Sưng khớp ngón tay: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Sưng khớp ngón tay là một triệu chứng khá phổ biến, có thể gây ra nhiều khó khăn trong việc vận động và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Tình trạng này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ chấn thương, viêm nhiễm cho đến các bệnh lý mãn tính như viêm khớp dạng thấp hay gout. Việc nhận diện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các nguyên nhân, triệu chứng đi kèm và cách điều trị hiệu quả cho vấn đề này.

Định nghĩa sưng khớp ngón tay

Sưng khớp ngón tay là tình trạng viêm hoặc phù nề ở khớp ngón tay, gây ra cảm giác đau, cứng và khó vận động. Triệu chứng này thường đi kèm với các dấu hiệu như đỏ da, nóng hoặc cảm giác căng ở vùng khớp bị ảnh hưởng. Sưng khớp ngón tay có thể là biểu hiện của một số bệnh lý hoặc có thể xảy ra do các yếu tố tác động từ bên ngoài. Việc nhận diện và phân biệt các nguyên nhân gây sưng sẽ giúp quá trình điều trị được chính xác và hiệu quả hơn.

Nguyên nhân gây sưng khớp ngón tay

Tình trạng sưng khớp ngón tay có thể do nhiều yếu tố khác nhau. Các nguyên nhân có thể chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân do bệnh lý và nguyên nhân không do bệnh lý. Dưới đây là các yếu tố cụ thể khiến khớp ngón tay bị sưng.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Viêm khớp dạng thấp: Đây là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công các khớp, gây viêm, sưng và đau đớn. Viêm khớp dạng thấp thường ảnh hưởng đến các khớp nhỏ như ngón tay và ngón chân.
• Gout: Gout là một bệnh lý liên quan đến sự tích tụ của axit uric trong cơ thể, dẫn đến hình thành tinh thể urat ở khớp, gây ra cơn đau dữ dội và sưng tấy. Khớp ngón tay có thể bị ảnh hưởng khi axit uric tích tụ tại đây.
• Viêm khớp osteoarthritis (thoái hóa khớp): Bệnh này xảy ra khi lớp sụn khớp bị tổn thương, làm cho xương cọ xát với nhau, gây đau và sưng tấy. Thoái hóa khớp thường gặp ở người cao tuổi, đặc biệt là ở các khớp ngón tay.
• Nhiễm trùng khớp: Khi khớp bị nhiễm trùng do vi khuẩn, vi rút hoặc nấm, nó có thể dẫn đến tình trạng sưng tấy, đau đớn và hạn chế vận động. Viêm khớp do nhiễm trùng cần được điều trị ngay lập tức để tránh các biến chứng nghiêm trọng.
• Lupus ban đỏ hệ thống: Là một bệnh lý tự miễn, lupus có thể gây viêm ở nhiều bộ phận trong cơ thể, bao gồm cả khớp ngón tay. Bệnh này cũng có thể gây sưng và đau khớp, thường kèm theo các triệu chứng toàn thân như mệt mỏi và phát ban.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Chấn thương: Các va chạm, té ngã hoặc tác động mạnh vào khớp ngón tay có thể gây chấn thương, dẫn đến sưng tấy và đau. Đôi khi, tổn thương này có thể là do các vết trầy xước hoặc gãy xương ở khu vực khớp.
• Sử dụng quá mức khớp: Việc lặp đi lặp lại các động tác làm việc hoặc vận động mạnh trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng căng thẳng khớp, gây sưng tấy. Những người làm việc với máy tính hoặc chơi thể thao thường gặp phải tình trạng này.
• Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng: Một số thiếu hụt dinh dưỡng như thiếu vitamin C hoặc vitamin D có thể làm yếu cơ và khớp, dẫn đến tình trạng sưng khớp. Ngoài ra, chế độ ăn quá nhiều muối và chất béo có thể làm tăng nguy cơ viêm và sưng khớp.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) hoặc thuốc điều trị huyết áp, có thể gây ra tác dụng phụ khiến các khớp bị sưng.
• Rối loạn cân bằng điện giải: Sự mất cân bằng các chất điện giải trong cơ thể, đặc biệt là natri và kali, có thể dẫn đến tình trạng giữ nước, gây phù và sưng khớp.

