Bệnh á sừng ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Bệnh á sừng ở trẻ em là tình trạng viêm da mạn tính, gây ngứa, đỏ và bong tróc da, thường xuất hiện ở tay, chân hoặc khu vực gấp khớp. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn khiến trẻ cảm thấy khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Á sừng có thể dễ dàng nhận diện qua các dấu hiệu như da khô, nứt nẻ, đặc biệt là vào mùa lạnh. Việc điều trị bệnh á sừng cần kết hợp giữa các biện pháp chăm sóc da hàng ngày và điều trị y tế để giảm triệu chứng và ngăn ngừa tái phát.

Định nghĩa và phân loại bệnh á sừng ở trẻ em

Bệnh á sừng ở trẻ em là một dạng bệnh viêm da mạn tính, gây khô, bong tróc và nứt nẻ da. Đây là một bệnh lý khá phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là vào mùa đông hoặc khi thời tiết thay đổi. Á sừng thường xuất hiện ở những vùng da nhạy cảm như lòng bàn tay, lòng bàn chân, hoặc khu vực gấp khớp. Đặc điểm của bệnh là da bị khô, có vảy, đỏ và ngứa ngáy.

Bệnh á sừng có thể được phân loại theo mức độ nghiêm trọng và thời gian xuất hiện của triệu chứng. Trong trường hợp nhẹ, các triệu chứng có thể chỉ biểu hiện một cách tạm thời và dễ điều trị. Tuy nhiên, ở những trường hợp nghiêm trọng hơn, bệnh có thể kéo dài, ảnh hưởng đến sự phát triển và sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Bệnh này có thể tái phát nhiều lần nếu không được kiểm soát đúng cách, đặc biệt khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích như thay đổi thời tiết, dị ứng hoặc các yếu tố từ môi trường.

Triệu chứng của bệnh á sừng ở trẻ em

Triệu chứng của bệnh á sừng thường bắt đầu với cảm giác ngứa ngáy, sau đó là sự xuất hiện của những vảy da dày và khô, đặc biệt là ở các vùng da dễ bị tổn thương. Trẻ em bị á sừng thường có các vùng da bị đỏ, sưng và bong tróc vảy, có thể kèm theo hiện tượng da nứt nẻ. Những vết nứt này có thể gây đau đớn và khiến trẻ khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày.

Da của trẻ bị á sừng có thể xuất hiện các vùng viêm đỏ, nhất là ở những khu vực tiếp xúc với quần áo, giày dép hoặc các yếu tố kích thích khác. Tình trạng này có thể kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của trẻ, khiến trẻ cảm thấy bứt rứt, lo lắng. Một số trẻ còn có thể gặp phải tình trạng nhiễm khuẩn thứ phát do việc gãi ngứa gây tổn thương da, làm tăng nguy cơ bội nhiễm.

Bệnh á sừng còn có thể gây khô da mãn tính, dẫn đến tình trạng da dễ bị tổn thương và khó phục hồi, đặc biệt là khi không có chế độ chăm sóc và điều trị thích hợp.

Nguyên nhân gây bệnh á sừng ở trẻ em

Bệnh á sừng ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm yếu tố di truyền, môi trường, và các yếu tố kích thích bên ngoài. Cụ thể:

• Yếu tố di truyền: Một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ em dễ mắc bệnh á sừng là do di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc các bệnh về da như viêm da cơ địa, dị ứng, hoặc bệnh á sừng, nguy cơ trẻ mắc bệnh sẽ cao hơn.

• Tình trạng da khô: Da khô do thiếu độ ẩm là yếu tố thuận lợi gây ra bệnh á sừng. Khi da không được cấp đủ nước, sẽ dễ bị nứt nẻ, bong tróc và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

• Tiếp xúc với yếu tố kích thích: Các yếu tố môi trường như thời tiết lạnh, khô, hoặc các sản phẩm tẩy rửa có chứa hóa chất mạnh có thể kích thích và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh á sừng.

