Viêm Khớp Cấp: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị

Viêm khớp cấp là một tình trạng viêm khớp đột ngột và nghiêm trọng, gây đau đớn, sưng tấy, và hạn chế cử động. Bệnh có thể ảnh hưởng đến một hoặc nhiều khớp, thường gặp ở các khớp như gối, cổ tay, và cổ chân. Nguyên nhân phổ biến của viêm khớp cấp là nhiễm trùng, phản ứng miễn dịch bất thường hoặc do các bệnh lý như gout hoặc viêm khớp dạng thấp. Việc điều trị kịp thời và đúng cách có thể giảm thiểu đau đớn và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Định nghĩa và phân loại viêm khớp cấp

Viêm khớp cấp là tình trạng viêm xảy ra đột ngột trong một hoặc nhiều khớp, thường dẫn đến các triệu chứng đau đớn và sưng tấy. Đây là một bệnh lý khớp có thể bắt đầu nhanh chóng, với các biểu hiện nghiêm trọng trong vài giờ đến vài ngày. Viêm khớp cấp không phải là một bệnh lý đơn giản, nó có thể là dấu hiệu của nhiều căn bệnh khác nhau như viêm khớp gout, viêm khớp dạng thấp, hoặc viêm khớp do nhiễm trùng.

Phân loại viêm khớp cấp dựa vào nguyên nhân gây bệnh, có thể chia thành hai nhóm chính:

• Viêm khớp cấp do nhiễm trùng: Khi các vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào khớp, gây viêm và đau đớn. Đây là một dạng viêm khớp hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng, cần điều trị ngay lập tức.

• Viêm khớp cấp do các bệnh lý tự miễn hoặc chuyển hóa: Các bệnh như gout, viêm khớp dạng thấp có thể gây viêm khớp cấp. Đặc biệt, gout là nguyên nhân thường gặp, khi các tinh thể urat tích tụ trong khớp, gây sưng đau dữ dội.

Triệu chứng của viêm khớp cấp

Các triệu chứng của viêm khớp cấp có thể rất đa dạng, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu chung mà người bệnh có thể nhận thấy:

• Đau khớp đột ngột: Đau thường bắt đầu ngay lập tức và tăng dần, đặc biệt là khi vận động. Cảm giác đau có thể rất dữ dội, đặc biệt ở các khớp như gối, cổ tay hoặc ngón chân.

• Sưng và nóng khớp: Khớp bị viêm sẽ sưng lên, đỏ và cảm thấy nóng khi chạm vào. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phản ứng với quá trình viêm nhiễm.

• Giới hạn cử động: Người bệnh cảm thấy khó khăn khi di chuyển khớp bị viêm, hạn chế khả năng vận động bình thường.

• Sốt nhẹ hoặc toàn thân: Trong một số trường hợp, viêm khớp cấp có thể đi kèm với triệu chứng sốt nhẹ, biểu hiện rõ rệt khi cơ thể đang chống lại sự nhiễm trùng hoặc phản ứng viêm.

Viêm khớp cấp là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng, đòi hỏi người bệnh cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng lâu dài như tổn thương khớp.

Nguyên nhân gây viêm khớp cấp

Viêm khớp cấp có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các yếu tố ngoại sinh như nhiễm trùng đến các rối loạn nội sinh liên quan đến hệ miễn dịch và chuyển hóa. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

• Nhiễm trùng: Khi vi khuẩn, virus hoặc nấm tấn công khớp, gây ra tình trạng viêm nhiễm. Viêm khớp nhiễm trùng thường xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập qua vết thương hoặc từ các nguồn nhiễm trùng trong cơ thể.

• Gout: Đây là một bệnh lý chuyển hóa do sự tích tụ của các tinh thể urat trong khớp. Viêm khớp cấp do gout gây ra cơn đau dữ dội và sưng tấy, thường ảnh hưởng đến các khớp ở ngón chân, đặc biệt là ngón cái.

• Viêm khớp dạng thấp: Là bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các mô khớp, gây viêm và làm tổn thương khớp. Viêm khớp dạng thấp có thể khởi phát nhanh chóng và dẫn đến viêm khớp cấp.

• Chấn thương hoặc tổn thương khớp: Một vết thương, gãy xương hoặc bong gân có thể dẫn đến viêm khớp cấp nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời. Viêm có thể phát sinh từ phản ứng viêm của cơ thể đối với tổn thương.

• Bệnh lý khác: Một số bệnh như lupus ban đỏ hệ thống, viêm cột sống dính khớp, hay viêm khớp phản ứng cũng có thể gây ra viêm khớp cấp. Những bệnh lý này thường có yếu tố di truyền và yếu tố miễn dịch góp phần.

