấp

Viêm họng cấp thường tự khỏi trong nhiều trường hợp, nhưng có một số dấu hiệu cho thấy bạn cần tìm sự chăm sóc y tế để tránh các biến chứng. Dưới đây là những trường hợp bạn nên gặp bác sĩ:

• Sốt cao kéo dài: Nếu sốt không giảm sau vài ngày hoặc nhiệt độ cơ thể lên đến ba mươi chín độ C hoặc cao hơn, bạn nên đến bác sĩ ngay.
• Đau họng nghiêm trọng: Cảm giác đau họng mạnh mẽ đến mức ảnh hưởng đến việc nuốt, nói chuyện hoặc ăn uống là dấu hiệu cần chú ý.
• Khó thở hoặc khàn giọng: Nếu gặp phải tình trạng khó thở hoặc thay đổi giọng nói kéo dài, đây có thể là dấu hiệu của viêm thanh quản hoặc biến chứng khác.
• Sưng hạch bạch huyết: Nếu các hạch bạch huyết ở cổ sưng to và đau, điều này có thể cho thấy sự nhiễm trùng đang lan rộng.
• Xuất hiện các triệu chứng mới: Những triệu chứng như đau tai, đau bụng, hoặc phát ban có thể chỉ ra một bệnh lý nghiêm trọng hơn cần sự chăm sóc y tế.

Việc thăm khám bác sĩ kịp thời sẽ giúp bạn tránh được những biến chứng nguy hiểm và điều trị hiệu quả hơn.

Phòng ngừa viêm họng cấp

Mặc dù viêm họng cấp không thể hoàn toàn tránh được, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay với xà phòng và nước sạch là cách hiệu quả nhất để loại bỏ vi khuẩn và virus, giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
• Tránh tiếp xúc với người bị bệnh: Nếu có ai trong gia đình hoặc nơi làm việc bị viêm họng cấp, hạn chế tiếp xúc gần gũi để tránh lây nhiễm.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
• Giữ ấm cổ họng: Trong mùa lạnh, mặc ấm và bảo vệ cổ họng khỏi gió lạnh có thể giảm nguy cơ viêm họng.
• Không hút thuốc và tránh khói thuốc: Khói thuốc làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp, bao gồm viêm họng cấp.
• Sử dụng khẩu trang khi cần thiết: Khi bạn phải tiếp xúc với những người bị cảm cúm hoặc viêm họng, hãy sử dụng khẩu trang để bảo vệ bản thân khỏi sự lây nhiễm.

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa không chỉ giúp bạn giảm nguy cơ mắc viêm họng cấp mà còn bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Phương pháp điều trị viêm họng cấp

Viêm họng cấp có thể được điều trị hiệu quả qua nhiều phương pháp khác nhau. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính được áp dụng để giảm triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Điều trị bằng thuốc

Khi viêm họng cấp do vi khuẩn hoặc virus, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc để giảm triệu chứng và hỗ trợ phục hồi. Các loại thuốc thường dùng bao gồm:

• Kháng sinh: Trong trường hợp viêm họng cấp do vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A, kháng sinh là lựa chọn điều trị chính. Một số loại kháng sinh thường được chỉ định bao gồm Penicillin, Amoxicillin, hoặc Erythromycin. Penicillin là thuốc được sử dụng phổ biến và có hiệu quả cao trong việc tiêu diệt vi khuẩn liên cầu, giảm nguy cơ biến chứng.

• Thuốc giảm đau và hạ sốt: Để giảm đau họng và hạ sốt, bác sĩ có thể kê đơn các thuốc giảm đau như Paracetamol hoặc Ibuprofen. Các thuốc này giúp giảm các triệu chứng khó chịu như đau họng và sốt, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.

• Thuốc ho: Nếu triệu chứng ho khan kéo dài và gây khó chịu, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm ho. Một số thuốc ho phổ biến như Dextromethorphan hoặc Guaifenesin giúp giảm ho và làm dịu họng.

