Y TẾ THÁI NGUYÊN
Xoắn đại tràng là một trong những tình trạng cấp cứu tiêu hóa nghiêm trọng, xảy ra khi đoạn đại tràng bị xoắn quanh trục, gây tắc nghẽn lưu thông ruột. Tình trạng này nếu không được can thiệp kịp thời có thể dẫn đến hoại tử ruột, đe dọa tính mạng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các phương pháp điều trị hiệu quả để bảo vệ sức khỏe toàn diện.
Xoắn đại tràng là gì?
Xoắn đại tràng là một tình trạng nguy hiểm trong hệ tiêu hóa, khi một đoạn đại tràng bị xoắn quanh trục của nó, dẫn đến tắc nghẽn hoặc cản trở lưu thông trong ruột. Tình trạng này không chỉ gây ra đau đớn mà còn tiềm ẩn nguy cơ hoại tử do máu không thể lưu thông đến vùng ruột bị xoắn. Xoắn đại tràng thường được phân loại dựa trên vị trí xảy ra, chẳng hạn như xoắn manh tràng, xoắn đại tràng sigma hoặc ở những đoạn khác của đại tràng. Mỗi loại có mức độ nguy hiểm và phương pháp xử trí riêng.
Xoắn đại tràng được xem là một tình trạng cấp cứu y tế, đặc biệt nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Việc chẩn đoán sớm giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng, từ đó cải thiện tiên lượng điều trị.
Triệu chứng của xoắn đại tràng
Triệu chứng xoắn đại tràng thường khởi phát đột ngột với những dấu hiệu điển hình trong hệ tiêu hóa. Người bệnh có thể cảm thấy đau bụng dữ dội và đau có xu hướng tập trung ở vùng bụng dưới hoặc quanh rốn. Cơn đau thường liên tục hoặc theo từng cơn, kèm theo cảm giác đầy hơi và căng chướng bụng rõ rệt.
Một trong những biểu hiện phổ biến là tình trạng buồn nôn và nôn, kèm theo mất khả năng đi đại tiện hoặc thoát khí. Điều này xảy ra do dòng chảy của thức ăn và khí bị tắc nghẽn hoàn toàn. Trong một số trường hợp, người bệnh còn xuất hiện triệu chứng sốt, đây là dấu hiệu cho thấy có nguy cơ viêm nhiễm hoặc hoại tử tại vùng bị xoắn.
Ngoài ra, khi sờ nắn vùng bụng, có thể nhận thấy bụng căng cứng, thậm chí cảm giác đau lan rộng khi ấn vào. Triệu chứng của xoắn đại tràng thường khiến người bệnh kiệt sức, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe nếu không được can thiệp kịp thời.
Nguyên nhân gây xoắn đại tràng
Xoắn đại tràng xảy ra do nhiều yếu tố khác nhau ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của hệ tiêu hóa. Một trong những nguyên nhân phổ biến là sự rối loạn vận động của ruột, khi hoạt động co bóp của đại tràng trở nên không đồng bộ, dẫn đến xoắn đoạn ruột.
Các bất thường về giải phẫu bẩm sinh, chẳng hạn như dây chằng ruột bất thường hoặc sự phát triển không đồng đều của đại tràng, cũng là nguyên nhân góp phần vào tình trạng này. Trong một số trường hợp, khối u trong lòng ruột hoặc bên ngoài cũng có thể đè ép, tạo điều kiện cho đại tràng bị xoắn.
Chế độ ăn uống không lành mạnh, đặc biệt là thói quen ăn ít chất xơ, nhiều thực phẩm khó tiêu, làm tăng nguy cơ xoắn đại tràng do phân bị tích tụ, tạo áp lực trong ruột. Những yếu tố tác động từ bên ngoài, như chấn thương bụng hoặc phẫu thuật vùng bụng, cũng có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Đối tượng dễ mắc xoắn đại tràng
Xoắn đại tràng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn do các yếu tố liên quan đến sức khỏe và lối sống. Người lớn tuổi là nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng, do hệ tiêu hóa suy giảm chức năng, cộng thêm yếu tố thoái hóa tự nhiên của các cơ quan trong cơ thể.
Người có tiền sử mắc các bệnh lý về đại tràng, chẳng hạn như viêm đại tràng mạn tính hoặc polyp đại tràng, cũng thuộc nhóm nguy cơ. Những bệnh này có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng bình thường của đại tràng, dẫn đến dễ bị xoắn.
