Cứng Khớp Ngón Tay: Nguyên Nhân, Biểu Hiện và Phương Pháp Điều Trị

Cứng khớp ngón tay là một tình trạng có thể gây khó khăn trong việc di chuyển các ngón tay và ảnh hưởng đến khả năng cầm nắm của người bệnh. Triệu chứng này thường gặp ở những người lớn tuổi hoặc những người có thói quen sử dụng tay quá mức trong công việc hoặc hoạt động thể thao. Cứng khớp ngón tay không chỉ gây đau đớn mà còn có thể dẫn đến sự hạn chế trong các hoạt động sinh hoạt hằng ngày. Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể đến từ các bệnh lý như viêm khớp, thoái hóa khớp hoặc các tổn thương do chấn thương. Điều trị sớm và đúng cách sẽ giúp giảm nhẹ triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Định nghĩa về cứng khớp ngón tay

Cứng khớp ngón tay là tình trạng các khớp ở ngón tay bị cứng lại, gây khó khăn trong việc di chuyển và gập duỗi ngón tay. Triệu chứng này có thể xảy ra đột ngột hoặc dần dần và thường kèm theo cảm giác đau đớn, khó chịu. Khi mắc phải tình trạng này, người bệnh thường gặp phải sự hạn chế trong các hoạt động cầm nắm, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng làm việc và sinh hoạt hàng ngày. Cứng khớp ngón tay có thể đi kèm với tình trạng viêm, sưng, hoặc cảm giác khô cứng, cứng đờ ở các khớp ngón tay.

Nguyên nhân gây cứng khớp ngón tay

Cứng khớp ngón tay có thể được gây ra bởi nhiều yếu tố khác nhau, chủ yếu là do các bệnh lý hoặc thói quen sinh hoạt. Các nguyên nhân này có thể dẫn đến sự viêm, tổn thương các mô và khớp, làm giảm tính linh hoạt của ngón tay.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Viêm khớp dạng thấp: Đây là một bệnh tự miễn gây viêm khớp mãn tính, ảnh hưởng đến các khớp ngón tay. Viêm khớp dạng thấp có thể gây ra đau, sưng và cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Thoái hóa khớp (thoái hóa khớp ngón tay): Đây là tình trạng khớp ngón tay bị hao mòn theo thời gian, dẫn đến giảm tính linh hoạt và cứng khớp. Thoái hóa khớp thường gặp ở người lớn tuổi.
• Viêm khớp gout: Viêm khớp do gout có thể gây ra các cơn đau đột ngột và cứng khớp, thường xuất hiện ở các khớp ngón tay, ngón chân.
• Chấn thương khớp: Các tổn thương ở khớp ngón tay, như trật khớp hoặc gãy xương, có thể dẫn đến viêm và cứng khớp nếu không được điều trị kịp thời.
• Bệnh Parkinson: Đây là một bệnh lý thần kinh có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của các khớp, gây cứng và khó di chuyển ngón tay.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Tuổi tác: Khi tuổi càng cao, sự suy giảm của các mô và khớp có thể dẫn đến thoái hóa khớp ngón tay, gây cứng khớp. Đây là nguyên nhân phổ biến ở những người lớn tuổi.
• Làm việc quá sức hoặc động tác lặp đi lặp lại: Những người làm công việc đòi hỏi phải sử dụng tay liên tục hoặc lặp đi lặp lại các động tác tay như đánh máy, cầm bút, chơi đàn có thể gặp phải tình trạng cứng khớp do căng cơ và tổn thương mạch máu, dây thần kinh.
• Thiếu vận động: Ít vận động hoặc ít sử dụng ngón tay trong các hoạt động thể chất cũng có thể dẫn đến tình trạng cứng khớp, vì các khớp không được vận động và giữ nguyên trạng thái cứng nhắc.
• Căng thẳng, stress: Căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của các khớp, bao gồm cả ngón tay, khiến tình trạng cứng khớp xảy ra.

Biểu hiện của cứng khớp ngón tay

Cứng khớp ngón tay có thể gây ra nhiều biểu hiện khó chịu, ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày của người bệnh. Những dấu hiệu này có thể xuất hiện đột ngột hoặc dần dần tùy vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, các triệu chứng sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn.

• Đau khớp: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất, thường xảy ra khi cố gắng di chuyển ngón tay. Cảm giác đau có thể kéo dài hoặc xuất hiện theo từng đợt.
• Cảm giác cứng khớp: Người bệnh thường cảm thấy ngón tay cứng đờ, khó gập hoặc duỗi. Tình trạng này đặc biệt rõ rệt vào buổi sáng khi thức dậy hoặc sau khi ngồi lâu.
• Sưng khớp: Các khớp ngón tay có thể bị sưng lên, gây khó khăn khi cầm nắm đồ vật. Sưng khớp có thể kèm theo đỏ và ấm khi chạm vào.
• Giảm khả năng vận động: Người bệnh sẽ gặp khó khăn khi thực hiện các thao tác đơn giản như cầm nắm, bóp, hoặc thậm chí là viết chữ.
• Tiếng kêu lục cục khi di chuyển khớp: Một số người khi di chuyển khớp ngón tay có thể nghe thấy âm thanh lục cục hoặc cọt kẹt do sụn bị tổn thương hoặc thoái hóa.

