Trẻ bị viêm họng cấp sốt mấy ngày và cách điều trị hiệu quả

Khi trẻ bị viêm họng cấp sốt, cha mẹ thường lo lắng về thời gian sốt sẽ kéo dài bao lâu và khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ. Tình trạng này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ nhiễm vi khuẩn đến virus, và mỗi nguyên nhân lại có mức độ ảnh hưởng và thời gian điều trị khác nhau. Mặc dù viêm họng cấp có thể tự khỏi trong vài ngày, nhưng nếu sốt kéo dài hoặc có các triệu chứng khác đi kèm như ho, khó thở, hoặc đau họng nghiêm trọng, cha mẹ cần theo dõi chặt chẽ và tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp. Tìm hiểu về quá trình hồi phục và những dấu hiệu cần chú ý sẽ giúp bạn đảm bảo sức khỏe cho trẻ và tránh những biến chứng nguy hiểm.

Định nghĩa về trẻ bị viêm họng cấp sốt

Viêm họng cấp sốt là tình trạng viêm nhiễm ở vòm họng của trẻ, gây ra các triệu chứng như đau họng, sốt cao và khó nuốt. Tình trạng này thường xuất hiện đột ngột và có thể kèm theo các triệu chứng khác như ho, mệt mỏi, và chán ăn. Viêm họng cấp sốt có thể do nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn. Mặc dù viêm họng cấp là một bệnh lý phổ biến, nhưng việc điều trị đúng cách sẽ giúp giảm thiểu các triệu chứng và phòng tránh các biến chứng.

Nguyên nhân gây viêm họng cấp sốt ở trẻ

Tình trạng trẻ bị viêm họng cấp sốt có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc phân loại nguyên nhân sẽ giúp cha mẹ có cái nhìn rõ ràng hơn về cách điều trị và phòng ngừa.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Nhiễm vi khuẩn: Vi khuẩn như Streptococcus pyogenes (liên cầu khuẩn nhóm A) là nguyên nhân phổ biến gây viêm họng cấp. Vi khuẩn này có thể gây ra sốt cao và đau họng dữ dội, đôi khi kèm theo các triệu chứng như sưng hạch bạch huyết ở cổ và nổi mẩn đỏ.
• Nhiễm virus: Các virus như cúm, adenovirus, hay virus hợp bào hô hấp (RSV) cũng có thể gây viêm họng cấp và sốt. Thường thì các triệu chứng do virus kéo dài hơn so với vi khuẩn và có thể đi kèm với các triệu chứng hô hấp như ho và nghẹt mũi.
• Viêm amidan: Nếu viêm họng kèm theo viêm amidan, tình trạng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Amidan bị viêm có thể gây đau họng dữ dội và sốt cao, đe dọa đến khả năng nuốt và thở của trẻ.
• Bệnh lý về viêm nhiễm toàn thân: Trong một số trường hợp hiếm, viêm họng cấp có thể là triệu chứng điển hình của các bệnh lý nghiêm trọng như nhiễm trùng huyết hoặc sốt xuất huyết.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Môi trường ô nhiễm: Việc sống trong môi trường có nhiều khói bụi, hóa chất hoặc chất kích thích có thể khiến trẻ dễ bị viêm họng cấp. Môi trường không khí kém chất lượng là một trong những yếu tố nguy cơ gây kích ứng và viêm vòm họng.
• Sự thay đổi thời tiết đột ngột: Khi chuyển mùa hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột, sức đề kháng của trẻ yếu hơn và dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, bao gồm viêm họng cấp. Đây là nguyên nhân phổ biến trong những tháng giao mùa.
• Thói quen sinh hoạt không hợp lý: Chế độ ăn uống không đầy đủ dưỡng chất, ngủ không đủ giấc, hay căng thẳng kéo dài có thể làm suy giảm hệ miễn dịch của trẻ, khiến trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, trong đó có viêm họng cấp.

