Mụn trứng cá quanh miệng: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Cập nhật lúc 11:28 - 22/01/2025

Đánh giá bài viết

Mụn trứng cá quanh miệng là một vấn đề da liễu phổ biến, đặc biệt ở người trưởng thành và thanh thiếu niên. Triệu chứng chính bao gồm những nốt mụn viêm, mụn bọc hoặc mụn mủ xuất hiện ở khu vực quanh miệng, làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ và gây cảm giác khó chịu. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này có thể do sự thay đổi nội tiết tố, căng thẳng, chế độ ăn uống không lành mạnh hoặc thói quen vệ sinh da không đúng cách. Để điều trị hiệu quả, cần hiểu rõ các yếu tố tác động cũng như áp dụng các phương pháp chăm sóc và điều trị phù hợp.

Mụn trứng cá quanh miệng: Định nghĩa và phân loại

Mụn trứng cá quanh miệng là một dạng mụn viêm xuất hiện ở vùng da xung quanh miệng, bao gồm cả môi và cằm. Đây là một trong những vấn đề da liễu thường gặp, đặc biệt ở những người có sự thay đổi hormone hoặc thói quen sinh hoạt không hợp lý. Mụn trứng cá quanh miệng thường xảy ra do sự tích tụ của dầu thừa, bụi bẩn và vi khuẩn trên da, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông. Ngoài ra, việc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da không phù hợp, chế độ ăn uống không lành mạnh và căng thẳng cũng là những yếu tố tác động đến sự hình thành của mụn.

Mụn trứng cá quanh miệng có thể được phân loại thành nhiều dạng khác nhau. Trong đó, mụn viêm, mụn mủ, và mụn bọc là những loại mụn phổ biến nhất. Mụn viêm là dạng nhẹ với những nốt đỏ, hơi sưng, không có mủ. Mụn mủ có chứa dịch mủ và thường gây đau đớn. Trong khi đó, mụn bọc là dạng nghiêm trọng hơn, có thể để lại sẹo nếu không được điều trị kịp thời.

Triệu chứng của mụn trứng cá quanh miệng

Các triệu chứng của mụn trứng cá quanh miệng khá dễ nhận biết, bắt đầu bằng những nốt mụn nhỏ, đỏ và sưng tấy xung quanh khu vực miệng. Những nốt mụn này có thể không chỉ xuất hiện trên da mặt mà còn có thể lan xuống vùng cằm và cổ. Bên cạnh đó, tình trạng viêm nhiễm tại các nốt mụn có thể gây đau, đặc biệt là khi chạm vào hoặc khi ăn uống.

Ngoài các mụn viêm, một số người có thể gặp phải mụn mủ hoặc mụn bọc, có thể chứa dịch màu trắng hoặc vàng và thường kèm theo cảm giác nóng rát. Một trong những triệu chứng đáng chú ý nữa là sự xuất hiện của các mảng da khô, bong tróc quanh vùng mụn, gây khó chịu cho người bệnh.

Đặc biệt, mụn trứng cá quanh miệng có thể tái phát liên tục, tạo thành một chu kỳ không dứt, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Việc nhận diện đúng các triệu chứng từ sớm giúp điều trị hiệu quả, tránh để lại sẹo hay các biến chứng lâu dài.

Nguyên nhân gây mụn trứng cá quanh miệng

Mụn trứng cá quanh miệng có thể do nhiều yếu tố tác động, làm tăng nguy cơ phát triển và gây viêm nhiễm. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

Thay đổi nội tiết tố: Hormone là yếu tố quan trọng gây ra mụn, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì, kinh nguyệt, mang thai hoặc sử dụng thuốc tránh thai. Sự thay đổi nội tiết tố có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, gây tắc nghẽn lỗ chân lông và hình thành mụn.
Vệ sinh da không đúng cách: Sử dụng các sản phẩm làm sạch không phù hợp hoặc không rửa mặt kỹ lưỡng có thể dẫn đến sự tích tụ dầu thừa và vi khuẩn trên da, từ đó gây tắc nghẽn lỗ chân lông.
Căng thẳng và stress: Khi căng thẳng, cơ thể sản sinh ra các hormone như cortisol, có thể kích thích tuyến bã nhờn và làm tăng nguy cơ hình thành mụn.
Thực phẩm không lành mạnh: Chế độ ăn uống có quá nhiều dầu mỡ, thực phẩm chứa đường và tinh bột có thể làm tăng mức độ dầu trên da, từ đó gây mụn. Các loại thực phẩm giàu carbohydrate tinh chế cũng là yếu tố góp phần vào sự phát triển của mụn.
Sự thay đổi thời tiết: Mùa hè nóng bức hoặc mùa đông hanh khô đều có thể ảnh hưởng đến tình trạng da. Nhiệt độ cao làm tăng sự sản xuất dầu, trong khi không khí khô làm da mất nước và dễ bị viêm.
Thói quen xấu: Những thói quen như thường xuyên chạm tay lên mặt, xoa mặt hay dụi mắt có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào da, gây mụn. Việc dùng tay tiếp xúc trực tiếp với vùng miệng cũng làm gia tăng nguy cơ mụn quanh khu vực này.

