Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Điều Trị Trẻ Bị Ho Về Đêm Hiệu Quả

Trẻ bị ho về đêm là tình trạng phổ biến khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng. Tình trạng này không chỉ làm gián đoạn giấc ngủ của trẻ mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể nếu kéo dài. Hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý kịp thời sẽ giúp cha mẹ chăm sóc trẻ tốt hơn, giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả khi trẻ bị ho về đêm​.

Tìm hiểu về tình trạng trẻ bị ho về đêm

Ho về đêm ở trẻ nhỏ là một hiện tượng phổ biến, đặc biệt trong những thời điểm giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi. Tình trạng này thường xuất hiện khi trẻ nằm ngủ, do sự tích tụ dịch nhầy trong cổ họng hoặc phản ứng của đường hô hấp với các tác nhân gây kích ứng. Ho về đêm có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, từ cảm lạnh thông thường đến các bệnh lý hô hấp nghiêm trọng. Dựa trên nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, tình trạng này được phân thành nhiều dạng khác nhau.

Phân loại ho về đêm ở trẻ

Ho về đêm ở trẻ nhỏ có thể được phân loại theo nguyên nhân và tính chất cơn ho:

• Ho khan về đêm: Thường liên quan đến dị ứng, không khí khô hoặc hen suyễn. Cơn ho thường kéo dài và không kèm theo đờm.
• Ho có đờm: Thường xuất phát từ viêm nhiễm đường hô hấp như viêm họng, viêm phế quản hoặc cảm lạnh. Đờm tích tụ gây kích thích cổ họng, khiến trẻ ho nhiều hơn khi nằm xuống.
• Ho từng cơn kéo dài: Có thể là dấu hiệu của bệnh ho gà hoặc hen phế quản. Cơn ho mạnh, kéo dài và làm trẻ mệt mỏi.
• Ho kèm khò khè: Liên quan đến viêm tiểu phế quản hoặc hen suyễn, thường xuất hiện cùng triệu chứng khó thở và tiếng thở rít.

Triệu chứng nhận biết khi trẻ bị ho về đêm

Các triệu chứng ho về đêm ở trẻ có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, cha mẹ có thể nhận biết qua một số biểu hiện sau:

• Ho khan kéo dài: Trẻ ho liên tục không kèm đờm, thường gặp vào ban đêm hoặc khi trời lạnh.
• Ho có đờm: Trẻ ho kèm theo đờm đặc, đôi khi kèm theo sổ mũi hoặc nghẹt mũi.
• Thở khò khè: Trẻ phát ra tiếng thở rít, khó thở, đặc biệt khi ngủ.
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao: Đi kèm với ho nếu trẻ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp.
• Ngủ không ngon giấc: Trẻ dễ bị tỉnh giấc giữa đêm, quấy khóc hoặc khó chịu.
• Mệt mỏi, biếng ăn: Ho kéo dài khiến trẻ mệt mỏi, chán ăn và suy giảm sức đề kháng.

Việc phát hiện sớm các triệu chứng bất thường giúp cha mẹ có thể can thiệp kịp thời, từ đó giảm thiểu nguy cơ biến chứng cho trẻ.

Nguyên nhân khiến trẻ bị ho về đêm

Ho về đêm ở trẻ nhỏ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc hiểu rõ các yếu tố gây ra tình trạng này sẽ giúp cha mẹ dễ dàng tìm ra phương pháp chăm sóc và điều trị phù hợp cho trẻ. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến ho về đêm ở trẻ:

• Nhiễm trùng đường hô hấp: Các bệnh lý như cảm lạnh, viêm họng, viêm phế quản hoặc viêm phổi thường khiến trẻ bị ho nhiều hơn vào ban đêm do đờm và dịch nhầy tích tụ trong cổ họng.
• Hen suyễn (hen phế quản): Hen suyễn là một bệnh mãn tính ảnh hưởng đến đường thở, khiến trẻ dễ bị ho khan và khò khè, đặc biệt là vào ban đêm hoặc sáng sớm khi không khí lạnh.
• Dị ứng và hen dị ứng: Dị ứng với bụi bẩn, phấn hoa, lông thú cưng hoặc thời tiết thay đổi có thể kích thích đường thở, dẫn đến các cơn ho kéo dài vào ban đêm.
• Không khí khô và lạnh: Môi trường ngủ khô hanh hoặc lạnh vào ban đêm dễ làm khô niêm mạc họng, gây ra hiện tượng ho kéo dài.
• Trào ngược dạ dày – thực quản: Dịch axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản khi trẻ nằm ngủ có thể gây kích ứng cổ họng và dẫn đến ho kéo dài.
• Khói thuốc lá và ô nhiễm không khí: Khói thuốc và các chất gây ô nhiễm trong không khí là tác nhân kích thích mạnh, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và ho kéo dài ở trẻ nhỏ.
• Tắc nghẽn mũi do viêm xoang hoặc viêm mũi dị ứng: Khi mũi bị tắc nghẽn, trẻ thường phải thở bằng miệng, dẫn đến khô họng và gây ra các cơn ho vào ban đêm.