Biểu hiện của viêm họng cấp sốt ở trẻ

Khi trẻ bị viêm họng cấp sốt, các biểu hiện thường rất rõ ràng và dễ nhận biết. Những triệu chứng này có thể thay đổi tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh và nguyên nhân gây ra.

• Đau họng: Trẻ sẽ cảm thấy đau rát ở vùng họng, đặc biệt là khi nuốt. Cảm giác này có thể kéo dài và làm trẻ cảm thấy khó chịu.
• Sốt cao: Một trong những triệu chứng điển hình của viêm họng cấp là sốt. Trẻ có thể sốt từ 38 đến 40 độ C, kèm theo cảm giác lạnh run hoặc mệt mỏi.
• Ho: Trẻ có thể ho khan hoặc ho có đờm, đặc biệt là khi bệnh tiến triển. Ho sẽ làm tăng cảm giác đau rát họng và khó chịu.
• Chán ăn: Vì đau họng, trẻ sẽ không muốn ăn uống, có thể bỏ bữa hoặc ăn rất ít. Đây là một triệu chứng phổ biến khiến trẻ mất sức nhanh chóng.
• Khó thở: Đặc biệt khi viêm họng kéo dài hoặc có biến chứng, trẻ có thể gặp khó khăn khi thở, cảm giác nghẹt mũi và khó chịu.
• Sưng hạch bạch huyết: Nếu viêm họng do vi khuẩn, trẻ có thể xuất hiện các hạch bạch huyết sưng to ở cổ, gây đau nhức.
• Mệt mỏi: Trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi, uể oải, và thiếu năng lượng do cơ thể phải chiến đấu với vi khuẩn hoặc virus.

Biến chứng của viêm họng cấp sốt

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm họng cấp sốt có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Những biến chứng này có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ, do đó, cha mẹ cần đặc biệt chú ý khi trẻ có triệu chứng này.

• Viêm amidan mãn tính: Nếu viêm họng cấp không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến viêm amidan mãn tính, gây đau đớn và khó nuốt lâu dài.
• Nhiễm trùng tai: Viêm họng cấp có thể lan rộng và gây nhiễm trùng tai giữa, làm trẻ bị đau tai và có thể ảnh hưởng đến thính lực.
• Áp-xe họng: Trong trường hợp viêm họng nặng do vi khuẩn, có thể hình thành các ổ mủ (áp-xe) trong vùng họng, khiến việc điều trị trở nên phức tạp hơn.
• Viêm phổi: Một số trường hợp viêm họng cấp do virus hoặc vi khuẩn có thể lan xuống phổi và gây viêm phổi, một bệnh lý nguy hiểm đe dọa tính mạng.
• Sốt thấp khớp: Viêm họng do liên cầu khuẩn có thể dẫn đến sốt thấp khớp, một bệnh lý ảnh hưởng đến tim, khớp, da và hệ thần kinh.
• Viêm cầu thận: Đây là một biến chứng nghiêm trọng khác do nhiễm trùng liên cầu khuẩn, gây tổn thương thận và có thể dẫn đến suy thận nếu không được điều trị kịp thời.

Đối tượng có nguy cơ cao

Viêm họng cấp sốt có thể ảnh hưởng đến tất cả trẻ em, nhưng có một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Những đối tượng này cần được chú ý đặc biệt để phát hiện và điều trị sớm, tránh các biến chứng nghiêm trọng.

