Mất Ngủ Sau Tai Biến Và Những Điều Cần Biết 

Mất ngủ sau tai biến là một vấn đề phổ biến mà nhiều người bệnh phải đối mặt sau khi trải qua tai biến mạch máu não. Tình trạng này không chỉ làm gia tăng căng thẳng và lo âu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình hồi phục sức khỏe. Giấc ngủ kém có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe khác, làm chậm quá trình phục hồi chức năng não bộ và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bài viết dưới đây của Sở Y Tế Thái Nguyên sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về nguyên nhân, dấu hiệu và các biện pháp điều trị hiệu quả cho tình trạng mất ngủ sau tai biến.

Mất ngủ sau tai biến là gì?

Mất ngủ sau tai biến là tình trạng khó ngủ, ngủ không ngon giấc hoặc không duy trì được giấc ngủ sau khi trải qua một cơn tai biến mạch máu não. Đây là một di chứng khá phổ biến, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phục hồi và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Dấu hiệu nhận biết mất ngủ sau tai biến

Dấu hiệu nhận biết mất ngủ sau tai biến có thể khá rõ ràng và thường xuyên xảy ra ở những người đã trải qua tai biến mạch máu não (đột quỵ). Chi tiết bao gồm:

• Khó khăn trong việc đi vào giấc ngủ: Bệnh nhân có thể mất nhiều thời gian để chìm vào giấc ngủ, thường phải nằm thao thức hàng giờ trước khi có thể ngủ.
• Thức dậy giữa đêm: Một trong những dấu hiệu rõ ràng của mất ngủ là việc thường xuyên thức dậy giữa đêm và gặp khó khăn trong việc quay lại giấc ngủ.
• Giấc ngủ không sâu: Người bệnh có thể cảm thấy giấc ngủ của mình không sâu, không được nghỉ ngơi đầy đủ dễ bị mệt mỏi khi thức dậy.
• Giấc ngủ ngắn: Thời gian ngủ có thể bị rút ngắn, với người bệnh chỉ ngủ được vài giờ mỗi đêm.
• Cảm giác mệt mỏi ban ngày: Mất ngủ dẫn đến sự mệt mỏi, uể oải trong suốt cả ngày, làm giảm khả năng tập trung và năng suất làm việc.
• Thay đổi tâm trạng: Tâm trạng của người bệnh có thể bị ảnh hưởng, có thể cảm thấy cáu gắt, lo âu hoặc trầm cảm do tình trạng mất ngủ kéo dài.
• Cảm giác lo âu hoặc căng thẳng: Người bệnh có thể cảm thấy lo âu hoặc căng thẳng khi nghĩ đến giấc ngủ, gây ra một vòng luẩn quẩn khiến họ khó ngủ hơn.
• Đau nhức và khó chịu: Các triệu chứng thể chất như đau nhức, khó chịu ở cơ hoặc khớp cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mất ngủ.
• Sử dụng thuốc hỗ trợ giấc ngủ: Một số người bệnh có thể cảm thấy cần phải sử dụng thuốc hỗ trợ giấc ngủ để giúp mình ngủ ngon hơn, điều này có thể dẫn đến phụ thuộc vào thuốc.

Nguyên nhân gây mất ngủ sau tai biến

• Tổn thương não: Tai biến mạch máu não gây tổn thương đến các vùng não điều khiển giấc ngủ, gây rối loạn chu kỳ thức – ngủ.
• Yếu tố tâm lý: Sau tai biến, người bệnh thường lo lắng, sợ hãi, trầm cảm hay stress đều có thể dẫn đến mất ngủ.
• Đau đớn và khó chịu: Di chứng sau tai biến như đau nhức, tê bì, khó thở, tiểu đêm  cũng khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ và ngủ không sâu giấc.
• Thay đổi lối sống: Việc phải thay đổi thói quen sinh hoạt, hạn chế vận động, phụ thuộc vào người khác… 
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị tai biến có thể gây mất ngủ như thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau,…

Mất ngủ sau tai biến có nguy hiểm không?

Mất ngủ sau tai biến có thể gây ra nhiều nguy hiểm và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể của người bệnh. Dưới đây là một số lý do vì sao tình trạng này cần được chú ý và điều trị kịp thời:

• Tác động đến quá trình hồi phục: Mất ngủ có thể làm giảm khả năng hồi phục chức năng não sau tai biến. Giấc ngủ là thời gian cơ thể và não bộ phục hồi, vì vậy thiếu ngủ có thể làm chậm quá trình hồi phục và làm tăng nguy cơ tái phát tai biến.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh tâm lý: Người bệnh thường xuyên mất ngủ có nguy cơ cao mắc các rối loạn tâm lý như trầm cảm, lo âu hoặc stress. Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống.
• Giảm khả năng tập trung và trí nhớ: Mất ngủ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tập trung, trí nhớ và chức năng nhận thức. Điều này có thể gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày và phục hồi sau tai biến.
• Nguy cơ bệnh tim mạch: Các nghiên cứu cho thấy mất ngủ có thể làm tăng nguy cơ cao huyết áp, bệnh tim và các vấn đề sức khỏe khác. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với những người đã trải qua tai biến, vì họ có nguy cơ cao hơn về bệnh tim mạch.
• Giảm sức đề kháng: Mất ngủ dễ làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng và khó khăn trong việc chống lại các bệnh lý khác. 
• Tăng cảm giác mệt mỏi và uể oải: Tình trạng mệt mỏi kéo dài do mất ngủ có thể làm giảm năng suất làm việc và chất lượng cuộc sống. Người bệnh có thể cảm thấy uể oải, khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Rối loạn nội tiết: Thiếu ngủ có thể làm thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể, ảnh hưởng đến nhiều quá trình sinh lý, bao gồm cả việc điều chỉnh cảm giác thèm ăn và cân nặng.

Cách điều trị mất ngủ sau tai biến

Điều trị mất ngủ sau tai biến là một quá trình kết hợp nhiều phương pháp, nhằm cải thiện giấc ngủ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. 

Điều trị nguyên nhân gây mất ngủ

• Kiểm soát các triệu chứng sau tai biến: Điều trị các vấn đề như đau đớn, khó chịu, tiểu đêm, co giật để giúp người bệnh thoải mái hơn và dễ đi vào giấc ngủ.
• Điều trị các bệnh lý nền: Mọi người cần kểm soát tốt các bệnh lý như tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch góp phần ổn định sức khỏe tổng thể và cải thiện giấc ngủ.
• Rà soát lại thuốc: Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng, xem xét tác dụng phụ có thể gây mất ngủ và điều chỉnh liều lượng hoặc thay thế thuốc nếu cần thiết.

Liệu pháp tâm lý

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT-I) giúp người bệnh thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Kỹ thuật thư giãn như tập thở sâu, thiền định, yoga giúp giảm stress, lo âu, thư giãn tinh thần và cải thiện giấc ngủ.
• Hỗ trợ tâm lý bằng cách chia sẻ, động viên, tạo cảm giác an toàn, thoải mái cho người bệnh, giúp họ vượt qua những khó khăn tâm lý sau tai biến.

Thay đổi lối sống

• Xây dựng thói quen ngủ nghỉ khoa học: Đi ngủ và thức dậy đúng giờ, tạo môi trường ngủ yên tĩnh, thoải mái, tránh sử dụng các thiết bị điện tử trước khi ngủ.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế caffeine, rượu bia, ăn tối ít nhất 2 tiếng trước khi ngủ. Bổ sung các thực phẩm giàu magie, tryptophan giúp cải thiện giấc ngủ.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động vừa sức giúp cơ thể khỏe mạnh, giảm stress và cải thiện giấc ngủ nhưng nên tránh tập luyện gần giờ đi ngủ.
• Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời: Ánh sáng mặt trời giúp điều hòa nhịp sinh học, cải thiện giấc ngủ.

Sử dụng thuốc

• Thuốc ngủ: Chỉ sử dụng khi các phương pháp khác không hiệu quả và cần có sự chỉ định của bác sĩ.
• Thực phẩm chức năng: Một số loại thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ thảo dược như melatonin, valerian có thể hỗ trợ cải thiện giấc ngủ..

Biện pháp phòng tránh mất ngủ sau 

Phòng tránh mất ngủ sau tai biến là một phần quan trọng trong quá trình chăm sóc và phục hồi sức khỏe cho người bệnh. Cụ thể như sau:

• Kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ gây tai biến: Điều trị các bệnh nền, thực hiện lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm, điều trị kịp thời các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. 
• Xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh: Tạo thói quen ngủ nghỉ điều độ, phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát, thư giãn trước khi ngủ. Đồng thời hạn chế dùng chất kích thích, không ăn quá no vào buổi tối và tập luyện thể dục thường xuyên. 

• Chăm sóc sức khỏe tinh thần: Giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, tham gia các hoạt động xã hội cũng như thực hành các kỹ thuật thư giãn như tập thở sâu, thiền định, yoga nhằm giảm stress, căng thẳng. 
• Chú ý đến chế độ dinh dưỡng: Uống đủ nước và bổ sung các thực phẩm giàu magie, tryptophan: Các loại hạt, chuối, sữa ấm… giúp cải thiện giấc ngủ.
• Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ: Uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng giảm liều lượng hoặc ngừng thuốc. Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào của thuốc, đặc biệt là các triệu chứng ảnh hưởng đến giấc ngủ, cần thông báo ngay cho bác sĩ để được điều chỉnh.

Mất ngủ sau tai biến là một vấn đề nghiêm trọng cần được chú ý và điều trị kịp thời. Việc nhận diện đúng nguyên nhân và áp dụng các biện pháp cải thiện giấc ngủ sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cũng như hỗ trợ quá trình hồi phục sức khỏe. Nếu gặp phải tình trạng này, mọi người hãy tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia y tế để nhận được sự hỗ trợ phù hợp, giúp bạn sớm lấy lại giấc ngủ ngon và sức khỏe ổn định.