Đối tượng dễ mắc phải tình trạng ho về đêm

Không phải trẻ nào cũng dễ bị ho về đêm. Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này hơn do những yếu tố cơ địa hoặc môi trường sống. Dưới đây là những nhóm trẻ dễ bị ảnh hưởng nhất:

• Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu: Những trẻ có sức đề kháng kém dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp, làm tăng nguy cơ ho kéo dài vào ban đêm.
• Trẻ có tiền sử bệnh hen suyễn hoặc dị ứng: Các bé từng mắc hen suyễn hoặc có cơ địa dị ứng thường dễ bị kích thích đường thở, dẫn đến ho khan hoặc ho có đờm vào ban đêm.
• Trẻ sống trong môi trường ô nhiễm: Khói bụi, khí thải, khói thuốc lá và các chất gây ô nhiễm không khí là yếu tố nguy cơ cao làm trẻ bị ho kéo dài.
• Trẻ sinh non hoặc thiếu cân: Trẻ sinh thiếu tháng hoặc nhẹ cân thường có hệ hô hấp chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị viêm nhiễm và ho nhiều hơn bình thường.
• Trẻ thường xuyên tiếp xúc với thú cưng: Lông động vật và bụi bẩn có thể gây kích ứng đường thở, đặc biệt với trẻ có cơ địa dị ứng, làm tăng nguy cơ ho về đêm.
• Trẻ sống trong môi trường khô hanh: Không khí khô, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi sử dụng điều hòa, dễ làm khô cổ họng và gây ho về đêm ở trẻ nhỏ.
• Trẻ bị trào ngược dạ dày – thực quản: Nhóm trẻ có vấn đề tiêu hóa dễ gặp tình trạng axit trào ngược, làm kích thích cổ họng và xuất hiện cơn ho vào ban đêm.

Hiểu rõ nguyên nhân và nhóm đối tượng dễ mắc phải sẽ giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ho về đêm cho trẻ.

Những biến chứng nguy hiểm khi trẻ bị ho về đêm

Ho về đêm ở trẻ nhỏ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Dưới đây là những biến chứng phổ biến mà trẻ có thể gặp phải:

• Rối loạn giấc ngủ: Các cơn ho kéo dài vào ban đêm làm gián đoạn giấc ngủ, khiến trẻ mệt mỏi, khó tập trung vào ban ngày và ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, trí tuệ.
• Suy giảm hệ miễn dịch: Ho kéo dài khiến cơ thể trẻ suy nhược, sức đề kháng giảm, từ đó dễ mắc thêm các bệnh nhiễm trùng khác.
• Biếng ăn, chậm lớn: Việc ho kéo dài kèm mệt mỏi làm trẻ chán ăn, giảm hấp thu dưỡng chất, ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng và phát triển.
• Viêm phổi và các bệnh hô hấp nặng: Nếu ho do nhiễm trùng đường hô hấp không được điều trị dứt điểm, trẻ dễ bị viêm phổi, viêm phế quản hoặc viêm tiểu phế quản.
• Khó thở, thiếu oxy: Những cơn ho kéo dài có thể làm trẻ khó thở, thiếu oxy, đặc biệt ở trẻ có tiền sử hen suyễn hoặc dị ứng hô hấp.
• Tổn thương niêm mạc họng: Ho liên tục làm cổ họng trẻ bị đau rát, viêm loét niêm mạc, gây khó khăn trong việc ăn uống và nói chuyện.
• Ảnh hưởng tâm lý: Tình trạng ho kéo dài không chỉ làm trẻ khó chịu mà còn gây lo lắng, sợ hãi, ảnh hưởng đến tâm lý và sinh hoạt hàng ngày.