Đối tượng dễ mắc mụn trứng cá quanh miệng

Mụn trứng cá quanh miệng không phân biệt độ tuổi, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn. Các yếu tố sau đây có thể làm tăng khả năng mắc bệnh:

Thanh thiếu niên: Đây là độ tuổi có sự thay đổi hormone mạnh mẽ, gây kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ. Điều này làm tăng nguy cơ tắc nghẽn lỗ chân lông và hình thành mụn.
Phụ nữ trong chu kỳ kinh nguyệt: Thay đổi hormone trong chu kỳ kinh nguyệt khiến tuyến bã nhờn tiết ra nhiều dầu hơn, gây tắc nghẽn lỗ chân lông và gây mụn quanh miệng.
Phụ nữ mang thai hoặc sử dụng thuốc tránh thai: Sự thay đổi hormone khi mang thai hoặc dùng thuốc tránh thai có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, làm tăng nguy cơ mụn quanh miệng.
Những người có làn da nhờn: Da nhờn dễ dàng bị tắc nghẽn lỗ chân lông do lượng dầu thừa nhiều. Những người có da nhờn thường gặp phải mụn trứng cá, đặc biệt là ở những vùng da tập trung tuyến bã nhờn như quanh miệng.
Những người có thói quen không vệ sinh da mặt đúng cách: Những người không chú ý đến việc vệ sinh da mặt sạch sẽ, không loại bỏ hết bụi bẩn, dầu thừa và tế bào chết trên da sẽ dễ mắc mụn, đặc biệt là ở các vùng nhạy cảm như miệng.
Người bị stress hoặc căng thẳng kéo dài: Căng thẳng là yếu tố tác động mạnh mẽ đến sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là cortisol. Những người chịu áp lực tinh thần dễ gặp phải mụn trứng cá, đặc biệt là mụn quanh miệng.

Việc hiểu rõ đối tượng và nguyên nhân sẽ giúp việc điều trị và phòng ngừa mụn trứng cá quanh miệng hiệu quả hơn.

Biến chứng của mụn trứng cá quanh miệng

Mụn trứng cá quanh miệng nếu không được điều trị kịp thời hoặc điều trị không đúng cách có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp:

Sẹo mụn: Khi mụn viêm, mụn mủ hoặc mụn bọc không được chăm sóc đúng cách, việc nặn mụn hoặc tác động lên vùng da bị mụn có thể dẫn đến tình trạng viêm nhiễm nặng hơn, từ đó tạo ra sẹo vĩnh viễn. Sẹo mụn quanh miệng thường khá khó điều trị và có thể gây ảnh hưởng đến sự tự tin của người bệnh.
Viêm nhiễm kéo dài: Nếu mụn không được xử lý đúng cách, vi khuẩn có thể xâm nhập sâu vào trong da, gây ra tình trạng viêm nhiễm kéo dài. Điều này có thể làm cho mụn không chỉ khó điều trị mà còn lan rộng, ảnh hưởng đến các vùng da khác.
Mụn tái phát: Mụn trứng cá quanh miệng có thể tái phát nhiều lần nếu nguyên nhân gốc rễ không được giải quyết, như sự thay đổi hormone, chế độ ăn uống không lành mạnh hoặc căng thẳng. Mụn tái phát thường sẽ khiến tình trạng da trở nên xấu đi, gây tổn thương lâu dài.
Ảnh hưởng tâm lý: Mụn quanh miệng có thể gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý của người bệnh, đặc biệt là đối với những người dễ bị tác động bởi vấn đề thẩm mỹ. Sự lo lắng về ngoại hình có thể dẫn đến cảm giác tự ti, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và các mối quan hệ xã hội.

