Viêm Khớp Cùng Chậu: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị

Viêm khớp cùng chậu (SI joint) là một tình trạng viêm xảy ra tại khớp cùng chậu, nơi kết nối xương chậu với xương cùng. Đây là nguyên nhân phổ biến gây đau lưng dưới và có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động. Bệnh có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như chấn thương, thoái hóa khớp, hoặc các bệnh tự miễn. Triệu chứng điển hình của viêm khớp cùng chậu bao gồm đau âm ỉ vùng mông, đau lưng dưới, và cảm giác khó chịu khi thay đổi tư thế hoặc đi lại. Việc chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng bệnh tiến triển và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Định nghĩa và phân loại viêm khớp cùng chậu

Viêm khớp cùng chậu là tình trạng viêm xảy ra ở khớp cùng chậu (SI joint), một khớp nhỏ kết nối xương cùng với xương chậu. Khớp này đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải lực từ thân người xuống chân và ngược lại, hỗ trợ khả năng di chuyển và duy trì thăng bằng. Khi khớp này bị viêm, người bệnh có thể gặp phải những triệu chứng đau đớn, đặc biệt là ở vùng lưng dưới và mông.

Viêm khớp cùng chậu có thể chia thành hai loại chính:

1. Viêm khớp cùng chậu cấp tính: Thường do các nguyên nhân như chấn thương hoặc tác động từ ngoại lực, gây sưng tấy và đau đột ngột.
2. Viêm khớp cùng chậu mãn tính: Thường liên quan đến quá trình thoái hóa hoặc các bệnh lý tự miễn, kéo dài và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người bệnh.

Bệnh có thể xảy ra đơn lẻ hoặc là một phần của các tình trạng bệnh lý khác, chẳng hạn như viêm khớp vảy nến, viêm khớp phản ứng, hoặc bệnh Bechterew. Việc xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh rất quan trọng trong việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Triệu chứng của viêm khớp cùng chậu

Triệu chứng của viêm khớp cùng chậu chủ yếu là đau, thường xuất hiện ở vùng mông và lưng dưới, đôi khi có thể lan xuống đùi hoặc cẳng chân. Cơn đau thường trở nên tồi tệ hơn khi thực hiện các hoạt động như đứng lâu, đi bộ hoặc thay đổi tư thế. Ngoài ra, người bệnh có thể cảm thấy đau nhức khi ngồi lâu hoặc khi lái xe.

Một số triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Cảm giác đau nhói hoặc rát: Đặc biệt khi thay đổi tư thế hoặc khi cúi người.
• Cứng khớp: Sự cứng nhắc tại vùng khớp cùng chậu có thể làm giảm khả năng di chuyển và gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày.
• Hạn chế vận động: Do đau đớn và cảm giác không thoải mái, bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi đi lại hoặc thực hiện các cử động xoay người.

Đôi khi, triệu chứng có thể kéo dài và làm giảm chất lượng cuộc sống. Những người mắc bệnh lâu dài có thể gặp phải sự suy giảm sức mạnh và tính linh hoạt của cơ thể, ảnh hưởng đến khả năng làm việc và tham gia các hoạt động thường ngày.

Nguyên nhân gây viêm khớp cùng chậu

Viêm khớp cùng chậu có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Các yếu tố này có thể liên quan đến chấn thương, thoái hóa, các bệnh lý tự miễn hoặc các yếu tố di truyền. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:

• Chấn thương hoặc va chạm trực tiếp: Những tác động mạnh lên vùng chậu, như tai nạn giao thông, té ngã hoặc vận động quá mức có thể gây tổn thương đến khớp cùng chậu, dẫn đến viêm.

• Thoái hóa khớp: Quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể khiến các khớp, bao gồm cả khớp cùng chậu, bị thoái hóa. Điều này làm giảm khả năng vận động của khớp và dễ dẫn đến viêm.

• Bệnh tự miễn: Các bệnh lý như viêm khớp vảy nến hoặc bệnh Bechterew có thể ảnh hưởng đến khớp cùng chậu. Trong những trường hợp này, hệ miễn dịch của cơ thể tấn công các mô khỏe mạnh, gây viêm và tổn thương khớp.