Biến chứng của cứng khớp ngón tay

Nếu không được điều trị sớm và hiệu quả, cứng khớp ngón tay có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Các biến chứng này không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đến khả năng làm việc và sinh hoạt của người bệnh.

• Hạn chế khả năng vận động: Khi cứng khớp ngón tay không được điều trị, các khớp có thể trở nên cứng đờ hoàn toàn, khiến người bệnh không thể di chuyển ngón tay một cách tự nhiên. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng làm việc và các hoạt động sinh hoạt thường ngày.
• Mất chức năng cầm nắm: Cứng khớp ngón tay có thể làm giảm khả năng cầm nắm đồ vật, ảnh hưởng đến các công việc đòi hỏi sự khéo léo của tay như ăn uống, viết lách hoặc thậm chí là lái xe.
• Viêm nhiễm và biến dạng khớp: Nếu tình trạng cứng khớp không được can thiệp kịp thời, viêm khớp có thể kéo dài, dẫn đến việc hình thành các tổn thương nghiêm trọng như biến dạng khớp hoặc xương. Đây là một biến chứng thường thấy ở những người mắc các bệnh lý viêm khớp.
• Đau mạn tính: Cứng khớp kéo dài có thể dẫn đến đau mãn tính, gây khó chịu và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Những cơn đau này có thể kéo dài dai dẳng, thậm chí trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian.
• Khả năng lao động giảm sút: Biến chứng nghiêm trọng của cứng khớp ngón tay là khả năng lao động bị suy giảm. Đặc biệt đối với những người có công việc đòi hỏi sự linh hoạt của tay như thợ thủ công, bác sĩ, hoặc những công việc văn phòng, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.

Đối tượng có nguy cơ cao

Cứng khớp ngón tay có thể gặp phải ở bất kỳ ai, tuy nhiên một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do yếu tố tuổi tác, thói quen sinh hoạt, hoặc các bệnh lý nền. Những người thuộc các nhóm này cần đặc biệt chú ý và tìm cách phòng ngừa hoặc điều trị kịp thời.

• Người cao tuổi: Tuổi tác là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển tình trạng thoái hóa khớp. Khi người ta lớn tuổi, sụn khớp bị thoái hóa, khiến khớp dễ bị tổn thương và gây ra tình trạng cứng khớp ngón tay.
• Người có tiền sử viêm khớp: Những người đã từng mắc các bệnh lý về khớp như viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp gout có nguy cơ cao bị cứng khớp ngón tay. Các bệnh này thường dẫn đến viêm khớp và tổn thương khớp theo thời gian.
• Người có công việc đòi hỏi sử dụng tay nhiều: Những người làm công việc phải sử dụng tay nhiều, đặc biệt là các động tác lặp đi lặp lại như đánh máy, cầm bút, hoặc chơi nhạc cụ, có nguy cơ bị căng cơ và viêm khớp dẫn đến cứng khớp ngón tay.
• Người có lối sống ít vận động: Thiếu vận động có thể làm giảm sự linh hoạt của khớp, dẫn đến tình trạng cứng khớp. Việc không vận động thường xuyên có thể gây ra thoái hóa khớp và các vấn đề liên quan đến cứng khớp ngón tay.
• Người mắc bệnh Parkinson hoặc rối loạn thần kinh: Những bệnh lý thần kinh như Parkinson có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của các khớp, dẫn đến tình trạng cứng khớp ngón tay.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Mặc dù cứng khớp ngón tay là một triệu chứng phổ biến, nhưng nếu tình trạng này kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, người bệnh cần phải gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

• Khi cứng khớp không thuyên giảm: Nếu tình trạng cứng khớp không cải thiện sau một thời gian tự chăm sóc hoặc áp dụng các biện pháp giảm đau tại nhà, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân và phương pháp điều trị phù hợp.
• Khi cảm thấy đau dữ dội: Nếu cơn đau đi kèm với cứng khớp trở nên ngày càng nghiêm trọng hoặc không thể kiểm soát bằng thuốc giảm đau thông thường, bạn nên đến gặp bác sĩ để đánh giá mức độ tổn thương và tìm giải pháp điều trị.
• Khi có dấu hiệu sưng, đỏ hoặc nóng: Nếu khớp ngón tay không chỉ cứng mà còn bị sưng, đỏ và nóng, có thể đây là dấu hiệu của viêm khớp hoặc các bệnh lý nhiễm trùng khác, yêu cầu can thiệp y tế ngay lập tức.
• Khi gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày: Nếu tình trạng cứng khớp ngón tay làm ảnh hưởng đến các hoạt động sinh hoạt như cầm nắm đồ vật, lái xe, hoặc làm việc, bạn cần gặp bác sĩ để tìm cách cải thiện và phục hồi chức năng khớp.
• Khi có triệu chứng của bệnh lý nền: Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc các bệnh lý như viêm khớp, gout, hoặc Parkinson, và cứng khớp ngón tay trở nên nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể giúp điều chỉnh phương pháp điều trị các bệnh lý nền để giảm triệu chứng.