Chẩn đoán mụn trứng cá quanh miệng

Việc chẩn đoán mụn trứng cá quanh miệng cần phải dựa trên các yếu tố như lịch sử bệnh lý, triệu chứng lâm sàng và đôi khi là các xét nghiệm hỗ trợ. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán cơ bản:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành khám trực tiếp vùng da bị mụn quanh miệng để xác định loại mụn, mức độ viêm và phân biệt với các bệnh lý da liễu khác. Mụn trứng cá quanh miệng thường có đặc điểm là mụn viêm đỏ, mụn mủ hoặc mụn bọc, dễ dàng nhận diện qua bề mặt da.
Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống, tình trạng stress, thói quen vệ sinh da mặt và tiền sử bệnh lý của bệnh nhân. Những thông tin này rất quan trọng để xác định nguyên nhân gốc rễ của mụn trứng cá quanh miệng.
Xét nghiệm hormone (nếu cần thiết): Trong một số trường hợp, nếu nghi ngờ mụn trứng cá quanh miệng liên quan đến thay đổi hormone, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra các mức độ hormone, đặc biệt là testosterone và estrogen.
Xét nghiệm vi khuẩn: Nếu mụn có dấu hiệu viêm nhiễm nặng hoặc không đáp ứng với điều trị, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch từ mụn để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn gây nhiễm trùng.
Chẩn đoán phân biệt: Mụn trứng cá quanh miệng có thể dễ bị nhầm lẫn với các tình trạng khác như viêm da tiếp xúc, eczema hoặc bệnh lý tuyến bã nhờn. Bác sĩ cần phân biệt rõ ràng để áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.

Việc chẩn đoán chính xác sẽ giúp người bệnh có phương pháp điều trị hiệu quả, ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra và cải thiện tình trạng da một cách nhanh chóng.

Khi nào cần gặp bác sĩ về mụn trứng cá quanh miệng

Mặc dù mụn trứng cá quanh miệng có thể được điều trị hiệu quả tại nhà trong nhiều trường hợp, nhưng vẫn có những tình huống cần sự can thiệp của bác sĩ để đảm bảo quá trình điều trị được đúng hướng và phòng ngừa biến chứng. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn cần gặp bác sĩ:

Mụn không giảm sau khi điều trị tại nhà: Nếu bạn đã thử các biện pháp điều trị mụn tại nhà, nhưng tình trạng không cải thiện hoặc mụn tiếp tục tái phát, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn của bác sĩ để có liệu trình điều trị phù hợp hơn.
Mụn lan rộng hoặc có dấu hiệu viêm nhiễm: Khi mụn trứng cá quanh miệng có dấu hiệu lan rộng, sưng tấy hoặc có mủ, đây có thể là dấu hiệu của một nhiễm trùng. Việc này cần được kiểm tra và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm.
Mụn gây đau đớn hoặc khó chịu: Nếu các nốt mụn gây đau đớn, nóng rát hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, đó là dấu hiệu cần thăm khám bác sĩ để được điều trị giảm đau và giảm viêm.
Mụn để lại sẹo hoặc thâm lâu dài: Nếu mụn quanh miệng để lại sẹo hoặc thâm sâu trên da, bạn cần bác sĩ can thiệp để tránh việc này trở thành vết sẹo vĩnh viễn và tìm cách điều trị hiệu quả hơn.
Có dấu hiệu của một bệnh lý khác: Nếu bạn nhận thấy mụn quanh miệng đi kèm với các triệu chứng khác như sốt, mệt mỏi, hoặc có dấu hiệu của một bệnh lý về da khác, cần tham khảo bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.

Phòng ngừa mụn trứng cá quanh miệng

Mặc dù mụn trứng cá quanh miệng có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc phải thông qua một số biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả. Dưới đây là những cách giúp bạn ngăn ngừa mụn trứng cá quanh miệng:

Chăm sóc da đúng cách: Rửa mặt thường xuyên bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ giúp loại bỏ bụi bẩn và dầu thừa. Điều này giúp làm sạch da, ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông – nguyên nhân chính gây ra mụn.
Sử dụng sản phẩm chăm sóc da phù hợp: Tránh sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chứa cồn hoặc hóa chất mạnh, vì chúng có thể làm khô da và kích ứng da, tạo điều kiện cho mụn phát triển. Hãy chọn sản phẩm không gây tắc nghẽn lỗ chân lông.
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Tránh các thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, đường và các carbohydrate tinh chế. Thay vào đó, bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, và thực phẩm giàu vitamin A và E giúp cải thiện làn da và ngăn ngừa mụn.
Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng mức độ hormone cortisol, kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, gây mụn. Vì vậy, hãy tìm cách thư giãn như tập yoga, thiền hoặc tham gia các hoạt động thể thao để giảm bớt áp lực.
Không chạm tay vào mặt: Hạn chế việc chạm tay vào mặt, đặc biệt là khu vực quanh miệng, để tránh vi khuẩn từ tay xâm nhập vào da và gây mụn.
Vệ sinh dụng cụ trang điểm và điện thoại di động: Những vật dụng này tiếp xúc trực tiếp với khu vực quanh miệng, dễ dàng tích tụ vi khuẩn và bụi bẩn. Hãy thường xuyên vệ sinh chúng để hạn chế nguy cơ mụn.
Tránh nặn mụn: Nặn mụn có thể làm vỡ da, khiến mụn lây lan hoặc dẫn đến viêm nhiễm, để lại sẹo. Hãy để mụn tự lành hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết.