Những người có chế độ ăn uống không cân đối, đặc biệt là thiếu chất xơ hoặc thường xuyên bị táo bón, cũng đối diện với nguy cơ cao. Táo bón kéo dài gây áp lực lớn trong lòng đại tràng, tăng khả năng xảy ra xoắn.
Phụ nữ mang thai và người trải qua phẫu thuật ổ bụng gần đây cũng thuộc nhóm đối tượng dễ mắc. Những thay đổi trong áp lực ổ bụng hoặc tổn thương vùng này có thể tạo điều kiện thuận lợi cho tình trạng xoắn đại tràng.
Biến chứng nguy hiểm của xoắn đại tràng
Xoắn đại tràng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Một trong những biến chứng đáng lo ngại nhất là tình trạng hoại tử đoạn ruột bị xoắn. Do mạch máu bị chèn ép, vùng ruột không được cung cấp máu đầy đủ dẫn đến chết mô, gây viêm nhiễm và đe dọa tính mạng.
Nhiễm trùng toàn thân là một biến chứng nguy hiểm khác. Khi đoạn ruột xoắn bị hoại tử hoặc vỡ, vi khuẩn và các chất độc trong ruột có thể lan vào ổ bụng, gây viêm phúc mạc. Tình trạng này khiến cơ thể bị suy kiệt và có nguy cơ dẫn đến sốc nhiễm trùng.
Tắc ruột kéo dài cũng là hậu quả phổ biến, gây đau đớn, mất cân bằng điện giải và suy dinh dưỡng do cơ thể không thể hấp thụ dinh dưỡng. Tình trạng này nếu không được điều trị có thể khiến người bệnh phải đối diện với các biến chứng mạn tính như suy nhược hoặc giảm chức năng tiêu hóa.
Các biến chứng của xoắn đại tràng không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mà còn làm tăng nguy cơ tử vong nếu không được can thiệp y tế kịp thời.
Phương pháp chẩn đoán xoắn đại tràng
Chẩn đoán xoắn đại tràng đòi hỏi sự kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và các phương pháp cận lâm sàng. Khi tiếp nhận bệnh nhân, bác sĩ thường dựa vào các triệu chứng đặc trưng như đau bụng, chướng bụng và không đi đại tiện để xác định nghi ngờ ban đầu.
Trong quá trình thăm khám, bác sĩ có thể sử dụng các biện pháp hình ảnh học để xác nhận chẩn đoán. Chụp X-quang bụng là một phương pháp thường được sử dụng, giúp phát hiện hình ảnh ruột bị giãn và xoắn đặc trưng. Ngoài ra, siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính có thể cung cấp thêm thông tin chi tiết, hỗ trợ việc xác định vị trí xoắn và mức độ nghiêm trọng.
Thăm dò bằng nội soi đại tràng cũng có thể được thực hiện để kiểm tra trực tiếp cấu trúc bên trong và đánh giá tình trạng xoắn. Nội soi không chỉ hỗ trợ chẩn đoán mà trong một số trường hợp còn giúp tháo xoắn mà không cần phẫu thuật.
Chẩn đoán xoắn đại tràng chính xác và kịp thời là yếu tố quyết định trong việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng.
Khi nào cần gặp bác sĩ về xoắn đại tràng
Xoắn đại tràng là một tình trạng cấp cứu y tế, do đó, nhận biết sớm thời điểm cần gặp bác sĩ là rất quan trọng để tránh những biến chứng nghiêm trọng. Nếu bạn xuất hiện cơn đau bụng dữ dội kéo dài, không thuyên giảm dù đã thử nghỉ ngơi hoặc dùng các biện pháp giảm đau thông thường, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo quan trọng.
Khi cảm giác chướng bụng, đầy hơi trở nên nghiêm trọng và đi kèm với hiện tượng không thể thoát khí hoặc đại tiện, bạn cần tìm kiếm sự hỗ trợ y tế ngay lập tức. Những triệu chứng này cho thấy ruột đang bị tắc nghẽn hoàn toàn, một trong những dấu hiệu điển hình của xoắn đại tràng.