Phương pháp chẩn đoán tình trạng trẻ bị ho về đêm

Để xác định chính xác nguyên nhân gây ho về đêm ở trẻ, các bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán thông qua nhiều phương pháp khác nhau. Việc chẩn đoán đúng nguyên nhân giúp đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả và kịp thời.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về thời gian, tần suất cơn ho, đặc điểm ho (ho khan, ho có đờm) và các triệu chứng đi kèm như sốt, khó thở, chảy mũi để đưa ra nhận định ban đầu.
• Nghe phổi: Sử dụng ống nghe để kiểm tra âm thanh bất thường ở phổi, phát hiện dấu hiệu viêm phế quản, viêm phổi hoặc hen suyễn.
• Xét nghiệm dịch đờm: Nếu trẻ ho có đờm, bác sĩ có thể lấy mẫu đờm để xét nghiệm, giúp phát hiện vi khuẩn, virus gây nhiễm trùng đường hô hấp.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra các chỉ số bạch cầu, CRP để đánh giá mức độ viêm nhiễm hoặc phản ứng dị ứng của cơ thể.
• Chụp X-quang phổi: Giúp phát hiện các tổn thương ở phổi như viêm phổi, tràn dịch màng phổi hoặc khối u nếu có.
• Nội soi tai mũi họng: Được thực hiện khi nghi ngờ trẻ bị viêm xoang, viêm amidan hoặc polyp mũi gây ho kéo dài.
• Test dị ứng: Kiểm tra phản ứng của cơ thể với các tác nhân dị ứng như phấn hoa, bụi mịn, lông động vật nhằm xác định nguyên nhân ho do dị ứng.
• Đo chức năng hô hấp: Được áp dụng cho trẻ có dấu hiệu khó thở, nhằm đánh giá khả năng hô hấp và phát hiện hen suyễn.

Việc thực hiện các phương pháp chẩn đoán này sẽ giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân gây ho về đêm ở trẻ và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Khi nào cần đưa trẻ bị ho về đêm đến gặp bác sĩ?

Ho về đêm ở trẻ nhỏ có thể chỉ là biểu hiện nhẹ và tự khỏi sau vài ngày, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của những bệnh lý nghiêm trọng. Cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay khi xuất hiện các dấu hiệu sau đây để đảm bảo sức khỏe cho trẻ:

• Ho kéo dài không dứt: Trẻ ho liên tục trong nhiều ngày không thuyên giảm hoặc ngày càng nặng hơn.
• Ho kèm sốt cao: Trẻ bị ho về đêm kèm theo sốt cao, kéo dài không hạ sau khi dùng thuốc hạ sốt.
• Khó thở hoặc thở khò khè: Trẻ có dấu hiệu thở nhanh, thở gấp, rút lõm lồng ngực, thở khò khè, tím tái môi và đầu ngón tay.
• Ho kèm nôn ói, mất nước: Ho liên tục gây nôn mửa, mệt mỏi, biếng ăn, khô môi, khát nước nhiều nhưng không tiểu tiện.
• Ho ra máu hoặc đờm màu bất thường: Trẻ ho ra máu hoặc đờm có màu xanh, vàng đậm, có mùi hôi là dấu hiệu nhiễm trùng nặng.
• Trẻ mệt mỏi, lừ đừ: Ho kéo dài làm trẻ kiệt sức, không muốn chơi, buồn ngủ suốt ngày và có biểu hiện mất tỉnh táo.
• Tiền sử bệnh hô hấp mãn tính: Trẻ có tiền sử mắc hen suyễn, viêm phổi, viêm phế quản hoặc các bệnh lý hô hấp khác cần được thăm khám định kỳ khi ho kéo dài.

Các biện pháp phòng ngừa ho về đêm ở trẻ

Phòng ngừa ho về đêm ở trẻ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của trẻ và tránh những biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các biện pháp hiệu quả mà cha mẹ có thể áp dụng:

• Giữ ấm cơ thể trẻ: Đặc biệt vào những ngày thời tiết lạnh hoặc khi trời chuyển mùa, cần giữ ấm vùng cổ, ngực, bàn chân của trẻ.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, loại bỏ bụi bẩn, nấm mốc và lông thú cưng để hạn chế các tác nhân gây dị ứng.
• Tăng cường độ ẩm không khí: Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đặt chậu nước trong phòng để tránh không khí khô gây kích ứng họng của trẻ.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc và ô nhiễm: Tránh để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá, khói bếp hoặc môi trường ô nhiễm.
• Bổ sung dinh dưỡng hợp lý: Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng chế độ ăn giàu vitamin, khoáng chất và uống đủ nước.
• Tiêm phòng đầy đủ: Cho trẻ tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin phòng ngừa các bệnh lý hô hấp như cúm, viêm phổi.
• Tập thói quen vệ sinh cá nhân: Hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, che miệng khi ho hoặc hắt hơi để tránh lây nhiễm.
• Tránh cho trẻ ăn đồ lạnh: Hạn chế các thực phẩm lạnh hoặc đồ uống có đá, nhất là vào buổi tối để không làm lạnh cổ họng.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và xử lý kịp thời các vấn đề về hô hấp.