Đối tượng dễ mắc viêm khớp cấp

Viêm khớp cấp có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và giới tính, nhưng có một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn do các yếu tố di truyền, môi trường hoặc bệnh lý nền. Các nhóm đối tượng cần lưu ý bao gồm:

• Người cao tuổi: Các khớp của người cao tuổi thường bị lão hóa, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khớp, bao gồm viêm khớp cấp. Quá trình thoái hóa khớp có thể khiến khớp dễ bị tổn thương và viêm nhiễm.

• Nam giới trung niên và lớn tuổi: Đặc biệt với bệnh gout, nam giới ở độ tuổi trung niên trở lên có tỷ lệ mắc cao do yếu tố di truyền và chế độ ăn uống giàu purin, dẫn đến sự hình thành các tinh thể urat trong khớp.

• Người bị bệnh tự miễn: Những người mắc các bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống có nguy cơ cao bị viêm khớp cấp do hệ miễn dịch hoạt động bất thường, tấn công các mô khớp.

• Những người có tiền sử chấn thương khớp: Những người từng bị chấn thương khớp, gãy xương hoặc bong gân có khả năng gặp phải các cơn viêm khớp cấp, đặc biệt khi khớp chưa hoàn toàn phục hồi.

• Người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Những người thường xuyên vận động quá mức, bị béo phì hoặc có chế độ ăn uống không hợp lý dễ bị viêm khớp cấp do khớp phải chịu áp lực lớn và dễ bị viêm nhiễm.

Những đối tượng này cần chú ý theo dõi sức khỏe khớp và tham khảo ý kiến bác sĩ khi có các triệu chứng viêm khớp cấp để điều trị kịp thời.

Biến chứng của viêm khớp cấp

Viêm khớp cấp nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng cuộc sống và khả năng vận động. Các biến chứng có thể bao gồm:

• Tổn thương khớp vĩnh viễn: Khi viêm khớp cấp không được kiểm soát, viêm kéo dài có thể gây tổn thương mô khớp và sụn khớp, dẫn đến tình trạng thoái hóa và mất chức năng khớp. Điều này gây ra hạn chế cử động và đau đớn kéo dài.

• Hạn chế vận động: Biến chứng phổ biến là sự mất khả năng di chuyển hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày do khớp bị sưng, đau đớn và cứng. Người bệnh có thể gặp khó khăn khi đi lại, cầm nắm vật dụng hoặc thậm chí phải phụ thuộc vào người khác trong sinh hoạt.

• Nhiễm trùng lan rộng: Viêm khớp cấp do nhiễm trùng có thể dẫn đến tình trạng nhiễm trùng lan ra toàn cơ thể nếu không điều trị kịp thời. Việc nhiễm trùng lan rộng có thể gây sốc nhiễm khuẩn, đe dọa tính mạng người bệnh.

• Viêm khớp mãn tính: Một số trường hợp viêm khớp cấp có thể chuyển thành viêm khớp mãn tính nếu không được điều trị dứt điểm. Viêm khớp mãn tính có thể gây đau đớn liên tục và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.

• Tăng nguy cơ các bệnh lý khác: Viêm khớp cấp, đặc biệt khi liên quan đến các bệnh lý tự miễn, có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác như bệnh tim mạch, tổn thương thận hoặc các bệnh lý viêm nhiễm khác.

Chẩn đoán viêm khớp cấp

Việc chẩn đoán chính xác viêm khớp cấp là yếu tố quan trọng để bắt đầu điều trị hiệu quả. Các phương pháp chẩn đoán sẽ giúp xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm khớp. Các bước chẩn đoán bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra khớp bị viêm, quan sát các dấu hiệu như sưng, đỏ, nóng và hạn chế cử động. Việc đánh giá các triệu chứng lâm sàng là cơ sở đầu tiên để xác định viêm khớp cấp.

• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm như C-reactive protein (CRP) và tốc độ lắng máu (ESR) giúp xác định mức độ viêm trong cơ thể. Ngoài ra, xét nghiệm acid uric cũng có thể giúp phát hiện gout nếu có sự tích tụ tinh thể urat trong khớp.

• Chụp X-quang: Mặc dù chụp X-quang không thể chẩn đoán chính xác viêm khớp cấp, nhưng nó có thể giúp phát hiện các dấu hiệu tổn thương khớp hoặc xác định tình trạng thoái hóa khớp nếu có.