• Trẻ có hệ miễn dịch yếu: Trẻ em bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý như HIV, ung thư hoặc đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ bị viêm họng cấp do các tác nhân gây bệnh dễ dàng tấn công.
• Trẻ có bệnh nền về đường hô hấp: Những trẻ bị hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) hay các bệnh lý về hô hấp khác dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp, trong đó có viêm họng cấp.
• Trẻ dưới ba tuổi: Trẻ nhỏ, đặc biệt là dưới ba tuổi, hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, bao gồm viêm họng cấp.
• Trẻ thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Trẻ sống trong khu vực có không khí ô nhiễm hoặc hay tiếp xúc với các chất kích thích (như khói thuốc lá) dễ bị viêm họng cấp.
• Trẻ có tiền sử mắc bệnh hô hấp: Trẻ đã từng mắc các bệnh viêm họng, viêm amidan, hoặc viêm thanh quản sẽ có nguy cơ cao tái phát viêm họng cấp khi có yếu tố thuận lợi.
• Trẻ sống trong môi trường đông đúc: Các trẻ em sống trong các khu tập thể, trường học hoặc nhà trẻ có nguy cơ lây nhiễm cao từ các bạn đồng trang lứa khi có trẻ mắc bệnh viêm họng cấp.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Trong khi viêm họng cấp sốt thường tự khỏi sau vài ngày, có một số dấu hiệu mà cha mẹ cần chú ý và tìm kiếm sự trợ giúp y tế kịp thời. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.

• Sốt cao không giảm: Nếu trẻ sốt cao liên tục trên 39 độ C trong nhiều giờ mà không giảm, dù đã được hạ sốt, đây là dấu hiệu cần gặp bác sĩ ngay lập tức.
• Khó thở hoặc thở khò khè: Trẻ có thể gặp khó khăn khi thở hoặc thở khò khè, đây là triệu chứng nghiêm trọng báo hiệu có thể có tình trạng viêm nhiễm nặng hơn hoặc viêm phổi.
• Đau họng dữ dội kéo dài: Nếu cơn đau họng kéo dài và không giảm, kèm theo cảm giác nuốt khó, có thể là dấu hiệu viêm amidan hoặc áp-xe họng cần được điều trị.
• Sưng hạch bạch huyết: Nếu hạch bạch huyết ở cổ của trẻ sưng to và đau, điều này có thể báo hiệu rằng cơ thể đang chống lại nhiễm trùng nghiêm trọng hơn, như viêm amidan hoặc viêm họng do vi khuẩn.
• Cảm giác mệt mỏi, chán ăn: Trẻ mệt mỏi, không muốn ăn uống, và có dấu hiệu mất sức nghiêm trọng là những dấu hiệu của một nhiễm trùng sâu hơn cần can thiệp y tế.
• Tái phát bệnh nhiều lần: Nếu tình trạng viêm họng cấp tái phát nhiều lần trong thời gian ngắn, đặc biệt là kèm theo sốt cao và khó nuốt, cần đưa trẻ đến bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.

Chẩn đoán viêm họng cấp sốt ở trẻ

Chẩn đoán viêm họng cấp sốt bao gồm việc xác định nguyên nhân gây bệnh và đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Việc chẩn đoán sớm giúp trẻ được điều trị kịp thời và hiệu quả.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra cổ họng của trẻ, xem có dấu hiệu đỏ hoặc sưng tấy không, đồng thời kiểm tra hạch bạch huyết ở cổ để xác định mức độ nhiễm trùng. Ngoài ra, bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng khác như sốt, ho, và đau họng.
• Xét nghiệm dịch họng: Để xác định viêm họng do vi khuẩn hay virus, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm dịch họng. Xét nghiệm này giúp phát hiện các vi khuẩn như liên cầu khuẩn nhóm A, một tác nhân phổ biến gây viêm họng do vi khuẩn.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể được sử dụng để kiểm tra mức độ bạch cầu trong cơ thể, giúp xác định liệu cơ thể đang chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn hay virus.
• Chụp X-quang: Nếu có nghi ngờ viêm phổi hoặc áp-xe họng, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang để kiểm tra tình trạng của phổi và các mô xung quanh họng.
• Đánh giá tình trạng sức khỏe chung: Bác sĩ cũng sẽ xem xét các yếu tố như tiền sử bệnh lý của trẻ và các triệu chứng khác để đưa ra chẩn đoán chính xác về tình trạng viêm họng cấp sốt.