• Nhiễm trùng: Mặc dù hiếm, nhưng nhiễm trùng tại khu vực khớp cùng chậu do vi khuẩn hoặc vi rút cũng có thể gây ra viêm và làm đau.

• Bệnh lý liên quan đến cơ xương khớp: Các bệnh lý như viêm khớp phản ứng, viêm khớp dạng thấp có thể tác động lên các khớp và gây ra viêm tại khớp cùng chậu.

• Di truyền: Những người có tiền sử gia đình mắc các bệnh liên quan đến viêm khớp, đặc biệt là các bệnh tự miễn, có nguy cơ cao hơn bị viêm khớp cùng chậu.

Những nguyên nhân này có thể kết hợp với nhau, khiến tình trạng viêm trở nên phức tạp và khó điều trị hơn.

Đối tượng dễ mắc viêm khớp cùng chậu

Viêm khớp cùng chậu có thể gặp ở nhiều đối tượng khác nhau, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do các yếu tố nhất định. Dưới đây là các đối tượng dễ mắc bệnh:

• Người lớn tuổi: Quá trình lão hóa cơ thể dẫn đến thoái hóa khớp, làm tăng nguy cơ mắc viêm khớp cùng chậu. Người cao tuổi thường gặp phải các vấn đề về xương khớp, đặc biệt là các tình trạng thoái hóa như viêm xương khớp.

• Người bị bệnh tự miễn: Những người mắc các bệnh lý tự miễn như viêm khớp vảy nến, bệnh Bechterew hoặc viêm khớp dạng thấp có nguy cơ cao mắc viêm khớp cùng chậu. Các bệnh này khiến hệ miễn dịch tấn công sai các mô khớp.

• Vận động viên và những người tham gia hoạt động thể thao nặng: Các vận động viên hoặc người thường xuyên vận động mạnh, đặc biệt là các môn thể thao yêu cầu thay đổi tư thế đột ngột, có thể gây áp lực lớn lên vùng khớp cùng chậu, dẫn đến tổn thương và viêm.

• Phụ nữ mang thai: Khi mang thai, cơ thể phụ nữ thay đổi hormon và trọng lượng cơ thể tăng lên, gây áp lực lên vùng chậu. Điều này có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp cùng chậu, đặc biệt là trong ba tháng cuối của thai kỳ.

• Người bị thừa cân, béo phì: Thừa cân làm tăng áp lực lên các khớp, bao gồm cả khớp cùng chậu, khiến chúng dễ bị tổn thương và viêm. Những người có cân nặng vượt quá mức cho phép có nguy cơ mắc bệnh khớp cao hơn.

• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh khớp: Những người có người thân trong gia đình từng mắc bệnh về khớp như viêm khớp vảy nến hay viêm khớp dạng thấp cũng có nguy cơ mắc viêm khớp cùng chậu cao hơn do yếu tố di truyền.

Các yếu tố này không chỉ làm tăng khả năng mắc bệnh mà còn có thể làm cho tình trạng viêm khớp cùng chậu diễn tiến nhanh chóng và phức tạp hơn.

Biến chứng của viêm khớp cùng chậu

Viêm khớp cùng chậu không chỉ gây đau đớn mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Dưới đây là một số biến chứng mà người bệnh có thể gặp phải:

• Giảm khả năng vận động: Cơn đau kéo dài và sự cứng khớp có thể hạn chế khả năng di chuyển của người bệnh. Điều này ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày, từ đi lại, đứng lâu đến các động tác đơn giản như cúi xuống hoặc xoay người.

• Rối loạn tư thế: Viêm khớp cùng chậu có thể gây ra cảm giác khó chịu khi thay đổi tư thế. Người bệnh có thể cố gắng giảm đau bằng cách thay đổi thói quen đi đứng, gây ảnh hưởng đến tư thế cơ thể, thậm chí dẫn đến các vấn đề khác như đau lưng hoặc đau cổ.

• Đau lan tỏa: Cơn đau có thể không chỉ giới hạn ở vùng khớp cùng chậu mà còn lan xuống vùng mông, đùi hoặc cẳng chân, làm tăng mức độ khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng sống.

