Y TẾ THÁI NGUYÊN
Mất ngủ là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến ở người già, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể. Việc tìm kiếm phương pháp điều trị hiệu quả là rất quan trọng để giúp người cao tuổi có giấc ngủ ngon hơn và cải thiện tâm trạng. Trong số nhiều phương pháp điều trị, thuốc trị mất ngủ đã trở thành một lựa chọn phổ biến. Tuy nhiên, việc lựa chọn và sử dụng thuốc cần được thực hiện cẩn thận để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu những loại thuốc trị mất ngủ cho người già, công dụng và lưu ý khi sử dụng chúng.
Khi nào người già cần dùng thuốc trị mất ngủ?
Mất ngủ là một vấn đề phổ biến ở người già, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng cần dùng thuốc trị mất ngủ. Dưới đây là một số tình huống mà người già có thể cần xem xét việc sử dụng thuốc điều trị mất ngủ:
- Mất ngủ kéo dài: Khi tình trạng mất ngủ diễn ra liên tục trong một khoảng thời gian dài (thường từ 3 tháng trở lên) và ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần, người già nên cân nhắc sử dụng thuốc. Mất ngủ kéo dài có thể dẫn đến mệt mỏi, lo âu và suy giảm chức năng nhận thức.
- Khó khăn trong việc ngủ hoặc duy trì giấc ngủ: Nếu người già gặp khó khăn trong việc bắt đầu giấc ngủ hoặc thức dậy giữa đêm mà không thể quay lại ngủ. Việc sử dụng thuốc trị mất ngủ có thể giúp cải thiện tình trạng này.
- Gây ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày: Khi mất ngủ làm giảm khả năng tập trung, ghi nhớ hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày. Lúc này sử dụng thuốc có thể là một giải pháp cần thiết để cải thiện tình trạng ngủ và sức khỏe tổng thể.
- Tác động tiêu cực đến tâm lý: Nếu mất ngủ dẫn đến tình trạng lo âu, trầm cảm hoặc các vấn đề tâm lý khác, thuốc trị mất ngủ có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm bớt các triệu chứng tâm lý.
- Đã thử các biện pháp không dùng thuốc mà không hiệu quả: Người già có thể đã thử các biện pháp cải thiện giấc ngủ không dùng thuốc. Chẳng hạn như thay đổi lối sống, tạo thói quen ngủ tốt hơn nhưng không thấy cải thiện. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể đề xuất thuốc trị mất ngủ cho người già như một giải pháp tạm thời.
- Có bệnh lý đi kèm: Nếu người già có các bệnh lý như đau mãn tính, bệnh tim mạch hoặc các rối loạn tâm thần, việc sử dụng thuốc trị mất ngủ có thể cần thiết để giúp họ có giấc ngủ ngon và phục hồi sức khỏe.
6 loại thuốc trị mất ngủ cho người già tốt nhất
Dưới đây là danh sách top 6 loại thuốc trị mất ngủ cho người già được nhiều người sử dụng nhất hiện nay mà bạn có thể tham khảo.
Thuốc Melatonin
Melatonin là được biết đến là một hormone tự nhiên, được sản xuất bởi tuyến tùng trong não và có vai trò điều hòa chu kỳ giấc ngủ – thức. Khi về già, việc sản xuất melatonin của cơ thể giảm dần, dẫn đến rối loạn giấc ngủ và mất ngủ. Bổ sung Melatonin được xem là một phương pháp an toàn và hiệu quả để cải thiện giấc ngủ cho người cao tuổi.
Ưu điểm của Melatonin:
- An toàn và ít tác dụng phụ: So với các loại thuốc ngủ khác, Melatonin ít gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt là ở người già.
- Không gây phụ thuộc: Melatonin không gây nghiện hay phụ thuộc thuốc, người dùng có thể ngừng sử dụng mà không gặp phải các triệu chứng cai nghiện.
- Tác dụng tự nhiên: Melatonin bổ sung hormone tự nhiên của cơ thể, giúp điều hòa giấc ngủ một cách nhẹ nhàng.
- Cải thiện chất lượng giấc ngủ: Melatonin giúp người già dễ đi vào giấc ngủ, ngủ sâu giấc hơn và ít thức giấc trong đêm.