• Thuốc chống viêm: Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như Ibuprofen hoặc Diclofenac cũng có thể được sử dụng để giảm sưng viêm và giảm đau trong trường hợp viêm họng cấp nặng.

Điều trị bằng thuốc sẽ giúp kiểm soát các triệu chứng và điều trị nguyên nhân gây bệnh hiệu quả, đặc biệt là trong trường hợp viêm họng cấp do vi khuẩn.

Điều trị không dùng thuốc

Trong nhiều trường hợp, viêm họng cấp có thể được điều trị mà không cần dùng thuốc, đặc biệt khi bệnh nhẹ hoặc do virus gây ra. Một số phương pháp không dùng thuốc giúp hỗ trợ điều trị hiệu quả bao gồm:

• Dùng nước muối súc miệng: Súc miệng bằng nước muối ấm có tác dụng làm dịu họng, giảm viêm và đau rát. Đây là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng viêm họng cấp.

• Uống nhiều nước: Việc uống đủ nước giúp làm ẩm cổ họng và giảm cảm giác khô rát, đồng thời giúp cơ thể bù lại lượng nước mất do sốt. Nước ấm hoặc nước chanh mật ong là lựa chọn tốt cho người bị viêm họng cấp, giúp làm dịu cổ họng và giảm viêm.

• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Không khí khô có thể làm tăng cảm giác khó chịu khi bị viêm họng. Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng giúp duy trì độ ẩm cho không khí, giảm khô họng và làm dịu cơn đau.

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi là một yếu tố quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe khi bị viêm họng cấp. Cơ thể cần thời gian để phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch, giúp tiêu diệt vi khuẩn hoặc virus gây bệnh.

• Tránh các yếu tố kích thích: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn, hóa chất hay các yếu tố gây dị ứng sẽ giúp giảm viêm họng và cải thiện tình trạng bệnh nhanh chóng.

Các phương pháp điều trị không dùng thuốc này có thể giúp giảm bớt sự khó chịu và hỗ trợ quá trình điều trị, đặc biệt trong trường hợp viêm họng cấp do virus.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng có nhiều phương pháp để điều trị viêm họng cấp, chủ yếu sử dụng các thảo dược và bài thuốc tự nhiên nhằm tăng cường sức đề kháng và làm dịu các triệu chứng viêm họng. Một số phương pháp điều trị bằng y học cổ truyền bao gồm:

• Bài thuốc từ cam thảo: Cam thảo có tính thanh nhiệt, giải độc, giúp làm dịu cổ họng và giảm viêm. Có thể sắc nước cam thảo với một số thảo dược khác như bạc hà, gừng tươi để uống hàng ngày.

• Sử dụng gừng: Gừng là một thảo dược có tác dụng chống viêm và làm ấm cơ thể. Bạn có thể pha trà gừng với mật ong để giảm đau họng và làm dịu cảm giác khó chịu.

• Bài thuốc từ cúc hoa: Cúc hoa có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và giảm viêm. Uống nước cúc hoa sẽ giúp làm dịu cổ họng và giảm sưng viêm hiệu quả.

• Sử dụng tỏi: Tỏi có tính kháng viêm mạnh, giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Nhai tỏi sống hoặc sử dụng tỏi trong các món ăn sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ điều trị viêm họng cấp.

Y học cổ truyền tập trung vào việc làm dịu triệu chứng và cải thiện hệ miễn dịch, giúp cơ thể tự phục hồi nhanh chóng mà không cần dùng đến thuốc Tây.

Viêm họng cấp có thể được điều trị hiệu quả bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dù là phương pháp Tây y, điều trị không dùng thuốc hay y học cổ truyền, việc nhận diện đúng bệnh và điều trị kịp thời sẽ giúp giảm thiểu các biến chứng và mang lại hiệu quả nhanh chóng. Với những biện pháp điều trị này, bệnh nhân có thể cảm thấy dễ chịu hơn và phục hồi sức khỏe một cách nhanh chóng.

Nguồn: Soytethainguyen