Thông qua việc nhận diện đúng nguyên nhân gây sưng khớp ngón tay, bạn có thể chủ động hơn trong việc điều trị và phòng ngừa tình trạng này.

Biểu hiện của sưng khớp ngón tay

Khi bị sưng khớp ngón tay, các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Tuy nhiên, một số biểu hiện phổ biến có thể gặp phải bao gồm các dấu hiệu sau:

• Đau và khó chịu: Cảm giác đau đớn là triệu chứng phổ biến khi khớp ngón tay bị sưng. Đau có thể nhẹ hoặc nghiêm trọng, thường cảm nhận rõ khi vận động ngón tay hoặc chạm vào khu vực bị sưng.
• Sưng tấy rõ rệt: Vùng khớp bị sưng sẽ có hiện tượng nề lên, có thể nhìn thấy hoặc cảm nhận bằng tay. Khớp có thể cảm giác căng, nóng và có thể thấy da xung quanh khớp có màu đỏ.
• Giới hạn khả năng vận động: Sự sưng tấy có thể làm giảm khả năng vận động của ngón tay. Bệnh nhân có thể cảm thấy khó khăn khi gập, duỗi hoặc cầm nắm các vật dụng.
• Cứng khớp: Một triệu chứng đi kèm là tình trạng khớp bị cứng, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi lâu. Sự cứng khớp có thể làm tăng mức độ đau và khó khăn trong việc cử động.
• Nóng và đỏ: Khi có viêm, vùng khớp sưng thường có cảm giác nóng và màu da có thể đỏ lên, đặc biệt khi khớp bị nhiễm trùng hoặc viêm do bệnh lý.

Biến chứng khi sưng khớp ngón tay

Nếu không được điều trị kịp thời, sưng khớp ngón tay có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng vận động của ngón tay. Dưới đây là một số biến chứng mà bạn có thể gặp phải:

• Hạn chế vận động nghiêm trọng: Khi tình trạng sưng kéo dài, khớp có thể bị cứng và không thể di chuyển bình thường. Điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các công việc hàng ngày, như cầm nắm đồ vật, viết chữ hoặc thực hiện các công việc chi tiết.
• Biến dạng khớp: Nếu không được điều trị sớm, sưng khớp có thể dẫn đến các biến dạng ở khu vực khớp ngón tay. Điều này thường xảy ra trong các trường hợp viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp mãn tính, nơi các mô khớp bị tổn thương vĩnh viễn.
• Tổn thương sụn và xương: Sự viêm nhiễm kéo dài có thể làm hư hỏng lớp sụn khớp, dẫn đến thoái hóa khớp, đau đớn và giảm khả năng vận động. Trong trường hợp nặng, xương có thể bị tổn thương hoặc gãy do áp lực và ma sát quá mức.
• Nhiễm trùng lan rộng: Nếu sưng khớp ngón tay do nhiễm trùng, tình trạng này có thể lan rộng sang các bộ phận khác của cơ thể, gây ra nhiễm trùng huyết hoặc viêm nhiễm toàn thân. Đây là một biến chứng nghiêm trọng và cần được điều trị ngay lập tức.
• Đau mãn tính: Sưng khớp kéo dài có thể dẫn đến tình trạng đau mãn tính, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc kiểm soát cơn đau, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Đối tượng có nguy cơ cao

Tình trạng sưng khớp ngón tay có thể xảy ra ở mọi đối tượng, tuy nhiên, một số nhóm người sẽ có nguy cơ cao hơn do các yếu tố di truyền, lối sống hoặc các bệnh lý nền. Dưới đây là những đối tượng có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này:

• Người cao tuổi: Quá trình lão hóa khiến các khớp dễ bị thoái hóa và tổn thương. Vì vậy, người cao tuổi thường gặp phải các bệnh lý như viêm khớp thoái hóa hoặc viêm khớp dạng thấp, dẫn đến tình trạng sưng khớp ngón tay.
• Người có tiền sử viêm khớp: Những người đã mắc các bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp, gout hay lupus sẽ có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển tình trạng sưng khớp ngón tay.
• Người bị thừa cân hoặc béo phì: Cân nặng dư thừa có thể làm tăng áp lực lên các khớp, đặc biệt là ở các khớp nhỏ như ngón tay. Điều này dễ dẫn đến viêm và sưng khớp.
• Người thường xuyên sử dụng tay trong công việc: Những người làm công việc đòi hỏi phải sử dụng tay nhiều như văn phòng (gõ máy tính), nghệ nhân, thợ thủ công hay vận động viên thể thao có thể dễ gặp phải tình trạng căng thẳng ở khớp ngón tay, làm tăng nguy cơ bị sưng.
• Người có tiền sử gia đình mắc các bệnh khớp: Những người có thành viên trong gia đình mắc các bệnh lý liên quan đến khớp như viêm khớp dạng thấp hoặc gout sẽ có nguy cơ cao hơn mắc phải tình trạng này.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Nếu bạn gặp phải các triệu chứng sưng khớp ngón tay và không có dấu hiệu thuyên giảm hoặc triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn cần gặp bác sĩ ngay lập tức:

• Sưng không giảm sau vài ngày: Nếu tình trạng sưng không giảm hoặc tiếp tục gia tăng mặc dù đã nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà, bạn nên gặp bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân.
• Đau ngày càng dữ dội: Khi cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn hoặc không thể kiểm soát bằng thuốc giảm đau thông thường, cần sự can thiệp y tế để điều trị.
• Khó khăn trong việc vận động: Nếu sưng khớp ngón tay khiến bạn không thể cử động ngón tay hoặc gặp khó khăn khi cầm nắm đồ vật, điều này có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng cần được điều trị kịp thời.
• Đỏ và nóng: Nếu khớp không chỉ sưng mà còn có dấu hiệu đỏ và nóng, đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc viêm nghiêm trọng, cần được kiểm tra y tế ngay.
• Triệu chứng đi kèm khác: Nếu bạn gặp các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, giảm cân không rõ lý do hoặc phát ban, có thể đây là dấu hiệu của một bệnh lý tự miễn như lupus hoặc viêm khớp dạng thấp, yêu cầu điều trị chuyên sâu.

Chẩn đoán sưng khớp ngón tay

Để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng sưng khớp ngón tay, bác sĩ sẽ thực hiện một số bước chẩn đoán bao gồm việc thu thập thông tin lâm sàng và các xét nghiệm cần thiết. Quá trình chẩn đoán sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương án điều trị phù hợp. Các bước chẩn đoán bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành khám và hỏi về các triệu chứng bạn gặp phải, bao gồm độ sưng, đau và khả năng vận động của ngón tay. Bác sĩ cũng sẽ hỏi về lịch sử bệnh lý cá nhân và gia đình của bạn.
• Chụp X-quang: Chụp X-quang giúp xác định tình trạng của các khớp, bao gồm việc có tổn thương hay thoái hóa sụn khớp, gãy xương hoặc các dấu hiệu của viêm khớp.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ xác định các dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc các bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp, gout hoặc lupus. Các chỉ số như tốc độ lắng máu (ESR) và protein phản ứng C (CRP) có thể cho thấy tình trạng viêm trong cơ thể.
• Chọc dịch khớp: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch khớp để xét nghiệm nhằm phát hiện vi khuẩn, vi rút hoặc các tinh thể urat trong khớp, giúp chẩn đoán gout hoặc nhiễm trùng khớp.
• Siêu âm khớp: Siêu âm khớp có thể được sử dụng để kiểm tra tình trạng của các mô mềm quanh khớp, giúp phát hiện các dấu hiệu viêm hoặc tổn thương.