Cách phòng ngừa viêm họng cấp sốt ở trẻ

Việc phòng ngừa viêm họng cấp sốt là rất quan trọng, không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ mà còn giảm thiểu nguy cơ phát triển các biến chứng nghiêm trọng. Sau đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

• Giữ vệ sinh cá nhân tốt: Hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên, đặc biệt sau khi chơi, đi vệ sinh, hoặc tiếp xúc với những người bị ốm. Đây là một trong những cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất để ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn và virus.
• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Khi trẻ trong gia đình hoặc bạn bè bị viêm họng cấp, cần tránh cho trẻ tiếp xúc trực tiếp để giảm nguy cơ lây nhiễm.
• Tăng cường sức đề kháng: Đảm bảo trẻ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các thực phẩm giàu vitamin C như cam, quýt, và rau xanh. Ngoài ra, ngủ đủ giấc và tập thể dục nhẹ nhàng sẽ giúp hệ miễn dịch của trẻ hoạt động hiệu quả hơn.
• Giữ ấm cho trẻ trong mùa lạnh: Khi thời tiết thay đổi, đặc biệt là trong mùa đông, cần giữ ấm cho trẻ, tránh để trẻ tiếp xúc với không khí lạnh, dễ dẫn đến các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.
• Sử dụng khẩu trang khi ra ngoài: Đối với trẻ lớn, đặc biệt trong các mùa dịch hoặc khi sống trong môi trường đông đúc, việc đeo khẩu trang có thể giúp giảm nguy cơ mắc viêm họng cấp và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đưa trẻ đi khám bác sĩ định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn, giúp ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe liên quan đến viêm họng cấp.

Những biện pháp phòng ngừa này nếu được thực hiện đầy đủ sẽ giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc viêm họng cấp sốt và các biến chứng nghiêm trọng.

Phương pháp điều trị viêm họng cấp sốt ở trẻ

Khi trẻ bị viêm họng cấp sốt, việc điều trị đúng cách là rất quan trọng để giúp trẻ hồi phục nhanh chóng và tránh các biến chứng nguy hiểm. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm sử dụng thuốc, các biện pháp không dùng thuốc và những phương pháp từ y học cổ truyền. Mỗi phương pháp sẽ có ưu nhược điểm và phù hợp với từng tình trạng bệnh cụ thể của trẻ.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc Tây y là một trong những phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất để giảm nhanh triệu chứng của viêm họng cấp sốt và ngăn ngừa biến chứng. Tuỳ vào nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc phù hợp.

• Thuốc hạ sốt và giảm đau: Để giảm sốt và làm dịu cơn đau họng, bác sĩ thường kê đơn các thuốc như Paracetamol (Tylenol) hoặc Ibuprofen (Advil). Các thuốc này giúp giảm nhiệt độ cơ thể và làm giảm cơn đau họng cho trẻ, giúp trẻ dễ chịu hơn. Paracetamol là thuốc hạ sốt an toàn cho trẻ em và có thể sử dụng cho các bé từ 3 tháng tuổi trở lên, trong khi Ibuprofen được chỉ định cho trẻ trên 6 tháng tuổi và có tác dụng giảm đau mạnh mẽ hơn.
• Kháng sinh: Nếu viêm họng cấp do vi khuẩn gây ra, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng sinh như Amoxicillin hoặc Penicillin. Những loại thuốc này sẽ giúp tiêu diệt vi khuẩn, giảm tình trạng viêm nhiễm và ngăn ngừa các biến chứng như viêm amidan hoặc sốt thấp khớp. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh chỉ hiệu quả khi có sự chỉ định của bác sĩ và khi bệnh lý do vi khuẩn gây ra.
• Thuốc chống viêm và kháng histamin: Trong trường hợp viêm họng cấp do virus, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như Diclofenac hoặc thuốc kháng histamin như Cetirizine có thể được sử dụng để giảm triệu chứng viêm và nghẹt mũi, giúp trẻ dễ thở hơn.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, các biện pháp điều trị không dùng thuốc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ hồi phục nhanh chóng và làm giảm các triệu chứng khó chịu.