• Viêm lan rộng: Trong một số trường hợp hiếm, nếu viêm khớp cùng chậu không được điều trị, tình trạng viêm có thể lan rộng sang các khớp khác như khớp hông, khớp gối hoặc thậm chí cột sống, gây ra các bệnh lý xương khớp nghiêm trọng hơn.

• Tổn thương vĩnh viễn: Nếu bệnh kéo dài và không được kiểm soát, viêm có thể dẫn đến tổn thương cấu trúc của khớp, khiến khớp cùng chậu không thể hoạt động bình thường, gây ra sự cứng khớp và giảm khả năng vận động lâu dài.

Chính vì những biến chứng này, việc phát hiện và điều trị kịp thời là rất quan trọng để tránh các hậu quả nghiêm trọng.

Chẩn đoán viêm khớp cùng chậu

Chẩn đoán viêm khớp cùng chậu là một quá trình quan trọng giúp xác định đúng nguyên nhân gây ra các triệu chứng và tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả. Các phương pháp chẩn đoán thường được áp dụng bao gồm:

• Lịch sử bệnh và triệu chứng lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bệnh nhân, đặc biệt là các cơn đau vùng lưng dưới, mông hoặc đùi, cũng như các yếu tố có thể làm tăng hoặc giảm đau. Những thông tin này giúp định hướng bước tiếp theo trong quá trình chẩn đoán.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ thực hiện các kiểm tra thể chất, bao gồm kiểm tra sự di chuyển và các vùng đau nhức để xác định khớp nào bị ảnh hưởng. Các xét nghiệm đặc biệt như kiểm tra độ linh hoạt của khớp cùng chậu cũng có thể được thực hiện để đánh giá mức độ tổn thương.

• Chẩn đoán hình ảnh: Các phương pháp như chụp X-quang, cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT scan) có thể được sử dụng để xem xét tình trạng của khớp cùng chậu. MRI đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện tình trạng viêm hoặc các tổn thương mô mềm xung quanh khớp.

• Xét nghiệm máu: Trong trường hợp nghi ngờ bệnh lý tự miễn hoặc viêm nhiễm, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra các dấu hiệu viêm như tốc độ lắng máu (ESR) hoặc protein phản ứng C (CRP). Ngoài ra, các xét nghiệm để xác định các yếu tố tự miễn như HLA-B27 cũng có thể được chỉ định nếu bác sĩ nghi ngờ một số bệnh lý như bệnh Bechterew.

• Tiêu chuẩn phân loại: Đối với một số trường hợp viêm khớp cùng chậu liên quan đến bệnh Bechterew hoặc các bệnh lý tự miễn, các tiêu chuẩn phân loại như tiêu chuẩn của ASAS (Assessment of Spondyloarthritis International Society) có thể được sử dụng để hỗ trợ chẩn đoán.

Các phương pháp chẩn đoán này giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Khi nào cần gặp bác sĩ về viêm khớp cùng chậu

Viêm khớp cùng chậu có thể gây ra những triệu chứng khó chịu, và nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những tình huống mà người bệnh cần tìm đến bác sĩ để được khám và điều trị:

• Đau kéo dài hoặc nặng dần: Nếu cơn đau ở vùng lưng dưới, mông hoặc đùi kéo dài và không giảm sau một thời gian nghỉ ngơi, hoặc nếu cơn đau trở nên nặng hơn khi vận động, bạn cần gặp bác sĩ để kiểm tra và xác định nguyên nhân.

• Đau không thể chịu đựng được hoặc làm gián đoạn sinh hoạt: Nếu cơn đau ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng di chuyển hoặc làm gián đoạn các hoạt động hàng ngày như đi làm, đi lại hoặc ngủ, việc gặp bác sĩ là cần thiết để tìm giải pháp giảm đau và điều trị hiệu quả.

• Đau lan ra các khu vực khác: Nếu cơn đau bắt đầu lan ra vùng hông, gối, hoặc cột sống, có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn, và bác sĩ sẽ cần đánh giá tình trạng này.

• Khó khăn trong việc di chuyển hoặc cử động: Nếu bạn gặp khó khăn trong các hoạt động đơn giản như cúi xuống, đứng lên hoặc xoay người, bác sĩ có thể giúp xác định nguyên nhân và đưa ra các phương pháp điều trị thích hợp.