• Dị ứng và nhiễm khuẩn: Dị ứng với thực phẩm, bụi bẩn, hoặc các tác nhân khác có thể khiến da của trẻ bị viêm và dễ bị tổn thương. Ngoài ra, nhiễm khuẩn do gãi hoặc viêm da cũng làm tăng nguy cơ tái phát bệnh.

• Sự thay đổi hormone: Hormone trong cơ thể có thể thay đổi theo độ tuổi của trẻ, đặc biệt là khi trẻ lớn lên. Sự thay đổi này có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng của da, gây ra tình trạng á sừng.

Đối tượng dễ mắc bệnh á sừng ở trẻ em

Bệnh á sừng không phân biệt giới tính và độ tuổi, tuy nhiên, một số nhóm trẻ em có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những nhóm khác. Những đối tượng này bao gồm:

• Trẻ có tiền sử gia đình mắc bệnh da liễu: Trẻ em có bố mẹ hoặc người thân bị các bệnh liên quan đến da như viêm da cơ địa hoặc dị ứng có nguy cơ cao mắc bệnh á sừng.

• Trẻ em có làn da khô hoặc dễ bị kích ứng: Trẻ có làn da khô hoặc những trẻ dễ bị viêm da, nổi mẩn khi tiếp xúc với các yếu tố môi trường, chất tẩy rửa hoặc các sản phẩm hóa mỹ phẩm thường xuyên.

• Trẻ em sống trong môi trường khô lạnh: Môi trường khô hanh, đặc biệt là vào mùa đông, dễ làm mất độ ẩm của da, tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh á sừng phát triển.

• Trẻ có hệ miễn dịch yếu: Những trẻ có hệ miễn dịch suy giảm do các bệnh lý hoặc do sử dụng thuốc có thể dễ mắc bệnh á sừng hơn.

• Trẻ dưới ba tuổi: Đây là độ tuổi mà hệ miễn dịch và da của trẻ còn khá non nớt, dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài và dễ bị tổn thương, từ đó tạo điều kiện cho bệnh phát triển.

Biến chứng của bệnh á sừng ở trẻ em

Bệnh á sừng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Các biến chứng này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng sống của trẻ. Dưới đây là những biến chứng phổ biến của bệnh á sừng:

• Nhiễm khuẩn thứ phát: Khi trẻ gãi hoặc cọ xát vào các vùng da bị tổn thương, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập, gây ra nhiễm trùng da. Các vết thương do gãi có thể dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn như viêm mô tế bào, nhiễm trùng nang lông hoặc thậm chí nhiễm trùng huyết.

• Vết thương lâu lành: Da của trẻ khi bị á sừng sẽ rất khô và dễ bị nứt nẻ. Những vết nứt này có thể gây đau đớn và lâu lành, làm tăng nguy cơ bị viêm nhiễm và để lại sẹo.

• Ảnh hưởng đến chất lượng sống: Trẻ em bị á sừng thường xuyên cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu, điều này có thể ảnh hưởng đến việc học tập, vui chơi và giấc ngủ. Ngứa nhiều khiến trẻ gãi mạnh, làm tổn thương da và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.

• Sự phát triển của các bệnh lý da liễu khác: Khi bị á sừng kéo dài, da của trẻ có thể trở nên nhạy cảm hơn với các tác nhân gây bệnh khác như viêm da dị ứng, eczema hoặc các vấn đề da liễu khác.

• Tác động tâm lý: Những vết thương da lộ ra ngoài và tình trạng ngứa kéo dài có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, khiến trẻ tự ti, lo âu và có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe tâm thần.

Chẩn đoán bệnh á sừng ở trẻ em

Chẩn đoán bệnh á sừng ở trẻ em chủ yếu dựa trên các dấu hiệu lâm sàng và quá trình thăm khám của bác sĩ. Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ xem xét các yếu tố sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ quan sát các triệu chứng ngoài da của trẻ như vùng da bị đỏ, khô, bong tróc, có vảy hoặc nứt nẻ. Việc xác định vị trí và mức độ tổn thương da sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác.