Thuốc trị mất ngủ Zolpidem (Ambien)
Zolpidem (tên thương mại phổ biến là Ambien) là một loại thuốc thuộc nhóm thuốc không phải Benzodiazepine (thuốc ngủ Z), thường được sử dụng để điều trị ngắn hạn chứng mất ngủ ở người lớn. Thuốc trị mất ngủ cho người già này hoạt động bằng cách tác động lên não bộ, làm chậm hoạt động của hệ thần kinh trung ương, từ đó giúp người bệnh dễ dàng đi vào giấc ngủ.
Ưu điểm của Zolpidem:
- Tác dụng nhanh: Zolpidem giúp người bệnh nhanh chóng đi vào giấc ngủ, thường trong vòng 15 – 30 phút sau khi uống.
- Thời gian tác dụng ngắn: Thuốc được đào thải khỏi cơ thể tương đối nhanh, giúp giảm thiểu tình trạng buồn ngủ vào ban ngày.
- Ít gây tác dụng phụ hơn so với nhóm Benzodiazepine: Tuy nhiên, Zolpidem vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn ngủ ban ngày, chóng mặt mất phối hợp, đau đầu, rối loạn tiêu hóa, thay đổi tâm trạng,…
Chữa mất ngủ cho người lớn tuổi với thuốc Eszopiclone (Lunesta)
Eszopiclone (tên thương mại Lunesta) là một loại thuốc thuộc nhóm thuốc không phải benzodiazepine, thường được gọi là “thuốc ngủ Z”. Eszopiclone được sử dụng để điều trị chứng mất ngủ ở người lớn. Thuốc hoạt động bằng cách tác động lên não nhằm giúp người bệnh dễ dàng đi vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn.
Ưu điểm:
- Điều trị ngắn hạn chứng mất ngủ: Eszopiclone được chỉ định để điều trị ngắn hạn (thường là 7 – 10 ngày) các triệu chứng mất ngủ. Bao gồm khó đi vào giấc ngủ, thức giấc nhiều lần trong đêm, và thức dậy quá sớm.
- Tác dụng nhanh: Eszopiclone giúp người bệnh nhanh chóng đi vào giấc ngủ (trong vòng khoảng 30 phút).
- Ít gây tác dụng phụ hơn so với nhóm benzodiazepine: Việc sử dụng Eszopiclone có thể gây ra một số tác dụng phụ nhất định nhưng không quá nghiêm trọng.
Temazepam (Restoril) trị mất ngủ
Temazepam (Restoril) là một loại thuốc thuộc nhóm benzodiazepine, thường được sử dụng để điều trị chứng mất ngủ ở người lớn tuổi. Thuốc có tác dụng an thần, gây ngủ, giúp người bệnh dễ đi vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn.
Temazepam hoạt động bằng cách tác động lên hệ thần kinh trung ương, làm tăng hoạt động của GABA, một chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng ức chế hoạt động của não. Điều này giúp làm dịu não bộ, giảm lo âu và căng thẳng, giúp người già dễ ngủ.
Ưu điểm của Temazepam:
- Hiệu quả: Temazepam có hiệu quả trong việc điều trị mất ngủ ngắn hạn, giúp người bệnh nhanh chóng đi vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn.
- Tác dụng nhanh: Thuốc có tác dụng nhanh, thường bắt đầu có tác dụng trong vòng 30 phút sau khi uống.
- Ít gây tác dụng phụ: So với một số loại thuốc ngủ khác, Temazepam ít gây tác dụng phụ hơn.
Thuốc trị mất ngủ cho người già Doxepin (Silenor)
Doxepin (Silenor) là một loại thuốc được sử dụng để điều trị chứng mất ngủ, đặc biệt là khó duy trì giấc ngủ ở người lớn tuổi. Thuốc thuộc nhóm thuốc chống trầm cảm ba vòng, nhưng với liều lượng thấp được sử dụng trong Silenor. Doxepin (Silenor) chủ yếu hoạt động như một chất hỗ trợ giấc ngủ.
Ưu điểm của Doxepin (Silenor) cho người già:
- Cải thiện chất lượng giấc ngủ: Doxepin giúp người già dễ đi vào giấc ngủ hơn và ngủ ngon hơn, giảm số lần thức giấc trong đêm.
- Liều lượng thấp, ít tác dụng phụ: Silenor sử dụng liều lượng doxepin thấp hơn so với khi điều trị trầm cảm, giúp giảm thiểu nguy cơ tác dụng phụ.
- Không gây lệ thuộc: Doxepin không gây nghiện hoặc lệ thuộc như một số loại thuốc ngủ khác.