Buồn nôn hoặc nôn kèm theo cơn đau bụng dữ dội là một dấu hiệu khác cho thấy cần đến cơ sở y tế để kiểm tra. Nếu bạn nhận thấy dấu hiệu sốt, cơ thể mệt mỏi và kiệt sức, khả năng có viêm nhiễm hoặc biến chứng như viêm phúc mạc là rất cao.
Không nên chờ đợi khi có các triệu chứng kể trên. Việc đi khám kịp thời không chỉ giúp chẩn đoán nhanh chóng mà còn giúp xử lý xoắn đại tràng trước khi biến chứng nguy hiểm xảy ra.
Phòng ngừa xoắn đại tràng hiệu quả
Phòng ngừa xoắn đại tràng tập trung vào việc duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Một chế độ ăn uống cân đối, giàu chất xơ từ rau củ, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt sẽ hỗ trợ quá trình tiêu hóa, giảm nguy cơ táo bón, một trong những yếu tố làm tăng áp lực lên đại tràng.
Duy trì thói quen sinh hoạt điều độ, tránh ăn quá nhiều thực phẩm khó tiêu và đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể mỗi ngày sẽ giúp hạn chế tình trạng tích tụ phân và khí trong ruột.
Thường xuyên vận động cơ thể, đặc biệt là tập thể dục nhẹ nhàng, không chỉ tốt cho sức khỏe tổng thể mà còn giúp kích thích hoạt động co bóp của ruột, giảm nguy cơ rối loạn vận động.
Với những người có tiền sử bệnh lý đại tràng hoặc đã từng trải qua phẫu thuật ổ bụng, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ là rất cần thiết. Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao, việc trao đổi trước với bác sĩ về cách phòng ngừa cụ thể cũng là một biện pháp hiệu quả.
Phòng ngừa xoắn đại tràng không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống thông qua việc duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh và ổn định.
Phương pháp điều trị xoắn đại tràng
Xoắn đại tràng là một tình trạng cấp cứu y tế, do đó, việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và giai đoạn bệnh. Dưới đây là các phương pháp thường được áp dụng để điều trị xoắn đại tràng.
Điều trị bằng nội soi đại tràng
Nội soi đại tràng là phương pháp thường được sử dụng để tháo xoắn trong những trường hợp bệnh được phát hiện sớm. Phương pháp này không chỉ giúp giảm áp lực trong lòng ruột mà còn phục hồi lưu thông một cách nhanh chóng. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ nội soi chuyên dụng để định vị và giải phóng đoạn ruột bị xoắn.
Điều trị bằng nội soi mang lại hiệu quả cao khi chưa xuất hiện hoại tử hoặc tổn thương nặng nề. Sau khi nội soi, người bệnh cần được theo dõi sát sao để ngăn ngừa nguy cơ tái phát.
Phẫu thuật xử lý xoắn đại tràng
Khi nội soi không hiệu quả hoặc tình trạng xoắn đại tràng đã gây biến chứng như hoại tử ruột, phẫu thuật là lựa chọn bắt buộc. Phẫu thuật giúp tháo xoắn, loại bỏ đoạn ruột bị tổn thương và phục hồi lưu thông trong hệ tiêu hóa.
Tùy vào tình trạng của bệnh nhân, bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật bảo tồn hoặc cắt bỏ đoạn ruột bị tổn thương. Sau phẫu thuật, người bệnh cần thời gian hồi phục và theo dõi sát để đảm bảo không xuất hiện biến chứng.
Điều trị hỗ trợ và chăm sóc sau điều trị
Bên cạnh các phương pháp can thiệp trực tiếp, việc điều trị hỗ trợ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe và ngăn ngừa tái phát. Các biện pháp điều trị hỗ trợ bao gồm cung cấp dinh dưỡng hợp lý, duy trì cân bằng điện giải và giảm đau theo chỉ định của bác sĩ.
Trong giai đoạn hồi phục, việc chăm sóc vết mổ và theo dõi các dấu hiệu bất thường là yếu tố cần thiết để ngăn ngừa biến chứng. Đồng thời, bác sĩ có thể khuyến nghị người bệnh thực hiện thay đổi lối sống nhằm giảm nguy cơ tái phát xoắn đại tràng.
Điều trị xoắn đại tràng không chỉ dừng lại ở việc giải quyết triệu chứng mà còn hướng đến mục tiêu cải thiện sức khỏe tổng thể và đảm bảo chất lượng cuộc sống lâu dài cho người bệnh.
Nguồn: Soytethainguyen