• Tiền sử bệnh lý: Bác sĩ cũng sẽ tìm hiểu về tiền sử bệnh lý của trẻ và gia đình, bao gồm các bệnh lý dị ứng hoặc các bệnh viêm da mạn tính. Điều này giúp xác định các yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh.

• Xét nghiệm da: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm da để loại trừ các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự, như eczema hay viêm da dị ứng. Xét nghiệm này cũng giúp xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm da.

• Kiểm tra dị ứng: Nếu bác sĩ nghi ngờ bệnh á sừng có liên quan đến dị ứng, họ có thể yêu cầu làm các xét nghiệm dị ứng (test dị ứng) để tìm ra các tác nhân gây kích ứng da.

• Chẩn đoán phân biệt: Các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự như bệnh á sừng cũng cần được loại trừ trong quá trình chẩn đoán, chẳng hạn như bệnh vảy nến, viêm da cơ địa, hoặc các bệnh lý nhiễm khuẩn.

Chẩn đoán bệnh á sừng ở trẻ em thường không quá khó khăn nếu bác sĩ có kinh nghiệm và dựa vào đầy đủ thông tin lâm sàng. Tuy nhiên, đôi khi cần kết hợp nhiều phương pháp kiểm tra để đảm bảo tính chính xác.

Khi nào cần gặp bác sĩ về bệnh á sừng ở trẻ em

Bệnh á sừng có thể được kiểm soát hiệu quả nếu phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hoặc tái phát nhiều lần, cần sự can thiệp của bác sĩ chuyên khoa. Dưới đây là những tình huống khi cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ:

• Triệu chứng không cải thiện hoặc ngày càng nặng hơn: Nếu các triệu chứng của bệnh á sừng như ngứa ngáy, khô da, bong tróc không cải thiện sau một thời gian điều trị tại nhà, hoặc trở nên trầm trọng hơn, bác sĩ sẽ là người giúp đánh giá lại tình trạng và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

• Da bị nhiễm khuẩn hoặc có dấu hiệu viêm nhiễm: Khi trẻ có vết nứt sâu, da bị đỏ sậm hoặc có mủ, đó có thể là dấu hiệu của nhiễm khuẩn. Trong trường hợp này, bác sĩ cần kiểm tra và có thể chỉ định điều trị bằng thuốc kháng sinh để ngăn ngừa biến chứng.

• Tình trạng ngứa quá mức hoặc mất ngủ: Nếu ngứa ngáy trở nên không kiểm soát được, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày của trẻ, đó là lúc cần gặp bác sĩ để được hướng dẫn sử dụng các loại thuốc bôi hoặc phương pháp điều trị giảm ngứa hiệu quả.

• Da xuất hiện vết loét, mụn nước hoặc có dấu hiệu bội nhiễm: Nếu trẻ có dấu hiệu của các vết loét sâu, mụn nước hoặc dấu hiệu nhiễm trùng (như sưng, nóng, đỏ), bác sĩ sẽ cần phải can thiệp ngay để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

• Có dấu hiệu của các bệnh lý liên quan đến á sừng: Nếu bác sĩ nghi ngờ bệnh á sừng có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý khác, như viêm da cơ địa, eczema hoặc các vấn đề về miễn dịch, việc gặp bác sĩ sẽ giúp xác định nguyên nhân và có phương án điều trị phù hợp.

Phòng ngừa bệnh á sừng ở trẻ em

Việc phòng ngừa bệnh á sừng ở trẻ em chủ yếu dựa vào việc chăm sóc da đúng cách và giảm thiểu các yếu tố kích thích. Sau đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh:

• Dưỡng ẩm cho da hàng ngày: Da khô là yếu tố chủ yếu gây ra bệnh á sừng. Vì vậy, việc bôi kem dưỡng ẩm cho trẻ thường xuyên, đặc biệt là sau khi tắm, sẽ giúp duy trì độ ẩm cần thiết cho da và giảm thiểu tình trạng bong tróc, nứt nẻ.