Chẩn đoán

Để xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng cứng khớp ngón tay, bác sĩ sẽ thực hiện một số phương pháp chẩn đoán. Quá trình này giúp xác định liệu tình trạng này do các bệnh lý nền hay chỉ là một vấn đề sinh lý.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về lịch sử bệnh sử của người bệnh, các triệu chứng gặp phải và mức độ ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày. Khám lâm sàng giúp bác sĩ nhận diện tình trạng cứng khớp và sự hạn chế của khớp ngón tay.
• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra dấu hiệu viêm, nhiễm trùng hoặc các chỉ số liên quan đến bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, gout hoặc bệnh lý tự miễn.
• Chụp X-quang: X-quang giúp bác sĩ kiểm tra cấu trúc của khớp, phát hiện các dấu hiệu thoái hóa, vỡ xương hoặc tổn thương sụn khớp. Đây là một phương pháp hữu ích để đánh giá mức độ tổn thương của khớp.
• Siêu âm hoặc MRI: Trong một số trường hợp phức tạp, bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm hoặc chụp MRI để đánh giá chi tiết hơn về tình trạng viêm hoặc tổn thương mô mềm xung quanh khớp.
• Khám chức năng khớp: Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra khả năng di chuyển và linh hoạt của các ngón tay để đánh giá mức độ ảnh hưởng của cứng khớp đối với hoạt động vận động.

Cách phòng ngừa

Mặc dù không thể tránh hoàn toàn cứng khớp ngón tay, nhưng có một số biện pháp giúp giảm nguy cơ phát triển tình trạng này hoặc làm giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Việc chủ động phòng ngừa sẽ giúp duy trì sức khỏe của các khớp và cải thiện chất lượng cuộc sống.

• Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập vận động nhẹ nhàng giúp tăng cường sự linh hoạt và sức mạnh cho các khớp ngón tay. Các bài tập như uốn cong, duỗi thẳng ngón tay hoặc các động tác kéo giãn sẽ giúp duy trì sự dẻo dai của khớp.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Cân nặng quá lớn có thể tạo áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp ngón tay. Việc duy trì một cân nặng hợp lý giúp giảm thiểu tác động của trọng lượng cơ thể lên khớp và hạn chế tình trạng cứng khớp.
• Tránh làm việc quá sức: Nếu bạn phải làm việc với các động tác lặp đi lặp lại như đánh máy, cầm bút hoặc sử dụng công cụ thủ công, hãy nhớ nghỉ ngơi định kỳ và thực hiện các bài tập giãn cơ để giảm thiểu căng thẳng lên khớp.
• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Một chế độ ăn uống giàu canxi, vitamin D, omega-3 và các dưỡng chất có lợi cho khớp có thể giúp bảo vệ sức khỏe của khớp ngón tay và ngăn ngừa tình trạng thoái hóa. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, các loại hạt và cá béo.
• Thực hiện các biện pháp giảm stress: Stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của các khớp, vì vậy việc thư giãn và quản lý căng thẳng thông qua các phương pháp như thiền, yoga hoặc tập thở sâu rất quan trọng trong việc phòng ngừa cứng khớp ngón tay.

Phương pháp điều trị cứng khớp ngón tay

Khi bị cứng khớp ngón tay, việc điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh cũng như mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Có nhiều phương pháp khác nhau để giảm đau, cải thiện tính linh hoạt của khớp và giúp người bệnh phục hồi chức năng của ngón tay.

Điều trị bằng thuốc

Việc điều trị cứng khớp ngón tay bằng thuốc giúp làm giảm cơn đau, viêm nhiễm và cải thiện khả năng vận động của khớp. Các loại thuốc Tây y thường được chỉ định tùy theo mức độ nghiêm trọng của tình trạng cứng khớp.