Áp dụng các biện pháp trên không chỉ giúp phòng ngừa tình trạng ho về đêm ở trẻ mà còn bảo vệ hệ hô hấp và tăng cường sức khỏe toàn diện cho trẻ.

Phương pháp điều trị ho về đêm ở trẻ

Việc điều trị ho về đêm ở trẻ cần dựa trên nguyên nhân gây bệnh để lựa chọn phương pháp phù hợp. Dưới đây là các phương pháp điều trị hiệu quả giúp giảm triệu chứng ho và hỗ trợ trẻ hồi phục nhanh chóng.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Sử dụng thuốc Tây y là phương pháp phổ biến giúp giảm nhanh các triệu chứng ho về đêm ở trẻ. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

• Thuốc giảm ho khan: Giúp làm dịu cơn ho khan, giảm kích thích cổ họng. Một số loại thuốc thường được sử dụng là Dextromethorphan hoặc Codein (chỉ dùng cho trẻ lớn theo chỉ định).
• Thuốc long đờm: Hỗ trợ làm loãng đờm, giúp trẻ dễ dàng khạc ra ngoài, giảm tắc nghẽn đường thở. Các loại thuốc phổ biến như Acetylcysteine hoặc Ambroxol.
• Thuốc kháng sinh: Chỉ định trong trường hợp trẻ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp. Một số loại thường dùng là Amoxicillin-Clavulanate, Cefuroxime.
• Thuốc kháng histamin: Được sử dụng khi trẻ bị ho do dị ứng, giúp giảm tình trạng sổ mũi, nghẹt mũi. Ví dụ như Loratadine, Cetirizine.
• Thuốc giãn phế quản: Áp dụng cho trẻ bị hen suyễn hoặc viêm phế quản co thắt. Các loại thuốc như Salbutamol, Terbutaline giúp mở rộng đường thở.

Điều trị bằng phương pháp dân gian

Các biện pháp dân gian đơn giản, an toàn có thể hỗ trợ giảm ho về đêm ở trẻ, đặc biệt trong những trường hợp nhẹ.

• Mật ong và chanh ấm: Pha một chút mật ong với nước ấm và vài giọt chanh giúp làm dịu cổ họng, giảm ho hiệu quả. Lưu ý không dùng mật ong cho trẻ dưới một tuổi.
• Lá húng chanh hấp đường phèn: Húng chanh có tác dụng kháng khuẩn, tiêu đờm. Hấp lá húng chanh với đường phèn cho trẻ uống giúp giảm ho và làm dịu cổ họng.
• Gừng và mật ong: Gừng thái lát ngâm với mật ong giúp làm ấm cổ họng, giảm viêm và giảm ho hiệu quả.
• Xông hơi bằng lá tía tô hoặc lá bạc hà: Xông hơi giúp làm loãng dịch nhầy trong mũi họng, hỗ trợ giảm ho do tắc nghẽn đường thở.

Chăm sóc tại nhà hỗ trợ điều trị

Ngoài việc dùng thuốc, chăm sóc đúng cách tại nhà giúp trẻ nhanh hồi phục và giảm cơn ho về đêm.

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng cổ, ngực, lòng bàn chân khi thời tiết lạnh hoặc chuyển mùa.
• Tăng cường độ ẩm không khí: Dùng máy tạo độ ẩm hoặc đặt chậu nước trong phòng để giữ không khí ẩm, tránh khô họng.
• Vệ sinh mũi họng sạch sẽ: Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ dịch nhầy và vi khuẩn gây bệnh.
• Cho trẻ uống đủ nước: Nước ấm giúp làm dịu cổ họng, loãng đờm và giảm ho.
• Hạn chế thực phẩm lạnh, cay nóng: Những thực phẩm này dễ kích thích cổ họng và làm cơn ho kéo dài.

Việc kết hợp điều trị bằng thuốc, phương pháp dân gian và chăm sóc đúng cách sẽ giúp giảm nhanh triệu chứng trẻ bị ho về đêm và phòng ngừa tái phát hiệu quả. Cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết để đảm bảo sức khỏe cho trẻ.

Nguồn: Soytethainguyen