• Chọn lựa sản phẩm chăm sóc da phù hợp: Sử dụng các sản phẩm tắm và chăm sóc da dành riêng cho trẻ em, không chứa hóa chất hay phẩm màu mạnh, sẽ giúp bảo vệ da khỏi sự kích ứng. Các sản phẩm chứa thành phần dịu nhẹ, như dầu ô liu hoặc bơ shea, sẽ giúp cung cấp độ ẩm và làm mềm da hiệu quả.

• Tránh tiếp xúc với các yếu tố kích thích: Trẻ bị á sừng cần tránh tiếp xúc với các yếu tố có thể làm bệnh trở nên trầm trọng hơn như nước nóng, hóa chất tẩy rửa mạnh, hoặc thời tiết quá khô hanh. Việc mặc quần áo vừa vặn, thoải mái và tránh các loại vải thô ráp cũng là cách giúp bảo vệ làn da của trẻ.

• Giữ môi trường sống thoáng mát, sạch sẽ: Môi trường sống cũng ảnh hưởng lớn đến tình trạng da của trẻ. Việc giữ cho không gian sống của trẻ luôn sạch sẽ, thoáng đãng và độ ẩm không quá thấp sẽ giúp giảm thiểu tình trạng khô da và phòng ngừa bệnh á sừng tái phát.

• Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý: Một chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là những thực phẩm giàu vitamin A, C và E sẽ giúp cải thiện sức khỏe da, làm tăng khả năng phục hồi của da và giảm nguy cơ bị bệnh á sừng.

• Điều trị dị ứng và các vấn đề sức khỏe kịp thời: Nếu trẻ có tiền sử dị ứng hoặc các vấn đề liên quan đến hệ miễn dịch, cần điều trị triệt để các bệnh lý này để giảm nguy cơ bùng phát bệnh á sừng. Việc theo dõi và điều trị các bệnh dị ứng cũng giúp phòng ngừa bệnh tái phát.

Phương pháp điều trị bệnh á sừng ở trẻ em

Điều trị bệnh á sừng ở trẻ em cần phải kết hợp nhiều phương pháp để giảm nhẹ triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát. Các phương pháp điều trị bao gồm chăm sóc da tại nhà, sử dụng thuốc Tây y và phương pháp điều trị hỗ trợ từ Đông y. Dưới đây là các phương pháp điều trị chi tiết cho bệnh á sừng ở trẻ em:

Chăm sóc da tại nhà

Chăm sóc da đúng cách là một phần quan trọng trong việc điều trị bệnh á sừng ở trẻ em. Việc duy trì độ ẩm và bảo vệ da khỏi các tác nhân gây kích ứng sẽ giúp làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát.

• Dưỡng ẩm thường xuyên: Việc sử dụng các loại kem dưỡng ẩm có chứa thành phần như ceramide, glycerin hoặc dầu tự nhiên sẽ giúp bổ sung độ ẩm cho da, giảm tình trạng khô và bong tróc. Các loại kem này nên được bôi lên vùng da bị tổn thương ngay sau khi tắm để đạt hiệu quả cao nhất.

• Tắm bằng nước ấm, không tắm nước nóng: Trẻ bị á sừng không nên tắm nước nóng vì có thể làm da thêm khô. Nước ấm và việc sử dụng sữa tắm dịu nhẹ là giải pháp tốt nhất để bảo vệ da. Sau khi tắm xong, trẻ cần được lau khô nhẹ nhàng và bôi kem dưỡng ẩm ngay lập tức.

• Tránh tiếp xúc với các chất gây kích ứng: Các sản phẩm tẩy rửa có hóa chất mạnh, xà phòng khô hoặc vải thô ráp có thể làm tổn thương da trẻ. Vì vậy, việc sử dụng các sản phẩm có thành phần nhẹ nhàng, không chứa hương liệu hoặc phẩm màu sẽ giảm thiểu tình trạng kích ứng.