Bằng cách áp dụng những biện pháp phòng ngừa này, bạn sẽ giảm thiểu nguy cơ mắc phải mụn trứng cá quanh miệng và duy trì làn da khỏe mạnh, mịn màng.

Phương pháp điều trị mụn trứng cá quanh miệng

Việc điều trị mụn trứng cá quanh miệng cần phải căn cứ vào mức độ nghiêm trọng của mụn, nguyên nhân và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Có nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm điều trị tại nhà, thuốc Tây y và các liệu pháp chuyên sâu để giảm thiểu các triệu chứng và ngăn ngừa mụn tái phát.

Điều trị tại nhà với các sản phẩm tự nhiên

Điều trị mụn trứng cá quanh miệng tại nhà có thể là lựa chọn phù hợp cho những trường hợp mụn nhẹ hoặc khi bạn muốn giảm thiểu sự phụ thuộc vào thuốc. Dưới đây là một số phương pháp tự nhiên:

Tinh dầu tràm trà: Tinh dầu tràm trà có đặc tính kháng viêm và kháng khuẩn, giúp làm sạch lỗ chân lông và giảm viêm nhiễm. Bạn có thể dùng tinh dầu tràm trà thoa trực tiếp lên các nốt mụn sau khi đã làm sạch da.
Mặt nạ đất sét: Đất sét có khả năng hút dầu thừa và bụi bẩn, giúp làm sạch da và giảm tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông. Đắp mặt nạ đất sét 1-2 lần/tuần có thể giúp giảm mụn trứng cá quanh miệng.
Lá nha đam: Nha đam có tính làm mát, giảm viêm và giúp làm dịu da bị mụn. Bạn có thể thoa gel nha đam trực tiếp lên vùng da bị mụn để giảm sưng tấy và viêm nhiễm.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Trong những trường hợp mụn trứng cá quanh miệng nghiêm trọng hoặc không đáp ứng với phương pháp điều trị tại nhà, thuốc Tây y có thể giúp điều trị nhanh chóng và hiệu quả. Một số loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

Thuốc bôi chứa benzoyl peroxide: Benzoyl peroxide có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và giảm viêm hiệu quả. Thuốc bôi này thường được dùng để điều trị mụn trứng cá nhẹ đến vừa, giúp làm giảm mụn quanh miệng.
Thuốc bôi chứa clindamycin: Clindamycin là một loại kháng sinh giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Đây là thuốc bôi phổ biến cho những trường hợp mụn viêm hoặc mụn mủ quanh miệng, giúp giảm nhiễm trùng và ngăn ngừa mụn tái phát.
Thuốc uống chứa tetracycline: Tetracycline là một loại kháng sinh uống có thể giúp giảm viêm và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn gây mụn. Thuốc này thường được chỉ định khi mụn trứng cá quanh miệng trở nên nghiêm trọng và không thể điều trị bằng thuốc bôi.
Thuốc uống chứa isotretinoin: Isotretinoin là một loại thuốc mạnh được sử dụng để điều trị mụn trứng cá nghiêm trọng và mụn bọc. Thuốc này giúp giảm sản xuất dầu trên da, ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông, và làm giảm các tổn thương viêm nhiễm do mụn.

Liệu pháp điều trị chuyên sâu

Trong một số trường hợp mụn trứng cá quanh miệng không cải thiện với các phương pháp trên, các liệu pháp điều trị chuyên sâu có thể được sử dụng. Các phương pháp này bao gồm:

Laser và ánh sáng xung: Các liệu pháp này giúp điều trị mụn trứng cá quanh miệng bằng cách tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và làm giảm tình trạng viêm nhiễm. Laser giúp cải thiện cấu trúc da, giảm sẹo và làm sạch da hiệu quả.
Peeling hóa học: Phương pháp này sử dụng các acid nhẹ để tẩy tế bào chết, làm sạch da và giảm vi khuẩn gây mụn. Đây là một lựa chọn tốt cho những trường hợp mụn trứng cá lâu dài và khó điều trị.
Microdermabrasion: Đây là liệu pháp tẩy tế bào chết sâu hơn, giúp loại bỏ lớp da chết, thông thoáng lỗ chân lông và làm giảm sự phát triển của mụn. Microdermabrasion có thể giúp cải thiện tình trạng mụn và giảm sẹo do mụn trứng cá quanh miệng.

Những phương pháp điều trị chuyên sâu này thường được bác sĩ da liễu chỉ định cho các trường hợp mụn trứng cá quanh miệng nặng và dai dẳng.

Mụn trứng cá quanh miệng có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện và xử lý đúng cách. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bạn cải thiện làn da và ngăn ngừa mụn tái phát, từ đó giữ được vẻ ngoài tự tin và khỏe mạnh.

Nguồn: Soytethainguyen

Liên kết hữu ích