- Cải thiện tâm trạng: Thuốc trị mất ngủ cho người già này có thể giúp cải thiện tâm trạng và giảm lo âu, những yếu tố thường góp phần gây mất ngủ ở người lớn tuổi.
Thuốc Diphenhydramine (Benadryl) trị mất ngủ
Diphenhydramine (thường được biết đến với tên thương mại là Benadryl) là một loại thuốc kháng histamin có tác dụng phụ gây buồn ngủ. Vì vậy đôi khi Diphenhydramine được sử dụng để điều trị chứng mất ngủ ở người già. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng Diphenhydramine không phải là thuốc điều trị mất ngủ được chỉ định chính thức cho người cao tuổi và chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn, theo chỉ định của bác sĩ.
Ưu điểm của Diphenhydramine:
- Khả năng tiếp cận: Thuốc Diphenhydramine không kê đơn, dễ dàng mua được ở các hiệu thuốc.
- Giá cả phải chăng: So với các loại thuốc ngủ khác, Diphenhydramine có giá thành tương đối rẻ.
- Tác dụng nhanh: Thuốc Diphenhydramine thường có tác dụng gây buồn ngủ trong vòng 30 phút.
Lưu ý khi dùng thuốc trị mất ngủ cho người già
Việc sử dụng thuốc ngủ ở người cao tuổi cần đặc biệt thận trọng vì cơ thể người già thường nhạy cảm với thuốc hơn và dễ gặp tác dụng phụ. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi dùng thuốc trị mất ngủ cho người già:
- Không tự ý mua và sử dụng thuốc ngủ vì có thể gây tương tác thuốc, làm trầm trọng thêm bệnh lý hiện có hoặc gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Sử dụng đúng liều lượng và thời gian theo bác sĩ chỉ định. Không tự ý tăng liều, giảm liều, ngừng thuốc đột ngột hoặc kéo dài thời gian sử dụng thuốc.
- Bắt đầu với liều thấp nhất có hiệu quả và chỉ tăng liều khi cần thiết dưới sự giám sát của bác sĩ.
- Người già dễ gặp tác dụng phụ của thuốc ngủ hơn người trẻ, bao gồm chóng mặt, buồn ngủ ban ngày, lú lẫn, mất phương hướng, suy giảm trí nhớ, táo bón, bí tiểu… Thông báo cho bác sĩ ngay lập tức nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào.
- Thận trọng khi thực hiện các hoạt động cần sự tỉnh táo như lái xe, vận hành máy móc sau khi uống thuốc ngủ.
- Thuốc ngủ chỉ nên được sử dụng trong thời gian ngắn để điều trị các đợt mất ngủ cấp tính. Sử dụng lâu dài có thể gây ra lệ thuộc thuốc, giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ.
- Tìm kiếm các phương pháp điều trị không dùng thuốc như thay đổi lối sống, liệu pháp hành vi nhận thức (CBT-I) để kiểm soát chứng mất ngủ mạn tính.
- Tránh sử dụng các loại thuốc ngủ có tác dụng kéo dài vì có thể gây ra buồn ngủ ban ngày, lú lẫn và tăng nguy cơ té ngã ở người già.
- Thận trọng khi sử dụng các thuốc kháng histamin có tác dụng gây buồn ngủ như diphenhydramine (Benadryl) vì có thể gây ra nhiều tác dụng phụ ở người già.
- Đi ngủ và thức dậy đúng giờ, tạo môi trường ngủ thoải mái, tránh caffeine và rượu trước khi ngủ, tập thể dục đều đặn…
- Thực hiện liệu pháp hành vi nhận thức cho chứng mất ngủ (CBT-I) để giúp thay đổi suy nghĩ và hành vi liên quan đến giấc ngủ.
Việc sử dụng thuốc trị mất ngủ cho người già có thể mang lại nhiều lợi ích trong việc cải thiện giấc ngủ và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, cần chú ý đến liều lượng, thời gian sử dụng và tác dụng phụ có thể xảy ra. Người cao tuổi nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn loại thuốc phù hợp và đảm bảo an toàn khi sử dụng. Kết hợp thuốc với các biện pháp không dùng thuốc như thay đổi thói quen sinh hoạt, sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả điều trị, mang lại giấc ngủ ngon và sức khỏe tốt hơn cho người già.
Nguồn: Soytethainguyen