• Triệu chứng không cải thiện sau khi sử dụng thuốc giảm đau: Khi thuốc giảm đau không còn hiệu quả hoặc không thể giảm được triệu chứng, việc thăm khám bác sĩ là rất quan trọng để thay đổi phương pháp điều trị.

• Có triệu chứng của bệnh lý tự miễn: Nếu bạn có các triệu chứng như sưng khớp, mệt mỏi, sốt, hoặc tiền sử gia đình có các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp hay bệnh Bechterew, bạn cần gặp bác sĩ để kiểm tra và chẩn đoán chính xác.

Việc đi khám sớm sẽ giúp bác sĩ đưa ra các biện pháp điều trị kịp thời, ngăn ngừa tình trạng bệnh tiến triển và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Phòng ngừa viêm khớp cùng chậu

Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn ngừa được viêm khớp cùng chậu, nhưng các biện pháp phòng ngừa hợp lý có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc hạn chế mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là một số biện pháp giúp bảo vệ khớp cùng chậu:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân có thể làm tăng áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp cùng chậu, khiến chúng dễ bị tổn thương và viêm. Việc duy trì trọng lượng cơ thể ổn định và hợp lý sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ phát triển viêm khớp cùng chậu.

• Tập thể dục đều đặn: Việc tham gia các hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga hoặc các bài tập kéo giãn sẽ giúp tăng cường sự linh hoạt và sức mạnh của cơ bắp quanh khớp cùng chậu, đồng thời giảm thiểu áp lực lên khớp.

• Tránh chấn thương và va đập: Các tác động mạnh lên vùng lưng dưới hoặc vùng chậu, chẳng hạn như té ngã hay tai nạn, có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm khớp cùng chậu. Do đó, cần cẩn trọng khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc làm việc có nguy cơ gây chấn thương.

• Sử dụng các phương pháp giảm stress: Căng thẳng và stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh lý tự miễn như viêm khớp. Việc áp dụng các phương pháp thư giãn như thiền, hít thở sâu hoặc massage có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và phòng ngừa bệnh tật.

• Duy trì tư thế đúng khi ngồi và đứng: Việc ngồi hoặc đứng sai tư thế trong thời gian dài có thể tạo ra áp lực không cần thiết lên vùng khớp cùng chậu. Hãy chú ý duy trì tư thế thẳng lưng, tránh ngồi hoặc đứng quá lâu ở một tư thế.

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đối với những người có nguy cơ cao mắc bệnh viêm khớp cùng chậu, như người có tiền sử gia đình bị bệnh khớp hoặc những người bị bệnh tự miễn, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.

Với việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giảm thiểu được nguy cơ mắc viêm khớp cùng chậu, đồng thời bảo vệ sức khỏe xương khớp lâu dài.

Phương pháp điều trị viêm khớp cùng chậu

Điều trị viêm khớp cùng chậu thường bao gồm các phương pháp kết hợp giữa việc sử dụng thuốc, vật lý trị liệu và các can thiệp y tế khác. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp để giảm đau, kiểm soát viêm và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Thuốc giảm đau và chống viêm

Một trong những phương pháp điều trị đầu tiên khi bị viêm khớp cùng chậu là sử dụng thuốc để giảm đau và chống viêm. Các loại thuốc Tây y thường được chỉ định trong trường hợp đau cấp tính hoặc viêm mạnh.

• Thuốc giảm đau không kê đơn: Các thuốc giảm đau như Paracetamol và Ibuprofen là lựa chọn phổ biến để giảm đau nhẹ đến vừa. Paracetamol giúp làm giảm cơn đau mà không gây kích ứng dạ dày như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs). Trong khi đó, Ibuprofen giúp giảm đau và chống viêm hiệu quả hơn.

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Các thuốc như Diclofenac, Meloxicam và Celecoxib là những lựa chọn thường được sử dụng để kiểm soát viêm và giảm đau tại chỗ. Những loại thuốc này có tác dụng giảm sưng tấy và viêm quanh khớp cùng chậu, giúp giảm đau và cải thiện khả năng di chuyển.