Cách phòng ngừa sưng khớp ngón tay

Để ngăn ngừa tình trạng sưng khớp ngón tay, việc thay đổi lối sống và áp dụng một số biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng. Dưới đây là một số cách giúp bạn phòng ngừa tình trạng này:

• Duy trì cân nặng lý tưởng: Việc duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm bớt áp lực lên các khớp, đặc biệt là các khớp nhỏ như ngón tay. Một chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp với tập thể dục đều đặn sẽ giúp duy trì trọng lượng cơ thể ổn định.
• Tập luyện thể dục thường xuyên: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc bơi lội sẽ giúp cải thiện sức khỏe khớp và duy trì độ linh hoạt của các khớp ngón tay. Tập luyện cũng giúp giảm viêm và tăng cường sức mạnh cơ bắp, hỗ trợ bảo vệ khớp.
• Tránh chấn thương khớp: Trong quá trình làm việc hoặc khi tham gia các hoạt động thể thao, hãy sử dụng dụng cụ bảo vệ như găng tay hoặc bảo vệ khớp để tránh các chấn thương gây tổn thương khớp.
• Giảm căng thẳng cho khớp: Nếu bạn thường xuyên sử dụng tay, hãy thực hiện các bài tập giãn cơ cho ngón tay và cổ tay để giảm căng thẳng. Đảm bảo nghỉ ngơi đủ và không làm việc quá sức với tay.
• Điều trị các bệnh lý nền: Nếu bạn có các bệnh lý như viêm khớp, gout hoặc tiểu đường, hãy điều trị dứt điểm và kiểm soát tốt tình trạng bệnh để ngăn ngừa các biến chứng làm gia tăng nguy cơ sưng khớp ngón tay.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng như omega-3, vitamin C, D và canxi giúp duy trì sức khỏe khớp và ngăn ngừa viêm. Tránh ăn quá nhiều muối, đường và chất béo bão hòa để giảm nguy cơ mắc bệnh lý viêm khớp.

Với những biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giảm nguy cơ mắc phải tình trạng sưng khớp ngón tay và bảo vệ sức khỏe khớp một cách hiệu quả.

Phương pháp điều trị sưng khớp ngón tay

Điều trị sưng khớp ngón tay phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm sử dụng thuốc, áp dụng các biện pháp không dùng thuốc, hoặc chữa trị bằng phương pháp y học cổ truyền. Mỗi phương pháp đều có ưu điểm và hiệu quả riêng, giúp cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng tái phát.

Điều trị bằng thuốc

Khi tình trạng sưng khớp ngón tay do các bệnh lý như viêm khớp, gout hoặc viêm khớp dạng thấp, thuốc sẽ giúp giảm viêm, giảm đau và kiểm soát tình trạng viêm nhiễm. Dưới đây là một số loại thuốc thường được sử dụng:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Đây là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến để giảm đau và viêm trong các bệnh lý về khớp. Các thuốc trong nhóm này bao gồm Ibuprofen, Naproxen và Diclofenac. NSAIDs giúp làm giảm viêm, sưng và đau đớn tại khớp, giúp cải thiện khả năng vận động.
• Thuốc giảm đau: Nếu đau do sưng khớp ngón tay nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau như Paracetamol hoặc các thuốc giảm đau có tác dụng mạnh hơn như Tramadol. Các thuốc này giúp giảm đau mà không gây tác dụng phụ mạnh mẽ như NSAIDs.
• Thuốc chống viêm corticoid: Trong những trường hợp viêm khớp nghiêm trọng hoặc các bệnh lý tự miễn như lupus, bác sĩ có thể kê đơn thuốc corticosteroid như Prednisolone hoặc Methylprednisolone. Các thuốc này có tác dụng giảm viêm nhanh chóng nhưng cũng có thể gây ra tác dụng phụ nếu sử dụng lâu dài.
• Thuốc điều trị gout: Đối với trường hợp sưng khớp ngón tay do gout, các thuốc giảm axit uric như Allopurinol hoặc Febuxostat có thể được chỉ định. Những thuốc này giúp giảm mức độ axit uric trong máu, ngăn ngừa hình thành tinh thể urat và giảm đau do gout.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Trong các bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc ức chế miễn dịch như Methotrexate hoặc Sulfasalazine để kiểm soát hoạt động của hệ miễn dịch và giảm viêm.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, các phương pháp điều trị không dùng thuốc cũng rất quan trọng trong việc kiểm soát và giảm nhẹ triệu chứng sưng khớp ngón tay. Những biện pháp này có thể giúp giảm đau, cải thiện khả năng vận động và hỗ trợ phục hồi khớp.