• Uống đủ nước: Việc uống nhiều nước là rất quan trọng để giúp trẻ giảm sốt và tránh tình trạng mất nước. Nước ấm, nước canh, hoặc nước trái cây là những lựa chọn tốt cho trẻ. Uống đủ nước cũng giúp làm dịu cổ họng và giảm ho.
• Giữ ấm cơ thể: Trong khi tránh để trẻ bị nóng quá mức, việc giữ ấm cơ thể sẽ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Đặc biệt là khi trẻ bị sốt, giữ cho trẻ không bị lạnh có thể giúp ngăn ngừa tình trạng sốt cao.
• Súc miệng bằng nước muối: Nếu trẻ có thể thực hiện được, việc súc miệng bằng nước muối ấm có thể giúp làm sạch vi khuẩn trong họng và làm dịu các cơn đau họng.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Trẻ bị viêm họng cấp sốt có thể không muốn ăn uống do đau họng. Tuy nhiên, cha mẹ cần cung cấp những thực phẩm dễ nuốt, giàu dinh dưỡng để giúp tăng cường sức khỏe và hệ miễn dịch của trẻ. Các món như cháo, súp, hoặc các loại trái cây mềm như chuối có thể là lựa chọn tốt.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Để cơ thể có thời gian phục hồi, việc nghỉ ngơi đầy đủ là rất cần thiết. Cha mẹ nên đảm bảo rằng trẻ ngủ đủ giấc, tránh làm việc hoặc học hành quá sức.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng có nhiều phương pháp điều trị viêm họng cấp sốt, giúp giảm các triệu chứng và tăng cường khả năng hồi phục của cơ thể. Các phương pháp này chủ yếu sử dụng thảo dược tự nhiên để điều trị và hỗ trợ điều trị viêm họng cấp cho trẻ.

• Sử dụng các bài thuốc thảo dược: Một số thảo dược có tác dụng giảm viêm, sát khuẩn và giải độc rất hiệu quả trong điều trị viêm họng cấp. Các vị thuốc như cam thảo, húng chanh, gừng, mật ong, hoặc lá tía tô có thể được sử dụng để pha chế thành các bài thuốc dân gian. Ví dụ, trà gừng mật ong ấm giúp làm dịu cổ họng, giảm ho và ngứa họng cho trẻ.
• Châm cứu và xoa bóp: Các phương pháp xoa bóp nhẹ nhàng hoặc châm cứu có thể giúp trẻ giảm đau họng, giảm căng thẳng và tăng cường tuần hoàn máu. Tuy nhiên, việc áp dụng các phương pháp này cần phải có sự hướng dẫn của các chuyên gia y học cổ truyền có kinh nghiệm để tránh gây tác dụng phụ.
• Sử dụng thuốc bắc: Một số bài thuốc bắc được sử dụng để điều trị viêm họng cấp có thể bao gồm các thành phần như Cát Cánh, Ngưu Bàng Tử, Bạch Chỉ, hoặc Quất Bì. Các thảo dược này có tác dụng làm giảm đau, thanh nhiệt, tiêu viêm và giải độc cho cơ thể, giúp trẻ phục hồi nhanh hơn.

Việc áp dụng y học cổ truyền trong điều trị viêm họng cấp sốt cho trẻ cần được thảo luận với bác sĩ trước khi sử dụng, vì một số thảo dược có thể không phù hợp hoặc có thể tương tác với các loại thuốc Tây y.

Trẻ bị viêm họng cấp sốt mấy ngày là một triệu chứng mà nhiều bậc phụ huynh gặp phải, và việc điều trị đúng cách sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh và chỉ định của bác sĩ, cha mẹ có thể kết hợp các phương pháp điều trị bằng thuốc, biện pháp không dùng thuốc và y học cổ truyền để mang lại hiệu quả tốt nhất cho sức khỏe của trẻ.