• Thuốc Corticosteroid: Trong trường hợp viêm nặng và không đáp ứng với các loại thuốc giảm đau thông thường, bác sĩ có thể chỉ định Prednisone hoặc tiêm Cortisone trực tiếp vào khớp cùng chậu để giảm viêm nhanh chóng và hiệu quả. Tuy nhiên, do thuốc có thể gây ra tác dụng phụ nếu sử dụng lâu dài, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng trong thời gian ngắn.

Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng

Vật lý trị liệu đóng một vai trò quan trọng trong việc điều trị viêm khớp cùng chậu, đặc biệt trong việc giảm đau, tăng cường sức mạnh cơ bắp và duy trì sự linh hoạt cho khớp. Các phương pháp điều trị vật lý trị liệu có thể bao gồm:

• Chườm nóng và lạnh: Chườm nóng hoặc lạnh lên khu vực bị viêm giúp giảm đau và giảm sưng. Nhiệt giúp thư giãn cơ bắp căng, trong khi lạnh giúp giảm sưng tấy và viêm. Người bệnh có thể áp dụng phương pháp này tại nhà hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.

• Các bài tập kéo giãn và tăng cường cơ: Các bài tập vật lý trị liệu nhằm mục đích tăng cường cơ xung quanh khớp cùng chậu và cải thiện sự linh hoạt. Những bài tập này có thể bao gồm các động tác kéo giãn nhẹ nhàng, như tư thế mèo-bò trong yoga, và các bài tập tăng cường sức mạnh như bài tập nâng chân.

• Massage trị liệu: Massage giúp thư giãn cơ bắp, giảm căng thẳng và cải thiện lưu thông máu, hỗ trợ quá trình phục hồi cho các khớp bị viêm. Đây là phương pháp an toàn và hiệu quả, giúp giảm đau cơ và tạo cảm giác dễ chịu cho người bệnh.

Phẫu thuật và can thiệp y tế

Khi các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả hoặc bệnh đã tiến triển đến mức nghiêm trọng, phẫu thuật có thể là lựa chọn cuối cùng để điều trị viêm khớp cùng chậu. Phẫu thuật giúp phục hồi chức năng khớp và giảm đau.

• Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP): PRP được tiêm trực tiếp vào khớp cùng chậu để giúp làm giảm viêm và kích thích quá trình phục hồi. Phương pháp này đang ngày càng được ưa chuộng trong điều trị các bệnh lý khớp, giúp giảm đau mà không cần phải phẫu thuật.

• Phẫu thuật thay khớp: Trong trường hợp tổn thương khớp cùng chậu nghiêm trọng hoặc không thể phục hồi, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật thay khớp. Đây là phương pháp điều trị cuối cùng khi các lựa chọn khác không mang lại hiệu quả.

Việc phẫu thuật chỉ được xem xét khi các phương pháp điều trị khác không đạt được hiệu quả, và việc lựa chọn phương pháp phẫu thuật phải được cân nhắc kỹ lưỡng dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.

Các biện pháp điều trị tự nhiên và hỗ trợ

Ngoài các phương pháp Tây y, một số biện pháp hỗ trợ tự nhiên có thể giúp người bệnh giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ quá trình điều trị viêm khớp cùng chậu.

• Dinh dưỡng hợp lý: Một chế độ ăn uống giàu omega-3 (có trong cá hồi, cá mackerel) và các thực phẩm chống viêm như gừng, tỏi có thể giúp giảm viêm. Bổ sung đủ canxi và vitamin D cũng rất quan trọng để duy trì sức khỏe xương khớp.

• Sử dụng thảo dược: Các loại thảo dược như cây đinh lăng, ngải cứu có tác dụng giảm đau và chống viêm, có thể sử dụng dưới dạng trà hoặc thuốc sắc để hỗ trợ điều trị viêm khớp cùng chậu.

• Thiền và thư giãn: Việc áp dụng các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu giúp giảm stress và căng thẳng, đồng thời hỗ trợ quá trình phục hồi nhanh chóng.

Tùy vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị kết hợp giữa Tây y và các biện pháp hỗ trợ tự nhiên để đạt hiệu quả cao nhất trong việc giảm triệu chứng và cải thiện chức năng khớp cùng chậu.

Nguồn: Soytethainguyen