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Đây là nhóm thuốc phổ biến giúp giảm đau và viêm ở các khớp. Một số thuốc thường được sử dụng là ibuprofen (Advil, Motrin), diclofenac (Voltaren), và naproxen (Aleve). Các thuốc này có tác dụng giảm viêm và đau nhanh chóng, giúp người bệnh dễ dàng cử động hơn.
• Thuốc giảm đau: Đối với những trường hợp đau nhẹ hoặc đau vừa, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc giảm đau như paracetamol (Tylenol). Đây là thuốc giảm đau phổ biến và an toàn, không gây tác dụng phụ nghiêm trọng.
• Thuốc điều trị bệnh viêm khớp: Nếu cứng khớp ngón tay do viêm khớp dạng thấp, bác sĩ có thể kê thuốc methotrexate (Rheumatrex) hoặc hydroxychloroquine (Plaquenil) để kiểm soát các phản ứng miễn dịch và làm giảm viêm.
• Thuốc tiêm corticosteroid: Trong những trường hợp viêm khớp nghiêm trọng, bác sĩ có thể tiêm thuốc corticosteroid như triamcinolone vào khớp để làm giảm sưng, đau và cải thiện sự linh hoạt của khớp ngón tay. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này cần được theo dõi kỹ vì có thể gây tác dụng phụ như loãng xương nếu dùng lâu dài.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, các phương pháp điều trị không dùng thuốc cũng rất quan trọng trong việc giảm cứng khớp ngón tay và cải thiện chức năng khớp. Những biện pháp này giúp hỗ trợ quá trình hồi phục, giảm đau mà không cần phải phụ thuộc vào thuốc.

• Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện độ linh hoạt của khớp ngón tay. Thông qua các động tác uốn cong, duỗi thẳng hoặc nắm chặt tay, người bệnh có thể giảm sự cứng đờ và duy trì hoặc phục hồi chức năng của các ngón tay.
• Chườm nóng hoặc lạnh: Sử dụng túi chườm lạnh hoặc túi chườm nóng giúp giảm sưng, đau và cải thiện lưu thông máu đến khu vực khớp bị ảnh hưởng. Chườm lạnh đặc biệt hữu ích trong giai đoạn viêm cấp tính, trong khi chườm nóng có thể giúp thư giãn các cơ và khớp bị căng thẳng.
• Nẹp khớp: Đối với những trường hợp cứng khớp nặng, bác sĩ có thể chỉ định đeo nẹp khớp để cố định khớp và ngón tay trong một thời gian nhất định. Điều này giúp bảo vệ khớp khỏi các tác động ngoại lực và giảm nguy cơ tổn thương thêm.
• Thay đổi lối sống: Việc duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục đều đặn có thể giúp cải thiện sức khỏe của khớp và phòng ngừa tình trạng cứng khớp. Hạn chế căng thẳng và giảm khối lượng công việc lặp đi lặp lại cũng giúp giảm nguy cơ tái phát.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng cung cấp nhiều phương pháp điều trị hiệu quả cho tình trạng cứng khớp ngón tay. Các bài thuốc và phương pháp điều trị từ thảo dược không chỉ giúp giảm đau mà còn giúp tăng cường sức khỏe cho khớp.

• Châm cứu: Châm cứu là phương pháp trị liệu cổ truyền giúp giảm đau, cải thiện lưu thông khí huyết và thư giãn các cơ. Việc châm cứu vào các huyệt vị gần khu vực bị cứng khớp có thể giúp làm giảm tình trạng viêm và tăng cường sự linh hoạt của khớp ngón tay.
• Thuốc thảo dược: Các bài thuốc từ thảo dược như nhân sâm, bạch truật, sâm cau, hoặc ngải cứu được sử dụng để điều trị các bệnh về khớp trong y học cổ truyền. Những loại thảo dược này giúp tăng cường tuần hoàn máu, giảm viêm và tăng khả năng phục hồi cho khớp.
• Xoa bóp bấm huyệt: Kết hợp xoa bóp nhẹ nhàng với bấm huyệt có thể giúp giảm sự căng thẳng ở khớp, giúp giảm đau và làm mềm các cơ bị cứng. Phương pháp này cũng giúp thúc đẩy tuần hoàn máu và giảm tình trạng sưng, viêm ở khớp ngón tay.
• Thuốc cao dán: Một số cao dán thảo dược như cao dán ngải cứu hoặc cao dán giảm đau có tác dụng giảm đau, giảm sưng và thư giãn các khớp ngón tay. Những loại cao dán này thường được sử dụng khi cứng khớp kèm theo tình trạng viêm, đau nhức.

Cứng khớp ngón tay có thể điều trị hiệu quả nhờ sự kết hợp giữa thuốc Tây y, các phương pháp điều trị không dùng thuốc và y học cổ truyền. Khi tình trạng này không được điều trị đúng cách, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng và ảnh hưởng đến khả năng cử động của ngón tay. Người bệnh nên tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp để cải thiện chất lượng cuộc sống, giúp ngón tay phục hồi và giảm bớt các triệu chứng cứng khớp.

Nguồn: Soytethainguyen