• Chọc dịch khớp: Đối với các trường hợp viêm khớp do nhiễm trùng, bác sĩ có thể thực hiện chọc dịch khớp để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn hoặc các yếu tố nhiễm trùng khác. Việc này giúp đưa ra chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

• Siêu âm hoặc MRI: Trong một số trường hợp, siêu âm hoặc MRI có thể được sử dụng để đánh giá mức độ viêm và tổn thương khớp chi tiết hơn, đặc biệt khi cần xác định tổn thương mô mềm xung quanh khớp.

Chẩn đoán viêm khớp cấp cần phải được thực hiện nhanh chóng và chính xác, nhằm đảm bảo người bệnh nhận được điều trị kịp thời và giảm thiểu các biến chứng lâu dài.

Khi nào cần gặp bác sĩ khi bị viêm khớp cấp

Viêm khớp cấp là tình trạng cần được xử lý kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Người bệnh cần lưu ý khi nào nên gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác. Dưới đây là các dấu hiệu cho thấy bạn cần sự can thiệp của bác sĩ:

• Đau khớp dữ dội và kéo dài: Khi cơn đau khớp trở nên không thể chịu đựng được và kéo dài hơn bình thường, người bệnh cần đến bác sĩ để kiểm tra. Đặc biệt là khi khớp không thể cử động hoặc gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.

• Khớp sưng, nóng và đỏ: Nếu khớp bị sưng lên, cảm giác nóng và đỏ, đặc biệt khi có dấu hiệu nhiễm trùng, cần gặp bác sĩ ngay lập tức để xác định nguyên nhân và điều trị phù hợp.

• Khó khăn trong cử động: Khi viêm khớp cấp khiến bạn không thể di chuyển khớp bị ảnh hưởng hoặc gặp khó khăn khi thực hiện các động tác đơn giản, cần được bác sĩ thăm khám để kiểm tra mức độ viêm và hạn chế các tổn thương khớp lâu dài.

• Có triệu chứng toàn thân như sốt: Viêm khớp cấp do nhiễm trùng có thể dẫn đến sốt, dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chống lại sự lây nhiễm. Khi có triệu chứng này, bạn cần được điều trị khẩn cấp để ngăn ngừa sự phát triển của nhiễm trùng.

• Triệu chứng không thuyên giảm dù đã tự điều trị: Nếu bạn đã thử các biện pháp điều trị tại nhà mà không thấy triệu chứng giảm đi, hoặc triệu chứng tái phát sau một thời gian, việc gặp bác sĩ là cần thiết để có chẩn đoán và điều trị chính xác.

Việc gặp bác sĩ sớm không chỉ giúp giảm đau mà còn ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng của viêm khớp cấp, giúp khôi phục khả năng vận động và bảo vệ chức năng của khớp.

Phòng ngừa viêm khớp cấp

Mặc dù không phải tất cả các trường hợp viêm khớp cấp đều có thể phòng ngừa hoàn toàn, nhưng có một số biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và làm giảm mức độ nghiêm trọng của các đợt viêm khớp cấp. Dưới đây là một số phương pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Giữ gìn trọng lượng cơ thể hợp lý: Việc duy trì cân nặng khỏe mạnh giúp giảm tải cho các khớp, đặc biệt là các khớp chịu trọng lực như khớp gối và khớp hông. Trọng lượng cơ thể quá lớn sẽ gây áp lực lên khớp, dễ dẫn đến viêm khớp cấp hoặc làm bệnh khớp hiện tại thêm nghiêm trọng.

• Tập luyện thể dục thường xuyên: Các bài tập nhẹ nhàng giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và sự linh hoạt của khớp, từ đó bảo vệ khớp khỏi tổn thương và giảm nguy cơ bị viêm. Tuy nhiên, cần tránh các bài tập quá mạnh gây căng thẳng cho khớp.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa, vitamin C và E, cùng với các thực phẩm giàu omega-3 như cá, hạt chia, và dầu ô liu, có thể giúp giảm viêm và bảo vệ khớp. Hạn chế thức ăn giàu purin (như thịt đỏ, hải sản) để phòng ngừa gout.

• Bảo vệ khớp khỏi chấn thương: Khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc làm việc có thể gây chấn thương, nên sử dụng thiết bị bảo vệ khớp như nẹp, bảo vệ khớp gối, hoặc gối chấn thương để giảm thiểu nguy cơ bị viêm khớp cấp do chấn thương.

• Điều trị kịp thời các bệnh lý liên quan: Những người mắc các bệnh lý như gout, viêm khớp dạng thấp hoặc lupus cần tuân thủ điều trị và kiểm soát bệnh lý nền để giảm nguy cơ phát triển viêm khớp cấp.