Thuốc Tây y điều trị bệnh á sừng

Trong những trường hợp bệnh á sừng ở trẻ em trở nên nghiêm trọng hoặc không cải thiện với phương pháp chăm sóc tại nhà, bác sĩ có thể chỉ định thuốc Tây y để điều trị. Các loại thuốc này sẽ giúp giảm ngứa, viêm và kiểm soát tình trạng da khô, nứt nẻ.

• Thuốc bôi chứa corticosteroid: Thuốc bôi steroid là một trong những loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị bệnh á sừng, giúp giảm viêm, sưng và ngứa. Một số loại thuốc bôi phổ biến bao gồm hydrocortisone (loại nhẹ), betamethasone hoặc clobetasol (loại mạnh hơn). Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc steroid cần phải theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ như mỏng da hay viêm da do lạm dụng.

• Thuốc bôi chứa tacrolimus hoặc pimecrolimus: Đây là các thuốc không steroid, thường được chỉ định khi bệnh á sừng không đáp ứng tốt với thuốc corticosteroid. Tacrolimus và pimecrolimus giúp giảm viêm và ngứa mà không có tác dụng phụ giống steroid, rất hữu ích trong việc điều trị bệnh á sừng kéo dài.

• Thuốc kháng histamine: Để giảm ngứa, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng histamine như cetirizine, loratadine, hoặc fexofenadine. Các loại thuốc này giúp giảm ngứa hiệu quả, đồng thời giúp trẻ ngủ ngon hơn vào ban đêm.

• Thuốc kháng sinh: Trong trường hợp trẻ bị nhiễm khuẩn do việc gãi hoặc tổn thương da, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh như cephalexin hoặc clindamycin để điều trị nhiễm khuẩn và ngăn ngừa tình trạng bội nhiễm.

Phương pháp điều trị hỗ trợ từ Đông y

Bên cạnh thuốc Tây y, một số phương pháp điều trị từ Đông y cũng có thể giúp hỗ trợ điều trị bệnh á sừng ở trẻ em. Những phương pháp này tập trung vào việc cân bằng cơ thể và tăng cường sức đề kháng, giúp da phục hồi tự nhiên.

• Sử dụng các bài thuốc thảo dược: Trong Đông y, các loại thảo dược như kim ngân hoa, đơn bì, sài hồ thường được sử dụng để giảm viêm, mẩn ngứa và làm mát cơ thể. Những thảo dược này có thể được sắc uống hoặc dùng để tắm nhằm hỗ trợ điều trị bệnh á sừng.

• Châm cứu và xoa bóp: Một số nghiên cứu cho thấy phương pháp châm cứu kết hợp với xoa bóp có thể giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm viêm và giúp da tái tạo tốt hơn. Tuy nhiên, phương pháp này cần phải thực hiện bởi các chuyên gia Đông y có kinh nghiệm.

Điều trị bệnh á sừng trong trường hợp nặng

Khi bệnh á sừng trở nên nghiêm trọng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường, bác sĩ có thể chỉ định các liệu pháp điều trị mạnh mẽ hơn. Điều trị bằng ánh sáng UV hoặc thuốc uống có thể được áp dụng trong các trường hợp này.

• Điều trị bằng ánh sáng UV: Phương pháp chiếu ánh sáng cực tím (UV) là một liệu pháp hiệu quả đối với bệnh á sừng nghiêm trọng. Liệu pháp này giúp giảm viêm, làm mềm da và ngăn ngừa tình trạng tái phát.

• Thuốc uống: Trong những trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc uống như methotrexate hoặc cyclosporine để giảm viêm toàn thân và giúp kiểm soát tình trạng bệnh. Tuy nhiên, các thuốc này cần phải được sử dụng dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ do có thể gây ra các tác dụng phụ.

Bệnh á sừng ở trẻ em có thể được điều trị hiệu quả nếu có sự kết hợp giữa các phương pháp chăm sóc da tại nhà, thuốc Tây y và các biện pháp hỗ trợ từ Đông y. Việc điều trị kịp thời và đúng cách sẽ giúp giảm nhẹ các triệu chứng và cải thiện chất lượng sống của trẻ.

Nguồn: Soytethainguyen