• Chườm lạnh hoặc chườm nóng: Sử dụng túi chườm lạnh hoặc chườm nóng lên vùng khớp bị sưng có thể giúp giảm viêm và đau. Chườm lạnh thường được sử dụng trong giai đoạn sưng tấy cấp tính để giảm viêm, trong khi chườm nóng giúp thư giãn cơ bắp và tăng cường lưu thông máu.
• Tập luyện nhẹ nhàng: Các bài tập kéo dãn và tăng cường cho ngón tay giúp cải thiện sự linh hoạt của khớp và giảm cứng khớp. Tập luyện thường xuyên giúp duy trì sự dẻo dai của khớp và ngăn ngừa tình trạng thoái hóa.
• Sử dụng nẹp hoặc miếng đệm khớp: Khi khớp ngón tay bị sưng và đau, sử dụng nẹp hoặc miếng đệm hỗ trợ có thể giúp ổn định khớp và giảm áp lực lên vùng bị tổn thương. Điều này giúp giảm đau và hạn chế tổn thương thêm cho khớp.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Một chế độ ăn giàu omega-3, vitamin D và canxi có thể giúp giảm viêm và duy trì sức khỏe khớp. Bên cạnh đó, cần hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu purin nếu bạn có nguy cơ bị gout, vì chúng có thể làm tăng mức axit uric trong cơ thể.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền đã phát triển nhiều phương pháp điều trị hiệu quả cho các bệnh lý về khớp, trong đó có sưng khớp ngón tay. Những phương pháp này chủ yếu tập trung vào việc cải thiện tuần hoàn máu, giảm viêm và điều chỉnh sự mất cân bằng trong cơ thể. Một số phương pháp phổ biến bao gồm:

• Châm cứu: Châm cứu là phương pháp kích thích các điểm huyệt trên cơ thể bằng kim nhỏ để cải thiện tuần hoàn máu và giảm đau. Phương pháp này có thể giúp giảm cơn đau khớp và làm giảm sưng tấy tại các khớp bị tổn thương.
• Xoa bóp và bấm huyệt: Xoa bóp các vùng khớp bị sưng và bấm huyệt có thể giúp giảm đau và tăng cường tuần hoàn máu, giúp khớp hồi phục nhanh chóng hơn. Các động tác xoa bóp nhẹ nhàng kết hợp với bấm huyệt giúp thư giãn các cơ và giảm tình trạng sưng tấy.
• Dùng thuốc thảo dược: Y học cổ truyền cũng sử dụng các loại thảo dược như ngưu tất, sung hay quế chi để điều trị sưng khớp. Các bài thuốc thảo dược này có tác dụng chống viêm, giảm đau và cải thiện sự tuần hoàn máu, hỗ trợ quá trình phục hồi khớp.
• Sử dụng thuốc mỡ hoặc cao dán: Các sản phẩm bôi ngoài da như cao dán hoặc thuốc mỡ từ thảo dược có thể giúp giảm sưng và đau khớp. Các sản phẩm này giúp thẩm thấu qua da, làm ấm và giảm tình trạng viêm tại các khớp bị tổn thương.

Với những phương pháp điều trị đa dạng từ Tây y, không dùng thuốc cho đến y học cổ truyền, bạn có thể lựa chọn phương án phù hợp để kiểm soát và cải thiện tình trạng sưng khớp ngón tay. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia để có phương pháp điều trị hiệu quả nhất.

Nguồn: Soytethainguyen