• Tránh lạm dụng thuốc giảm đau không kê đơn: Mặc dù thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen có thể giúp giảm triệu chứng viêm khớp cấp, việc sử dụng chúng quá mức có thể dẫn đến các tác dụng phụ hoặc làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ viêm khớp cấp mà còn nâng cao sức khỏe chung và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến khớp trong suốt cuộc sống.

Phương pháp điều trị viêm khớp cấp

Điều trị viêm khớp cấp cần phải được thực hiện kịp thời để giảm đau, giảm viêm và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Các phương pháp điều trị bao gồm thuốc Tây y, thuốc Đông y và các biện pháp hỗ trợ khác, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Sử dụng thuốc là phương pháp chính để kiểm soát viêm khớp cấp, giúp giảm nhanh các triệu chứng đau đớn và sưng tấy. Dưới đây là các nhóm thuốc phổ biến:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Đây là nhóm thuốc giúp giảm đau và viêm hiệu quả. Các thuốc phổ biến trong nhóm này bao gồm ibuprofen, diclofenac, và naproxen. NSAIDs có tác dụng giảm viêm và giảm đau nhanh chóng, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn trong thời gian ngắn.

• Thuốc corticosteroid: Được sử dụng khi viêm khớp cấp có mức độ nghiêm trọng cao hoặc khi NSAIDs không đủ hiệu quả. Các thuốc như prednisone và methylprednisolone giúp giảm viêm mạnh mẽ, đặc biệt trong các trường hợp viêm khớp do các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp.

• Thuốc điều trị gout (colchicine): Khi viêm khớp cấp do gout, thuốc colchicine là lựa chọn phổ biến. Thuốc này giúp giảm viêm do tinh thể urat trong khớp, giảm đau nhanh chóng và ngăn ngừa sự tái phát của các cơn gout.

• Thuốc giảm đau dạng opiate: Trong những trường hợp viêm khớp cấp nặng, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc giảm đau mạnh như tramadol hoặc morphine. Tuy nhiên, nhóm thuốc này thường chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn để kiểm soát cơn đau mạnh và cần được sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ.

Phương pháp điều trị Đông y

Bên cạnh các thuốc Tây y, Đông y cũng có nhiều phương pháp hữu ích trong việc hỗ trợ điều trị viêm khớp cấp, giúp giảm triệu chứng và cải thiện chức năng khớp. Một số phương pháp Đông y có thể được sử dụng bao gồm:

• Châm cứu: Châm cứu là một phương pháp điều trị phổ biến trong Đông y, giúp kích thích các huyệt đạo nhằm điều hòa khí huyết, giảm viêm và tăng cường tuần hoàn máu. Châm cứu có thể giúp giảm đau khớp và tăng khả năng vận động.

• Sử dụng thảo dược: Một số bài thuốc Đông y kết hợp các thảo dược có tính kháng viêm, giảm đau, như sao nhung (cây nhung), ngưu tất, hoặc bạch truật. Các thảo dược này có thể được sử dụng dưới dạng thuốc sắc hoặc viên hoàn, giúp hỗ trợ giảm viêm khớp cấp.

• Xoa bóp với dầu thảo dược: Xoa bóp với các loại dầu thảo dược như dầu gừng, dầu tràm hoặc dầu hương nhu có thể giúp giảm đau, làm ấm khớp và tăng cường tuần hoàn máu tại vị trí viêm.

Biện pháp hỗ trợ điều trị

Ngoài việc sử dụng thuốc, các biện pháp hỗ trợ như thay đổi lối sống và phục hồi chức năng khớp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị viêm khớp cấp:

• Nghỉ ngơi và giảm tải cho khớp: Khi bị viêm khớp cấp, việc nghỉ ngơi và tránh vận động mạnh là rất quan trọng để giảm áp lực lên khớp bị viêm. Bạn cần chú ý không gây thêm tổn thương cho khớp trong quá trình điều trị.

• Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu giúp cải thiện khả năng vận động của khớp, giảm đau và cải thiện chức năng. Các bài tập vận động nhẹ nhàng và các phương pháp xoa bóp có thể giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng.

• Chế độ ăn uống hợp lý: Một chế độ ăn uống giàu chất chống viêm như omega-3 có trong cá hồi, hạt chia, dầu ô liu sẽ hỗ trợ giảm viêm và cải thiện tình trạng khớp. Bên cạnh đó, cần tránh thức ăn giàu purin nếu bị viêm khớp do gout.

Kết luận

Viêm khớp cấp là tình trạng cần được điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Các phương pháp điều trị, bao gồm thuốc Tây y, thuốc Đông y và biện pháp hỗ trợ, giúp giảm đau, giảm viêm và phục hồi chức năng khớp. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Nguồn: Soytethainguyen